• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to primary sidebar
StukRoodVlees

Politicologie en actualiteit

  • OVER SRV
  • AUTEURS
  • CATEGORIEËN
  • ARCHIEF
  • CONTACT

Afspiegeling en competentie hoeven elkaar in de politiek niet te bijten

door Tom van der Meer 25/06/2018 0 Reacties

In recente jaren is er toenemende aandacht voor beschrijvende representatie in het Nederlandse parlement. Het gaat dan om de vraag hoe gezond het is voor een democratie wanneer het parlement wel of geen afspiegeling is van de bevolking. Aan de ene kant van de discussie wordt beargumenteerd dat een inclusieve volksvertegenwoordiging goed is voor niet alleen gevoelens van representatie maar ook voor inhoudelijke representatie. Aan de andere kant wordt juist voorgesteld om radicaal te kiezen voor een exclusiever parlement, waarbij alleen hoogopgeleide burgers met een stemdiploma zouden mogen stemmen.

Een vraag in dit debat is of een diverser parlement niet ten koste gaat van de competentie van de parlementariërs. Het competentie-argument wordt vaak in stelling gebracht tegen het streven naar een betere afspiegeling, ook door politici. Zo liet premier Mark Rutte vorig jaar nog optekenen over het kleine aantal vrouwelijke VVD’ers in zijn kabinet: “Ik had er graag meer willen hebben. Maar uiteindelijk geldt: we gaan voor de beste mensen. Het is wat het is.”

Recent verscheen een Zweedse studie, Who becomes a politician (zonder betaalmuur), die keek naar vertegenwoordiging langs sociaal-economische scheidslijnen. De auteurs tonen dat de representatieve democratie ook in Zweden geen doorsnede van de bevolking vertegenwoordigt: ze zijn politiek vaardiger dan de gemiddelde burger. Dat is op zichzelf geen probleem. Immers, de representatieve democratie is er juist op gebouwd dat burgers goede vertegenwoordigers afvaardigen. Tegelijkertijd weten we ook dat die vaardigheden positief samenhangen met opleidingsniveau en sociaal-economische status.

De werkelijke vraag is daarom, wat de oorzaak van deze selectie is. Er zijn drie mogelijke verklaringen. Puur elitisme impliceert dat kinderen van welvarende ouders maatschappelijke privileges hebben en daardoor eerder in aanmerking komen voor politieke functies, met een relatief competente politieke klasse als positief bij-effect. Exclusieve meritocratie suggereert dat alleen competente burgers worden geselecteerd, en dat de politiek dientengevolge met een exclusieve upper-class accent praat.

Door een reeks vergelijkingen van politici met burgers uit hun gemeente, met professionals, en zelfs met hun broers en zussen, concluderen de onderzoekers dat deze verklaringen niet goed werken. Zo zijn politici significant competenter dan hun broers en zussen. Vaardigheden lijken belangrijker dan afkomst. Hoewel politici qua inkomen en klasse zelf geen goede afspiegeling van de bevolking zijn, blijken de ouders van politici in termen van klasse en inkomen bijna “een perfecte replica van de hele bevolking”.

Het onderzoek suggereert daarom dat er een derde verklaringsmodel is: inclusieve meritocratie. De Zweedse politiek trekt competente burgers uit alle lagen van de bevolking, althans, wanneer we naar de klasse en het inkomen van de ouders van deze politici kijken. Een grotere nadruk op inclusiviteit langs deze lijnen, zo suggereert het Zweedse onderzoek, zou slechts in beperkte mate ten koste gaan van de competentie van de verkozen politici. De onderzoekers noemen het een flat tradeoff.

Bron afbeelding: Tweede Kamer der Staten-Generaal

Filed Under: Politieke partijen

Over de auteur

Tom van der Meer
Tom van der Meer (1980) is Hoogleraar Politicologie, in het bijzonder Legitimiteit, Ongelijkheid en Burgerschap, aan de Universiteit van Amsterdam. Eerder werkte hij bij het Sociaal en Cultureel Planbureau en aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Hij is sinds 2015 co-Directeur van het Nationaal Kiezersonderzoek (NKO) en Lokaal Kiezersonderzoek (LKO). Hij doet voornamelijk onderzoek naar Politiek vertrouwen, Kiesgedrag (electorale volatiliteit), Politieke socialisatie, en Sociaal kapitaal (burgerparticipatie, etnische diversiteit).
  • Sociale media links 

Reader Interactions

Geef een reactie Reactie annuleren

Je moet inloggen om een reactie te kunnen plaatsen.

Primary Sidebar

Volg ons

  • Facebook
  • Twitter
  • RSS Feed

Populaire berichten

De ideologie van Forum voor Democratie

De ongemakkelijke realiteit van de antivaccinatie-beweging

Wat als… Nederland het Britse kiesstelsel zou hebben?

Willekeurige berichten

Episode 77 – The importance of social norms in the age of pandemics, with Pavan Mamidi

Media-aandacht voor wetgeving: topsalarissen, staatshoofden en het leenstelsel

Luisteren politici naar burgerparticipatie?

Podcast

Episode 106 – “I’m f**king furious and I don’t f**king care anymore”, with Rob Ford

Rob Ford (University of Manchester) joins us to discuss the resignation of Liz Truss and the sorry … [Lees verder...]

Episode 105 – A new prime minister and a new monarch, with Rob Ford

For the first time ever, the UK acquired a new prime minister and a new monarch in the same week. … [Lees verder...]

Aflevering 104 – Terugblik gemeenteraadsverkiezingen, met Josje den Ridder, Simon Otjes en Tom van der Meer

We gaan de gemeenteraadsverkiezingen nabeschouwen met Josje den Ridder (SCP), Simon Otjes … [Lees verder...]

Populisme

Plaatjes van de electoraatjes: de radicaal-rechtse ruimte

Over anderhalve week stemmen we voor de Provinciale Staten en de waterschappen. Waar zullen we – … [Lees verder...]

Analyse van raadsinstrumenten laat zien: ook in gemeenteraden heerst het monisme

Het is alweer ruim een half jaar geleden dat de gemeenteraadsverkiezingen plaatsvonden. Inmiddels … [Lees verder...]

Gevoelens van culturele afstand als verklaring voor de opleidingskloof in anti-establishment-opvattingen en -gedrag

In veel Westerse democratieën leven onder een aanzienlijk deel van de bevolking … [Lees verder...]

Blogroll

  • Andrew Gelman
  • Ballots & Bullets
  • Fight Entropy
  • FiveThirtyEight
  • The Monkey Cage
  • The Upshot
  • Wonkblog
  • OVER SRV
  • AUTEURS
  • CATEGORIEËN
  • ARCHIEF
  • CONTACT

© 2023 StukRoodVlees

Copyright © 2023 · SRV Theme op Genesis Framework · WordPress · Log in