Floris Vermeulen universitair hoofddocent Politicologie aan de Universiteit van Amsterdam, en voormalig directeur van het Instituut voor Migratie en Etnische Studies (IMES). Zijn onderzoek richt zich onder andere op de maatschappelijke en politieke participatie van immigranten, en op (lokaal) beleid rond thema's als integratie, gewelddadig extremisme, en religieuze diversiteit.
Website: http://www.uva.nl/profiel/v/e/f.f.vermeulen/f.f.vermeulen.html
Ondanks een toename van Amsterdamse gemeenteraadsleden met een migratieachtergrond hebben Amsterdammers met een migratieachtergrond veel vaker het gevoel dat politici niet adequaat opkomen voor hun specifieke belangen in vergelijking met Amsterdammers zonder migratieachtergrond. Marokkaanse Amsterdammers (84%) gevolgd door Surinaamse Amsterdammers (81%) hebben in een exitpoll op de dag van de gemeenteraadsverkiezingen afgelopen maart het vaakst aangegeven dat er te weinig wordt opgekomen voor de belangen van mensen met een migratieachtergrond in de gemeenteraad. Amsterdammers zonder migratieachtergrond hebben dit juist het minst vaak aangegeven (53%). Deze groep geeft het vaakst aan dat er voldoende wordt opgekomen (34%), maar ook te vaak (13%) voor de belangen van mensen met een migratieachtergrond.
Figuur 1 Antwoord op stelling ‘Vindt u dat er voldoende wordt opgekomen voor de belangen van mensen met een migratieachtergrond in de Gemeenteraad?’, naar herkomstgroep, 2022
Sterke verschillen in partijkeuze
De Amsterdamse lokale politiek is in de afgelopen 10 jaar, net zoals op het nationale niveau, sterk gefragmenteerd. Het aantal raadsfracties is tussen 2006 en 2022 verdubbeld terwijl het aantal kandidatenlijsten stabiel is. Daarin klinkt ook de stem van Amsterdammers met een migratieachtergrond door, die een belangrijk deel van het Amsterdamse electoraat vormen. Zij kiezen in 2018 en 2022 veel vaker voor partijen, zoals DENK en Bij1, die explicieter opkomen voor hun belangen. DENK ontving 50% van de stemmen onder Marokkaanse Amsterdammers (vergelijkbaar met 2018) en 59% van de stemmen onder Turkse Amsterdammers (lager dan in 2018). 35% van de Surinaamse Amsterdammers heeft op BIJ1 gestemd (hoger dan in 2018).
Daarbij zien we ook verschillen tussen jongere en oudere Amsterdammers. Jongeren met een Marokkaanse, Turkse of Surinaamse achtergrond tot en met 29 jaar hebben vaker gestemd op BIJ1 dan 30-plussers. Van de 30-plussers hebben de Turkse Amsterdammers juist vaker gestemd op de PvdA en DENK. Onder Amsterdammers zonder migratieachtergrond genoten GroenLinks en BIJ1 meer steun van jongeren dan van personen van 30 jaar of ouder. De PvdA en de SP hadden daarentegen relatief meer steun van 30-plussers.
Figuur 2 Partijkeuze naar leeftijd, naar herkomst, en uitslag gemeenteraadsverkiezingen 2022
Behalve voor een partij, maken kiezers een keuze voor een bepaalde kandidaat. De afweging die zij daarbij maken verschilt per groep en verandert over tijd. Surinaamse, Turkse en Marokkaanse Amsterdammers geven significant vaker aan te hebben gestemd op een kandidaat die volgens hen goed kan opkomen voor zijn/haar belangen. Dat hoeft niet per se een kandidaat te zijn met dezelfde migratieachtergrond. Er is slechts een kleine groep Surinaamse, Turkse en Marokkaanse Amsterdammers die zegt gestemd te hebben op een kandidaat vanwege dezelfde herkomst. De mate waarin dit gebeurt verschilt: vooral Amsterdammers zonder migratieachtergrond stemmen op een kandidaat zonder migratieachtergrond (88%). Overigens wordt dit grotendeels verklaard door het feit dat de meeste lijsttrekkers en eerste vrouwen op de lijsten geen migratieachtergrond hadden. Verder doen Turkse Amsterdammers dit vaker (52%) dan Surinaamse Amsterdammers (22%), en dit neemt onder alle groepen met een migratieachtergrond af vergeleken met 2018.
