• Spring naar de hoofdnavigatie
  • Spring naar de inhoud
  • Spring naar de eerste sidebar
StukRoodVlees

Politicologie en actualiteit

  • OVER SRV
  • AUTEURS
  • CATEGORIEËN
  • ARCHIEF
  • CONTACT

Overal ruk naar rechts?

door Matthijs Rooduijn 27/11/2017 4 Reacties

Twee weken geleden schreef ik hier dat het een mythe is dat de kiezer steeds negatiever over immigratie is geworden. Het tegendeel is het geval: gemiddeld genomen zijn mensen in West-Europese landen juist positiever geworden over de multiculturele samenleving. Een aantal lezers plaatste een terechte kanttekening bij deze resultaten: het gaat hier om gemiddelden, dus het is mogelijk dat de bevindingen gedreven worden door een toename in slechts een beperkt aantal landen of onder bepaalde groepen burgers.

Dit lijkt niet het geval. In Figuur 1 hieronder heb ik een onderscheid gemaakt tussen verschillende groepen op basis van opleidingsniveau, leeftijd, geslacht en religiositeit. Het eerste dat opvalt in de grafiek linksboven is dat hoger opgeleiden veel positiever zijn over immigranten dan mensen met een midden- of lagere opleiding. Uit de figuur blijkt ook dat alle drie de groepen positiever zijn geworden over immigranten. Hetzelfde geldt voor verschillende leeftijdscategorieën. Ouderen zijn het negatiefst over immigranten. Tussen jongeren en mensen tussen de 26 en 64 zijn er nauwelijks verschillen. Ook zijn er nauwelijks verschillen tussen mannen en vrouwen en religieuzen en niet-religieuzen. En ook hier geldt weer: alle groepen zijn positiever geworden over immigranten. (Hetzelfde vind ik overigens als ik een onderscheid maak op basis van inkomen of de plek waar mensen wonen [grote stad, kleine stad, dorp/platteland], hier niet weergegeven.)

Figuur 1:  Gemiddelde opvatting over immigranten (op een schaal van 0 (migranten maken [land] minder goede plek om te leven) tot 10 (migranten maken [land] betere plek om te leven) in 10 West-Europese landen. Bron: European Social Survey.

In Figuur 2 heb ik de gemiddelden voor alle 10 de meegenomen landen afzonderlijk weergegeven. In Zweden is men duidelijk het positiefst over immigranten. In alle rondes van het onderzoek scoren de Zweden gemiddeld het hoogst. Het negatiefst is men in België, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk. Als we naar de ontwikkeling over de tijd kijken blijkt opnieuw dat men in ieder land tussen 2002 en 2016 positiever is geworden over immigranten. Dit geldt vooral voor België, het VK, Nederland en Noorwegen. Een belangrijke aantekening hierbij is wel dat de toename van de gemiddelde score in Zwitserland en Zweden heel beperkt is en statistisch niet significant. Bovendien is men in Zweden tussen 2014 en 2016 zelfs negatiever geworden. In geen enkel land is men over de hele periode gemiddeld echter negatiever geworden.

Figuur 2:  Gemiddelde opvatting over immigranten (op een schaal van 0 (migranten maken [land] minder goede plek om te leven) tot 10 (migranten maken [land] betere plek om te leven) in 10 West-Europese landen. Bron: European Social Survey.

Dit alles betekent natuurlijk niet dat geen enkele groep negatiever is geworden over immigranten. Misschien zijn groepen mensen die al behoorlijk negatief waren nóg negatiever geworden. Dat kan ik helaas niet onderzoeken op basis van deze gegevens. En zoals ik eerder schreef zijn politieke partijen wel degelijk naar rechts geschoven op dit vlak. Ik kan me ook voorstellen dat dit geldt voor het publieke debat in de media.

Desalniettemin is het belangrijk vast te stellen dat veel groepen mensen – in tegenstelling tot het heersende beeld – gemiddeld gezien positiever zijn geworden over de multiculturele samenleving.

