7 tips om te leiden

Wie worden (politiek) leiders en wie niet? Wil je weten hoe het zit of heb je zelf ambities? Hier 7 factoren die samenhangen met leiderschap.

1. Motivatie: politiek interesse en vertrouwen

Een inkoppertje, maar wel belangrijk: je hebt interesse en vertrouwen in de politiek nodig. Een panelstudie van High-Potentials in de Verenigde Staten door Richard Fox en Jennifer Lawless laat zien dat politieke ambities toenemen als je politieke interesse toeneemt en je politiek cynisme afneemt. Cynisme wordt overigens gevoed door teleurstelling over de huidige politiek. Kennelijk werkt in deze context teleurstelling over de politiek niet als motivator om mensen juist politiek actief te maken.

Veranderingen in cynisme en interesse zouden overigens verklaard kunnen worden door een derde factor namelijk of je gescout bent door een partij.

2. Overtreed normen

Als je normen overtreedt zien anderen je als machtig, althans als de norm-overtreding nut heeft voor de anderen. In één van de experimenten waar dit uit blijkt, lieten Gerben van Kleef en co-auteurs twee mensen een spel spelen in een kamer met een onderzoeker achter een bureau waarop ook koffie stond. Op een gegeven moment vertrok de onderzoeker en deze gaf aan dat de deelnemers koffie konden nemen of juist niet. Eén van de twee deelnemers was onderdeel van het onderzoeksteam. Na het vertrek van de onderzoeker pakte deze “deelnemer” koffie en bood dit wel of niet aan aan de andere deelnemer. In totaal zijn er dus 4 condities (mag koffie niet aangeboden / mag koffie en aangeboden / mag geen koffie niet aangeboden en mag geen koffie wel aangeboden). Na het experiment werd gevraagd aan de deelnemer hoeveel macht hij toeschreef aan de andere deelnemer. In de laatste conditie (mag geen koffie, wel aangeboden) vonden de deelnemers de andere deelnemer machtiger dan in de eerste drie condities. Kortom, als iemand een norm overtreedt waar de anderen van meeprofiteren (prosocial norm violation), dan wordt hij of zij gezien als machtig.

Kunnen we ook zulke mechanismen ontwaren in de politiek? Donald Trump en Geert Wilders breken met elke speech minstens 1 norm, en ze zijn er succesvol mee. Maar is het een egoïstische of een prosociale normovertreding? Sommige mensen lijken er in ieder geval plezier aan te ontlenen. Wellicht kan het doorbreken van bepaalde politieke correctheid als prosociaal worden gezien. Het blijft natuurlijk wel prosociaal voor een bepaalde groep, en vaak asociaal voor een andere.

3. Werk aan je persoonlijkheid

Er zijn persoonlijkheidsaspecten (klik hier voor een uitleg) die meer voorkomen onder politici dan onder de normale bevolking. Politici – en leiders in het algemeen – zijn extraverter en emotioneel stabieler dan de gemiddelde bevolking. Deze persoonlijkheidsaspecten zijn wel stabiel over tijd, dus het is wellicht al te laat. Maar wellicht zijn het alleen de percepties van kiezers over jouw persoonlijkheid die belangrijk zijn (link). In dat geval heeft een leiderschapscursus misschien nog nut.

4. Groei: lengte verklaart leiderschap

Al eerder bericht: voor leiders geldt dat elke centimeter telt. Populaire leiders zijn gemiddeld langer dan impopulaire leiders. Langere kandidaten in Amerikaanse presidentsverkiezingen hebben een grotere kans om te winnen. En politici groeien zelfs – in de ogen van kiezers – als zij een verkiezing winnen.

Om deze reden raad ik de VVD aan om het plaatje hieronder te gebruiken in de volgende verkiezingscampagne.

5. Wees sportief

Poetin gaat jagen, Mussolini en Mao gingen zwemmen. En Mark Rutte, die gaat op de fiets (zie rechtsboven).

6. Zorg dat je als eerste geboren wordt

Je kan er niks meer aan doen, maar eerstgeborenen hebben een grotere kans om politicus te worden dan kind nummer 2 of 3, aldus Andeweg en Berg. Dit komt voornamelijk door de hoeveelheid aandacht die het eerste kind heeft gekregen en de verwachtingen die op hem of haar zijn geprojecteerd.

7. Denk aan de X-factor

Tot slot, denk aan de X-factor.De genoemde factoren verklaren niet alles. Ook zijn het louter kansen. Ben je nummer drie in je gezin, maar heb je wel ambitie? Maak je geen zorgen. Ben je 1.60 maar streef je naar het premierschap? In Korea schijnen ze beenverlengingen te doen.

Mis je factoren? Heb je geen leiderschapskwaliteiten of charisma nodig? Uit deze studie blijkt dat groepen beter functioneren en meer tevreden zijn als een leider willekeurig wordt aangewezen in plaats van aangewezen op basis van een goede score op een vragenlijst over leiderschapskwaliteiten. Leiderschapskwaliteiten verlagen dus wellicht je kans op het leiderschap. Wat charisma betreft, daar komen we volgende week op terug in de cursus politiek leiderschap in welk kader deze blog is geschreven (lees hier over deel 1, deel 2 en deel 3).

Afbeeldingen:

Minister-president Rutte tijdens zijn ontmoeting met premier Poetin in Moskou. 20 oktober 2011.

Minister-President Mark Rutte en VVD-fractievoorzitter verlaten het Catshuis op de zaterdag dat het sluiten van een akkoord mislukt. 21 April 2012. Jason van der Helm