Deze verschillen in partij- en kandidaatskeuze krijgen een vertaling in de samenstelling van de raad. Het aandeel gemeenteraadsleden met een migratieachtergrond is in 2010 gedaald tot het niveau van 1994. Met de komst van partijen die zich richten op diversiteit (DENK en BIJ1) lijkt er in 2018 iets veranderd te zijn: het aandeel nieuwe Amsterdamse raadsleden met een migratieachtergrond is na de gemeenteraadsverkiezingen van 2018 hoger dan ooit (Kranendonk et al. 2018). Vooral DENK had een duidelijk mobiliserend effect op kiezers met een Turkse migratieachtergrond. In 2022 zien we dat niet meer terug. De hogere opkomst onder Turkse Amsterdammers in 2018 lijkt een tijdelijk karakter te hebben gehad. Andere groepen worden qua opkomst niet beïnvloed door de komst van nieuwe partijen en/of nieuwe politici.
Ongelijkheid in opkomst
Over het algemeen geldt dat Amsterdammers met een migratieachtergrond minder zijn gaan stemmen dan Amsterdammers zonder migratieachtergrond bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2022. Dat was bij vorige verkiezingen ook al zo en geldt wederom vooral voor Surinaamse Amsterdammers. Zo wordt de opkomst onder Surinaamse Amsterdammers bij de gemeenteraadsverkiezingen sinds de begin jaren ’90 gestaag geschat op ongeveer 25%, waar de algemene opkomst in Amsterdam schommelt rond de 50%. Het aandeel Marokkaanse Amsterdammers dat gaat stemmen is vergelijkbaar. Turkse Amsterdammers zijn iets vaker gaan stemmen de afgelopen jaren.
Uit eerder onderzoek weten we dat lage opkomst onder mensen met een migratieachtergrond onder andere te maken heeft met een gebrek aan ervaren politieke vertegenwoordiging, met ervaren discriminatie, laag politiek vertrouwen en een relatief lager opleidingsniveau en/of sociaaleconomische positie. Tegelijk blijkt dat er ook omstandigheden zijn waarin de opkomst in sommige groepen afwijkt van deze algemene trend. Groepen met een sterk gemeenschapsgevoel en een goede organisatiestructuur kunnen gemobiliseerd worden. Ook kan politieke vertegenwoordiging leiden tot een hogere opkomst bij een groep kiezers die zich herkent in politici met een gedeelde achtergrond. Dat staat onder druk, zoals de bovengenoemde resultaten laten zien.
De ongelijkheid in opkomst en partijkeuze krijgt bovendien een ruimtelijke vertaling: de laagste opkomstpercentages vinden we nog steeds, en met steeds lagere opkomsten, in buurten in de stadsdelen Noord, Nieuw-West en Zuidoost. De participatieve ongelijkheid in de stad (verschil in opkomstpercentage in buurten binnen en buiten de ring) is hierdoor verder toegenomen en heeft in Amsterdam, net als in andere grote Nederlandse gemeentes, een steeds structurele vorm aangenomen.
De resultaten van bovenstaand bericht zijn afkomstig uit een onderzoek van de afdeling Politicologie van de Universiteit van Amsterdam en Onderzoek & Statistiek van de gemeente Amsterdam. Sinds 1994 wordt in samenwerking het stemgedrag van Amsterdammers met een migratieachtergrond in kaart gebracht doormiddel van een exitpoll op de verkiezingsdag. Hieronder de opvallende resultaten voor de drie grootste groepen met een migratieachtergrond, die samen ongeveer een vijfde van de Amsterdamse bevolking uitmaken: Turkse, Marokkaanse en Surinaamse Amsterdammers.
Afbeelding: Sfeerbeeld Europese verkiezingen, door Roos Trommelen.
