Politicologie en actualiteit

Archives for februari 2020

Aflevering 59 – Ideologie en biologie, met Bert Bakker

door Armen Hakhverdian 0 Reacties

Ideologische verschillen tussen mensen zijn van oudsher te herleiden tot bepaalde demografische en sociaaleconomische kenmerken. Maar een meer recente onderzoeksliteratuur beargumenteert dat links en rechts ook in meer fundamentele opzichten van elkaar verschillen. Het toonaangevende tijdschrift Science publiceerde in 2008 een artikel van Douglas Oxley en anderen waarin de onderzoekers meenden te hebben aangetoond dat rechtse mensen een sterkere lichamelijke reactie hebben op dreiging. De studie had een grote wetenschappelijke en maatschappelijke impact omdat ideologische verschillen natuurlijk moeilijker te overbruggen zijn wanneer zij aangeboren en niet aangeleerd zouden zijn.

Mijn gast van vandaag, Bert Bakker (UvA), wilde met een aantal collega’s voortbouwen op het werk van Oxley et al. maar kwam er al snel achter dat hij het oorspronkelijke resultaat niet kon repliceren. Bert vertelt over de relatie tussen ideologie en biologie en neemt ons mee achter de schermen bij het frustrerende publicatieproces van replicatieonderzoek

Lees hier de replicatie van de studie van Oxley et al. (open versie hier).

Volg Bert Bakker op Twitter: @BNBakker

Download de podcast via iTunes | Spotify | Stitcher | Soundcloud | RSS

Muziek: ‘Pollution‘ door Dexter Britain (CC BY-NC-SA 3.0)



Aflevering 58 – Politieke polarisatie in Nederland, met Eelco Harteveld

door Armen Hakhverdian 1 Reactie

Wie zien Nederlanders eigenlijk als hun politieke en maatschappelijke opponenten? Van welke groepen in de samenleving en van welke partij-aanhangers krijgen Nederlanders warme of koude gevoelens? Aan de hand van deze eenvoudige vraag bracht Eelco Harteveld (UvA) politieke polarisatie in Nederland in kaart. Eelco schuift aan om te vertellen over zijn onderzoek en in het bijzonder over verschillende vormen van polarisatie, populisme en politieke identiteiten.

Volg Eelco via Twitter: @EelcoHarteveld.

Het draait allemaal om de onderstaande grafiek die een complex partijlandschap wonderbaarlijk inzichtelijk maakt:

Affectieve polarisatie in Nederland. Bron.

Of, anders gevisualiseerd:


Affectieve polarisatie in Nederland. Bron.

Download de podcast via iTunes | Spotify | Stitcher | Soundcloud | RSS

Muziek: ‘Pollution‘ door Dexter Britain (CC BY-NC-SA 3.0)

Hoe Nederlanders denken over hun politieke tegenpolen

door Eelco Harteveld 3 Reacties

Politiek draait om meningsverschillen, en soms kunnen meningsverschillen uitlopen op afkeer. Dat kiezers onderling elkaar kunnen verafschuwen zien we dagelijks in de Verenigde Staten, maar hoe zit dat in Nederland? Hier bestaan immers eindeloos veel politieke smaken en zit het polderen in de volksaard. Nieuwe data laten zien langs welke politieke lijnen Nederlanders elkaar wel en niet zien zitten. Net als liefde blijkt ook afkeer niet altijd volledig wederzijds.

[Read more…] about Hoe Nederlanders denken over hun politieke tegenpolen

‘Rechts’ reageert niet sterker op dreiging dan ‘links’

door Bert Bakker, Gijs Schumacher 2 Reacties

In 2008 publiceerde het toonaangevende tijdschrift Science een studie die liet zien dat rechtse mensen een sterkere fysiologische reactie hebben op dreigende plaatjes dan linkse mensen. Deze studie werd niet alleen veelvuldig geciteerd, de auteurs mochten ook aanschuiven bij de grote TV shows in de Verenigde Staten. Een studie met impact dus. Gisteren werd onze replicatie van dit werk gepubliceerd in Nature Human Behavior (preprint). Wij (Bert Bakker, Gijs Schumacher (UvA), Claire Gothreau (Rutgers University) en Kevin Arceneaux (Temple University)) tonen aan dat er geen enkel bewijs is voor de claim dat rechtse mensen sterkere fysiologische reacties op bedreigingen hebben.