Onderwerp: Kiezers en publieke opinie Tags: Immigranten, Immigratie, kiezers, Publieke opinie, radicaal-rechts

Over de auteur

Matthijs Rooduijn
Matthijs Rooduijn
Matthijs Rooduijn is politiek socioloog en werkt als universitair docent bij de afdeling politicologie van de Universiteit van Amsterdam.
Website: http://matthijsrooduijn.nl
  • Sociale media links 

Lees Interacties

Reacties

  1. Paul Treanor zegt

    27/11/2017 op 13:58

    Matthijs Rooduijn heeft zijn conclusie niet uit de data gehaald, want er is niets gevraagd over de ‘multiculturele samenleving’. Hij gebruikt deze vraag uit de European Social Survey:

    B43 CARD 18 Is [country] made a worse or a better place to live by people coming to live here from other countries? Please use this card.

    Maar ook as we dat terzijde leggen, en de conclusie beperken tot de antwoorden op de gestelde vraag, dat klopt er iets niet. Matthijs Rooduijn ziet een trend richting ‘positiever zijn over immigranten’. Maar waarom zien we dat nergens terug in de media, de politiek, en de cultuur? Wat we wel zien, is een stroom van negatieve berichten in de media, een aanhoudend verharding van de standpunten bij de mainstream-partijen, en een steeds agressievere sfeer op de sociale media.

    Wat ook opvalt, en dit is misschien een deel van de verklaring, is dat de immigratie steeds meer verweven raakt met identiteit, waarden, religie en levensbeschouwing. Een voorbeeld is dat PEGIDA, opgericht om het Avondland van de islamisering te redden, dat inmiddels doet door zich te verkleden als Zwarte Piet. Nog een voorbeeld: tegenstanders van de immigratie zijn vaak ook tegenstanders van ‘de Grachtengordel’, in het VK van de ‘metropolitaan elite’. Kortom, het loopt allemaal door elkaar, en daarom kan de specifieke vraag in de ESS nooit een volledig beeld geven.

    Een waarheidsgericht onderzoek zou een beter beeld geven. Uiteraard moet dat zonder politiek correctheid: je moet vragen stelt over de feitelijke onderwerpen. Zo lijkt het mij belangrijk om mensen te vragen, of ze de moslims willen vergassen. Bij ophef op de sociale media over immigratie/Islam/terrorisme, komt deze optie altijd langs. Er wordt echter nooit onderzocht of mensen dat echt willen, en hoeveel. Mijn inschatting is dat 1% tot 3% van de bevolking daadwerkelijk voorstander is, van het doden van alle volwassen moslims. Als wetenschappers zulke vragen durven stellen, dan krijgen ze een beter beeld van de verhoudingen in de samenleving.

    Beantwoorden
    • Jan Jansen zegt

      28/11/2017 op 19:42

      quote: “Maar waarom zien we dat nergens terug in de media, de politiek, en de cultuur?”

      Zo rond de opkomst van Fortuyn hoorde je ook het verwijt dat ‘de mainstream-media’ en de politiek niet doorhadden wat in de samenleving speelde.

      Met de juiste statistische methodes kun je uit een ogenschijnlijke ruis al identificeren dat men gelijkgestemd is, pas als een kritische massa bereikt is wordt het ‘voor iedereen’ duidelijk zichtbaar, zie:

      https://www.youtube.com/watch?v=5v5eBf2KwF8

      De grap is, dat dit artikel op zichzelf een ‘nudge’ is, wellicht één van de eerste ‘mainstream’-nudges de andere kant op, richting kritische massa?

      Beantwoorden
  2. Paul Treanor zegt

    27/11/2017 op 21:43

    Enkele politicologen zijn blijkbaar bezig, om uit deze en vergelijkbare onderzoeken, een verhaal te destilleren dat er in Europa haast geen xenofobie en racisme te vinden zijn, want het is allemaal de schuld van de politici en de media, enzovoort. Zie bijvoorbeeld deze tweet van Tarik Abou-Chadi‏ (@tabouchadi) …

    Incredibly important. Europeans did not become more anti-immigrant after economic and “refugee crisis”. What changed is politicization of issue by issue entrepreneurs, mainstream parties and the media…

    Dat getuigt van een onethische houding: het aanwenden van onderzoek om het bestaan van racisme, en vooral xenofobie, te ontkennen.