Het electorale succes in 2017 van DENK heeft de aandacht voor kiezers met een migratieachtergrond vergroot. Waar in het verleden de PvdA de meeste stemmen trok onder deze groep kiezers, zien we nu verschillende partijen, zoals DENK, NIDA en BIJ1, om de gunst van deze groep kiezers strijden. Het Nederlands Kiezersonderzoek (NKO) heeft bij de verkiezingen van 2021 speciale aandacht voor kiezers met een migratieachtergrond in het Dutch Ethnic Minority Election Study (DEMES). Een van de vragen die we daarmee kunnen onderzoeken is of kiezers die zeggen te (gaan) stemmen op ‘multiculturele’ partijen zoals DENK, NIDA en BIJ1 andere kenmerken hebben en andere ideologische posities innemen dan kiezers met een migratieachtergrond die op een traditionele politieke partij stemmen. Met andere woorden, spreken deze partijen, die zich expliciet richten op Nederlanders met een migratieachtergrond, een specifieke groep kiezers met een migratieachtergrond aan?
Opkomst van multiculturele partijen
Onderzoek toont dat veel kiezers met een migratieachtergrond teleurgesteld zijn geraakt in partijen die in het verleden populair waren, en dat geldt dan met name voor de PvdA. Onderdeel hiervan is juist ook de groeiende invloed van het anti-Islam en anti-immigratiediscours van Wilders van de afgelopen jaren en het in hun ogen beperkte tegengeluid van links. Een partij als DENK, maar dat geldt in zekere zin ook voor NIDA en BIJ1, kan in vergelijking met traditionele linkse partijen veel directer en zichtbaarder opkomen voor de specifieke belangen van haar achterban en een krachtig tegengeluid laten horen.
In 2017 was DENK de grootste partij onder Turks- en Marokkaans Nederlandse stemmers. Respectievelijk 47% en 37% van hen stemden DENK; 28% en 18% PvdA; en 7% en 14% GroenLinks. Onder stemmers met een andere of geen migratieachtergrond kreeg DENK weinig stemmen. NIDA deed niet mee in 2017. BIJ1 (toen Artikel 1) kreeg in totaal 0,3% van de stemmen en behaalde toen geen Kamerzetel.
Uit onderzoek blijkt dat DENK en NIDA in het verleden veelal jonge stemmers trokken die zichzelf als moslim identificeren en een Turkse en in iets mindere mate een Marokkaanse achtergrond hebben. DENK, NIDA en ook BIJ1 hechten daarbij veel belang aan het bestrijden van institutioneel racisme en discriminatie, onderwerpen die van belang zijn voor veel kiezers met een niet-Westerse migratie-achtergrond. Ten aanzien van morele vraagstukken hebben deze stemmers gemiddeld genomen conservatieve opvattingen, waarmee ze minder goed aansluiten bij PvdA en GroenLinks. In de aanloop naar deze verkiezingen werd discriminatie zeer zichtbaar in de toeslagenaffaire. Wellicht dat hierdoor deze partijen Nederlanders met een migratieachtergrond hen extra weten te mobiliseren om op hen te stemmen.
Multiculturele partijen in 2021
Het nieuwe DEMES-onderzoek verzamelde in de weken voor de verkiezingen voorkeuren van Nederlanders met een migratieachtergrond. Hieruit blijkt dat het linkse blok (PvdA, GroenLinks, SP) en D66 het meest populair zijn onder deze groep kiezers. Zij lijken samen goed voor zo’n 40% van de stemmen. DENK, NIDA en BIJ1 zijn goed voor zo’n 15% van de stemmen, wat vooral op het conto van DENK is gekomen.
De stemmen voor de multiculturele partijen komen vooral van de Turkse en Marokkaanse Nederlanders met een niet-westerse migratieachtergrond, die in de DEMES centraal staan.1 Buiten deze herkomstgroepen is de voorkeur voor deze partijen klein. Bovendien zien we in onze gegevens dat Turkse Nederlanders, in vergelijking met 2017, minder op een multiculturele partij stemden, wat lijkt toe te schrijven aan de leiderswissel bij DENK: de vorige lijsttrekker had een Turkse migratieachtergrond; de huidige een Marokkaanse. Dit verklaart waarschijnlijk ook e ene zetel verlies bij DENK.
In totaliteit is overigens de VVD de partij welke de meeste stemmen lijkt te krijgen onder Nederlanders met een niet-westerse migratieachtergrond, alhoewel onze data deels voor de opmars van D66 zijn verzameld. In het bijzonder onder herkomstgroepen uit Azië ten oosten van het Arabisch schiereiland, zoals Iran, India en China scoorde de VVD goed.