De 2008 studie van Oxley et al was een opwindende studie. Wij waren er door geïnspireerd. Het leverde een belangrijke bijdrage aan een nieuw onderzoeksveld in de politicologie en psychologie dat een provocerend perspectief biedt op de biologische oorsprong van de eeuwenoude scheiding tussen links en rechts. Hierbij wordt rechts (‘conservative’ in de Amerikaanse context) gezien als mensen die een sterkere voorkeur hebben voor traditie, hiërarchie en groepsnormen dan links (‘liberal’ in de Amerikaanse context).

De studie had ook een grote maatschappelijke impact. In de discussie over de polarisatie in de westerse wereld wordt het werk van Oxley et al. aangevoerd om een donker toekomstbeeld te schetsen. De verschillen tussen linkse en rechtse mensen zit zelfs onder huid.

In de originele studie in Science sloten Oxley et al. 46 deelnemers uit Lincoln Nebraska aan op apparatuur die mat hoeveel zweet de handen afgeven (zie plaatje hieronder) in reactie op dreigende plaatjes zoals een grote spin op het gezicht van een man. In reactie op dreigende plaatjes bleken mensen die een rechtse ideologie aanhangen een sterkere fysiologische reactie hebben dan mensen die een linkse ideologie aanhangen.

De twee zwarte electroden meten de vochtafgifte op de vingers.

In ons Hot Politics Lab in Amsterdam en Vin en Claire in Philadelphia voerden we eerst twee conceptuele replicaties uit waarbij andere dreigende plaatjes werden gebruikt, zoals een geweer gericht op het scherm. Het doel van deze studies was om de apparatuur te kalibreren. We kwamen er snel achter dat de fysiologische reactie op deze plaatjes echter niet samenhing met de politieke opvattingen van de deelnemers in Amsterdam (81 deelnemers) en Philadelphia (352 deelnemers).

We dachten in eerste instantie het onderzoek niet goed uitgevoerd te hebben. Daarom zochten we contact met de auteurs van de originele studie. We ontvingen van hen de originele plaatjes uit hun studie. Om de controleerbaarheid en reproduceerbaarheid van de replicatiestudie te vergroten pre-registreerden we de studie en legden dus vooraf vast wat ze gingen doen en maakten dit publiek. In 2018 lieten we 202 deelnemers in Philadelphia – meer dan vier keer zoveel deelnemers als de oorspronkelijke studie – deelnemen aan de studie. Wederom vonden we geen samenhang tussen de fysiologische reactie op de dreigende plaatjes gebruikt door Oxley et al. en een rechtse ideologie. Ook deze studie gaf geen enkele aanwijzing voor de claim van Oxley et al. dat mensen die een rechtse ideologie aanhangen een sterkere fysiologische reactie vertoonden in reactie op dreigende plaatjes dan mensen die een linkse ideologie aanhangen.

Dit onderzoek laat het belang van replicatiestudies in de politicologie zien. Tijdschriften, promotiecommissies en financiers willen eigenlijk dat je iets “nieuws” ontdekt. Maar, in onze ogen, wordt vooruitgang juist ook geboekt wanneer we de bouwstenen van het veld repliceren. Daarom hopen we de komende jaren meer replicatie studies in de politicologie te zien.

Word je rechtser naarmate je ouder wordt?

door Matthijs Rooduijn 2 Reacties

Al sinds de Franse Revolutie bestaan er verschillende varianten op de volgende uitspraak: “Wie op zijn twintigste niet links is heeft geen hart. Wie het op zijn veertigste nog steeds is, heeft geen verstand.” Hoewel er een flinke dosis normativiteit in deze uitspraak verpakt zit, wordt zij opvallend genoeg ook vaak aangehaald om kleur te geven aan een empirische hypothese: mensen zouden steeds rechtser worden naarmate hun leeftijd vordert. Klopt dat?