    Als dezelfde politicologen ook weigeren om de agressie tegen migranten, allochtonen, en specifieke minderheden te onderzoeken, vind ik hun motieven dubieus. Het voorbeeld dat ik boven noemde is hier relevant: een deel van de bevolking wil de moslims vergassen, maar dat zie je nooit vermeld in onderzoek naar de houding van de burgers. De ESS meet het zeker niet. We weten uit historische voorbeelden dat als het tot een pogrom of lynchpartij komt, een aanzienlijk deel van de bevolking (ook vrouwen) bereid is tot actieve deelname. Onder de oppervlakte is dus veel te vinden, maar niemand wil ernaar kijken, blijkbaar.

    Beantwoorden
    • Matthijs RooduijnMatthijs Rooduijn zegt

      28/11/2017 op 14:30

      Beste Paul Treanor,

      Wat betreft je opmerking dat ik eigenlijk niets over de multiculturele samenleving kan zeggen: fair enough. Ik kijk alleen naar een specifieke opvatting over immigranten hier. Prima dat je me aanspoort om mijn bevindingen niet te ver te generaliseren.

      Maar dan moet je zelf ook precies redeneren. Ik zeg niet dat er nergens xenofobie en racisme te vinden zijn. En Tarik Abou-Chadi zegt dat ook niet. We zeggen alleen dat (verschillende groepen) burgers gemiddeld niet sterker anti-immigratie zijn geworden. Dat is heel wat anders.

      Beantwoorden

Geef een reactie Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Primaire Sidebar

Volg ons

  • Facebook
  • Twitter
  • RSS Feed

Populaire berichten

Wat als… Nederland het Britse kiesstelsel zou hebben?

De ongemakkelijke realiteit van de antivaccinatie-beweging

De beste peilingensites voor de Britse verkiezingen

Willekeurige berichten

Wil je macht? Niet kwijlen in aanzien van het pluche

Drie coalitie opties

Identiteit is obstakel én middel voor politieke participatie van migranten

Podcast

Stuk Rood Vlees Podcast, aflevering 5: Herman van de Werfhorst over kansenongelijkheid in het onderwijs

De Onderwijsinspectie trok vorig jaar aan de bel over de toenemende kansenongelijkheid in het … [Lees verder...]

De Stuk Rood Vlees Podcast, aflevering 4: Daniel Mügge over cijferfetisj bij de overheid

De vierde aflevering van de Stuk Rood Vlees Podcast staat voor u klaar. Te gast is Daniel Mügge, … [Lees verder...]

De Stuk Rood Vlees Podcast, aflevering 3: Sarah de Lange en Tom van der Meer over de formatie

Het zomerreces zit er min of meer op dus ik ga de draad maar weer oppakken met een podcast over … [Lees verder...]

Populisme

De kracht van het populisme

Populisme is sexy. Vooral sinds het Brexit-referendum en de verkiezing van Donald Trump in 2016 … [Lees verder...]

Hoe moet de journalistiek met populisme omgaan?

Het Cambridge woordenboek heeft populisme verkozen tot het woord van 2017. Tijdens de … [Lees verder...]

Weerstand tegen vrijhandel en stemmen voor populistische partijen

Populistische partijen en politici zijn vaak sterk gekant tegen vrijhandel. Zo stelde Donald Trump … [Lees verder...]

Blogroll

  • Andrew Gelman
  • Ballots & Bullets
  • Fight Entropy
  • FiveThirtyEight
  • The Monkey Cage
  • The Upshot
  • Wonkblog
  • OVER SRV
  • AUTEURS
  • CATEGORIEËN
  • ARCHIEF
  • CONTACT

© 2018 StukRoodVlees