Het multiculturele kiezersprofiel
Nederlanders met een migratieachtergrond die van plan waren op DENK of NIDA te stemmen plaatsten zichzelf ongeveer even ‘links’ als de stemmers voor de (combinatie van) linkse partijen (waarbij de stemmers op GroenLinks zich net wat linkser plaatsen dan PvdA stemmers, die zich weer linkser plaatsen dan D66 stemmers). Opleidingsniveau maakt geen groot verschil onder kiezers met niet-westerse migratieachtergrond, maar de linkse-progressieve partijen zijn net wat populairder onder de HBO en universitair opgeleiden, waar DENK en NIDA juist wat beter scoren onder de mensen met een basis- of middelbare opleiding.
Stemmers op DENK en NIDA onderscheiden zich echter duidelijk van stemmers op de links-progressieve partijen in de mate waarin zij zichzelf als religieus beschouwen. Binnen dat laatste blok, zien de stemmers op D66 zich het minst religieus, gevolgd door de stemmers op GroenLinks en vervolgens de PvdA. Maar ook de stemmers met een migratieachtergrond die stemmen op de PvdA beschouwen zich in sterke mate minder religieus dan de stemmers op DENK en NIDA.
De kiezers van DENK en NIDA vinden vrijwel allemaal dat het kabinet terecht is gevallen over de toeslagenaffaire. Daarmee is hun steun daarvoor net wat sterker dan onder de stemmers van de linkse partijen, maar de verschillen zijn niet significant. Alleen de kiezers met een niet-westerse migratieachtergrond die stemmen op de VVD zijn minder van mening dat het terecht is dat het kabinet is gevallen.
Een stabiele nieuwe kiezersgroep
Na de opkomst van DENK in 2017, tonen de eerste gegevens van de DEMES voor afgelopen verkiezingen een patroon in lijn met bestaand onderzoek naar multiculturele partijen. Multiculturele partij, en dan voornamelijk DENK en NIDA, lijken een cluster kiezers gevonden te hebben dat zich minder gehoord voelde door of minder thuis voelde bij de mainstream links-progressieve partijen. Deze kiezers verschillen vooral ten aanzien van religieuze identificatie met de niet-Westerse migrantenkiezers op traditionele partijen. Een krachtig tegengeluid tegen anti-islam sentimenten bij andere partijen en mogelijk tegen discriminatiepraktijken zal voor deze groep een belangrijk politiek onderwerp blijven. Op andere kernmerken zien we op het eerste gezicht verder weinig verschil tussen stemmers met een migratieachtergrond die stemmen op een multiculturele of een mainstream partij.
Noten
NKO Disclaimer
De resultaten in deze blog op basis van het Nationale Kiezersonderzoek en het Dutch Ethnic Minority Election Study zijn gebaseerd op enquêtedata verzameld in de weken voorafgaande aan de verkiezingen. Deze data zijn nog ongewogen en nog niet 100% compleet. In het belang van het publieke debat rapporteren we er hier over, maar er moet voorzichtig omgegaan worden met de puntschattingen. In dat licht ligt de nadruk dan ook op de duidelijke patronen, verschillen en overeenkomsten, welke minder gevoelig zijn voor kleine verschuivingen in de data.
Met andere woorden: hoewel de cijfers nog wat kunnen verschuiven – en sowieso rekeninghouden met foutmarges dienen te worden geïnterpreteerd – gaan we ervan uit dat de getrokken conclusies robuust zijn. Minder duidelijke resultaten rapporteren we in deze fase niet.
Nationaal Kiezersonderzoek
Het Nationaal Kiezersonderzoek (NKO) is het toonaangevende kiezersonderzoek onder een representatieve groep stemgerechtigden in Nederland. Sinds 1971 voert Stichting Kiezersonderzoek Nederland (SKON) het NKO uit rond iedere Tweede Kamerverkiezing. Onder leiding van Marcel Lubbers (Universiteit van Utrecht), Tom van der Meer (Universiteit van Amsterdam), Take Sipma, Kristof Jacobs en Niels Spierings (Radboud Universiteit) is ook in 2021 aan Nederlanders gevraagd naar hun stemgedrag en politieke opvattingen rondom belangrijke maatschappelijke thema’s. De dataverzameling is uitgevoerd door I&O op basis van een door het CBS aangeleverde aselecte steekproef van de Nederlandse stemgerechtigde bevolking. Daarnaast is een deel ingebed binnen het LISS-panel, zodat dezelfde mensen over de tijd gevolgd kunnen worden. De hier gerapporteerde resultaten zijn op basis van de voorlopige I&O steekproef.