In een recente studie gaan de Amerikaanse politicologen Johnathan Peterson, Kevin Smith en John Hibbing op precies deze vraag in. Hun vertrekpunt is een interessante puzzel. Aan de ene kant zijn er verschillende psychologische en sociologische studies die er op wijzen dat mensen inderdaad naar rechts bewegen naarmate ze ouder worden. Aan de andere kant zijn er ook goede redenen om te twijfelen aan dit ‘ouder=rechtser’ adagium. Veel politicologisch onderzoek laat namelijk zien dat de politieke opvattingen van mensen nauwelijks veranderen over de tijd.

Hoe kunnen deze verwachtingen (mensen worden steeds rechtser versus mensen veranderen nauwelijks) nu met elkaar worden verenigd? De onderzoekers opperen dat het goed mogelijk is dat politieke opvattingen (van volwassenen) over het algemeen relatief stabiel zijn, maar dat áls er veranderingen optreden, deze vaker naar rechts dan naar links zullen overhellen.

Lastig te onderzoeken

Het is zeer lastig om deze hypothesen te toetsen. Je kunt namelijk niet simpelweg een recente survey-studie erbij pakken en naar de samenhang tussen leeftijd en politieke opvattingen kijken. Stel dat uit een dergelijk onderzoek inderdaad blijkt dat een hogere leeftijd samenhangt met rechtsere opvattingen. Dit hoeft dan helemaal niet te komen door het ouder worden van mensen. Het is bijvoorbeeld ook mogelijk dat linkse mensen eerder dood gaan of dat ze eerder geneigd zijn te stoppen met het beantwoorden van vragen naarmate ze ouder worden.

Je hebt daarom onderzoek nodig dat dezelfde mensen (het liefst afkomstig uit verschillende cohorten) over een lange periode volgt en met regelmaat dezelfde vragen stelt over hun politieke opvattingen. De onderzoekers hebben een dataset gevonden die dicht bij dit ideaal in de buurt komt. De Michigan Youth-Parent Socialization Panel Study (MSS) begon in 1965 en ondervroeg in dat jaar 1,669 Amerikaanse middelbare scholieren van rond de 18 jaar oud. Het onderzoek werd (bij dezelfde mensen) herhaald in 1973, 1982 en 1997. Een dikke 900 respondenten (56%) uit de eerste lichting deed opnieuw mee in 1997.

Geen hart én geen verstand

De onderzoekers richtten zich in hun studie vooral op de mate waarin deelnemers aan het onderzoek zichzelf identificeerden als links (1) of rechts (7). Op basis van deze 7-puntsschaal categoriseerden ze mensen op basis van de 1973-survey (de links-rechts-vraag werd niet gesteld in 1965) als ‘links’, ‘midden’ of ‘rechts’. Vervolgens vergeleken ze hun ideologische positie in 1973 met die in 1997. Wat blijkt: 44% van de linkse mensen bleef links; 48% van de mensen in het midden bleef in het midden; en maar liefst 67% van de rechtse mensen bleef rechts. Bovendien ontdekten ze dat áls mensen al van categorie wisselden, ze dat veel vaker richting rechts deden. Een geavanceerde statistische analyse bevestigt dit beeld.

Het laatste woord is zeker nog niet gezegd over dit thema. Zo is dit onderzoek alleen gebaseerd op één enkel cohort (mensen die rond de 18 waren in 1965), zijn er genoeg redenen om te twijfelen aan de representativiteit van de steekproef, en is de meting van politieke opvattingen op enkel een links-rechts-schaal ook niet optimaal (het is bijvoorbeeld mogelijk dat mensen, naarmate ze ouder worden, eerder geneigd zijn zichzelf als rechts te omschrijven). Toch lijkt de volgende conclusie voorlopig wel gerechtvaardigd: als het waar is dat mensen die op hun twintigste niet links zijn geen hart hebben en mensen die op hun veertigste nog steeds links zijn geen verstand hebben, dan kunnen we op basis van dit onderzoek concluderen dat er heel veel mensen zijn die én geen hart én geen verstand hebben.  

Noot: ik schrijf in dit stuk over ‘links’ en ‘rechts’. Het originele onderzoek gaat over ‘liberal’ en ‘conservative’. Hoewel die termen zeer zeker niet 1-op-1 hetzelfde zijn, is dit de meest gangbare vertaling.

Afbeelding: bron.