Dutch Ethnic Minority Election Study
Uit eerdere dataverzamelingen van het NKO bleek dat mensen met een migratieachtergrond sterk ondervertegenwoordigd waren en de groep bovendien te klein is om valide uitspraken te doen gezien de steekproefomvang van het NKO. De politieke ervaringen, ideeën en acties van deze groep willen we echter wel beter begrijpen en een stem geven. Daarom is deze verkiezing gekozen om een extra dataverzameling uit te voeren specifiek gericht op mensen met een migratieachtergrond (eerste en tweede generatie). Dit heeft geresulteerd in het eerste Dutch Ethnic Minority Election Study (DEMES).
De voorlopige en ongewogen DEMES data hebben een sterkere oververtegenwoordiging van politiek geïnteresseerden. Daarom heb ik de opkomstschatting gecontroleerd politieke interesse, naast geslacht, leeftijd en opleidingsniveau. De cijfers in de grafieken reflecteren de opkomst voor mensen met gemiddelde scores op die factoren. Voor het doel van dit blog is het belangrijk om ons te realiseren dat eerdere onderzoek aangeeft dat politieke interesse vaak lager is onder mensen met een migratie-achtergrond; de verschillen kunnen daarbij nog wat onderschat zijn. Aan de andere kant, kunnen juist de Black Lives Matter-beweging, DENK en BIJ1 het politieke-interessegat ook deels gedicht hebben.
Afbeelding: Bron (CC2.0)
Met het lijvige onderzoeksrapport Denkend aan Nederland ambieert het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) tot de kern te komen van datgene wat Nederland tot Nederland maakt. Niet om voor eens en altijd vast stellen wat dé Nederlandse identiteit is, maar om empirisch, dus neutraal en weg van de politieke polarisatie, het burgerperspectief boven water te tillen.
Wat behoort volgens Nederlanders wel en wat niet tot de Nederlandse identiteit? De uitkomst – aan de hand van focusgroepen, interviews en enquêtes – is dat vooral de Nederlandse taal, symbolen en tradities belangrijk zijn.
Maar dergelijk onderzoek, hoe grondig ook aangepakt, is allerminst waardevrij. Met het empirisch vaststellen van het burgerperspectief wordt niet alleen antwoord gegeven op de vraag wat de meerderheid van de Nederlanders vindt dat Nederlands is, maar ook wat en wie er niet bij horen. In één adem door wordt zo de ruimte verkleind voor minderheden met koppelteken-identiteiten die minder passen in het meerderheidsidee om mee te praten over Nederland en hoe Nederland zich in de toekomst ontwikkelt.
Burgers met een migratieachtergrond komen slechts in één van de achttien hoofdstukken expliciet zelf aan het woord. En dan nog enkel jongeren tot 25 jaar uit Zwolle en Rotterdam. Zij zijn in focusgroepen samengebracht met leeftijds- en opleidingsgenoten zonder migratieachtergrond. Die samenvoeging zorgt er bovendien voor dat er weinig ruimte is om vrijuit te spreken over zo iets gevoeligs als wie hoort wel en wie hoort niet tot Nederland en waarom.
Nationale identiteit als strijdpunt
In een pluralistisch land als Nederland bestaat er gezonde strijd over wat een nationale identiteit precies is en zou moeten zijn. Daarmee is de nationale identiteit per definitie een politiek onderwerp. Het rapport negeert die politieke dimensie niet alleen, het wekt, door van de nationale identiteit een apolitieke kwestie te maken, de suggestie dat er – om weg te komen uit het huidige gepolariseerde debat over Zwarte Piet en islam – behoefte is aan empirische vaststelling van wat de burgers vinden van de Nederlandse identiteit.
In die ontkenning van het politieke ligt de sleutel van het probleem van Denkend aan Nederland. Het suggereert dat het meten van het burgerperspectief ons objectief dichter bij de essentie brengt van de Nederlandse identiteit (dat is in feite een politieke uitspraak). Tegelijk biedt het rapport nauwelijks ruimte aan minderheidsstandpunten die juist in dit debat zo belangrijk zijn. Nederland verkleurt in rap tempo, maar in dit onderzoek lijkt – bewust of onbewust – de aansluiting te zijn opgeofferd met tweede en derde generaties migranten in den brede.
Minderheden hebben als geen ander te maken met effecten van de uitsluitingsmechanismen van de nationale identiteit. Voor hen hebben discussies over de nationale identiteit altijd politieke consequenties. Het gaat voor een groot deel over de vraag of zij er wel of niet bij horen. En het antwoord is meestal, ook in dit rapport, dat dit niet het geval is. De Nederlandse bevolking blijkt – niet onverwachts want de burgermonitor van het SCP laat dit al een aantal jaren zien – onderdelen van het islamitische geloof als weinig typerend voor Nederland te beschouwen. Daarnaast blijkt de islam als een van de meest bedreigende factor voor de Nederlandse identiteit te worden gezien. Het is deze combinatie die de discussie voor moslims bij uitstek zo politiek maakt. Ongeveer een op de tien respondenten, aldus Denkend aan Nederland, ziet mensen met een migratieachtergrond en moslims in het bijzonder graag uit Nederland verdwijnen.
Wat wordt hier feitelijk gezegd, behalve dat er in Nederland een grote afkeer tegen migranten en de islam bestaat? Er wordt tenminste de suggestie gewekt dat islam niet bij de Nederlandse identiteit hoort omdat de overgrote meerderheid van de Nederlanders dat vindt. Daarmee is niet gezegd dat het rapport geen accuraat beeld schetst van wat Nederlanders over het algemeen denken dat Nederland is of hoort te zijn. Wel dat er te weinig moeite is gedaan om het tegengeluid in kaart te brengen.
Tegengeluid
Het SCP heeft zelf al eerder laten zien dat dat stukken beter kan. Het rapport Werelden van Verschil uit 2015 is een sprekend voorbeeld van hoe je met kwantitatieve en kwalitatieve methoden jongeren met een Turkse en Marokkaanse achtergrond uitgebreid aan het woord kunt laten over hun verbondenheid met Nederland. Wij hebben in de afgelopen jaren hetzelfde gedaan in een reeks onderzoeksartikelen in De Groene Amsterdammer.
In een verscheidenheid aan situaties – op de werkvloer, de universiteit, in een bij uitstek pluriforme wijk als Nieuw-West in Amsterdam – hebben we in beeld gebracht hoe met name succesvolle, hoogopgeleide professionals van Turkse en Marokkaanse afkomst de ruimte opeisen om zelf te bepalen wie ze zijn en tegelijkertijd een sterke verbondenheid voelen met Nederland en wat Nederlands is. Hoe ze balanceren tussen verschillende werelden en identiteiten, met steeds dezelfde kern: ze zijn geen Turk of Marokkaan maar Turkse Nederlanders en Marokkaanse Nederlanders. Het is een ontwikkeling die in het politieke en maatschappelijke debat nog weinig aandacht krijgt en in academisch onderzoek veelal onderbelicht blijft, maar die ontegenzeggelijk effect zal hebben op hoe er op middellange en langere termijn in Nederland wordt nagedacht over wat typisch Nederlands is.
Door burgers op de manier zoals in Denkend aan Nederland te vragen naar wat zij vinden dat Nederland is, loopt het SCP bewust het risico het debat over de Nederlandse identiteit op slot te zetten. Het rapport is daarmee niet alleen een gemiste kans, maar vormt ook een obstakel voor de ontwikkeling van een gezond debat over de toekomst van het pluriforme Nederland dat het in werkelijkheid is.
Froukje Santing en Floris Vermeulen waren op grond van hun onderzoeksartikelen in De Groene Amsterdammer aanvankelijk door het SCP aangezocht om in Denken aan Nederland mee te schrijven aan het hoofdstuk over migranten. Die samenwerking liep stuk omdat er met de redactie van het rapport geen overeenstemming gevonden kon worden over de opzet en insteek van het hoofdstuk.
Dit artikel verscheen oorspronkelijk op de website van de Groene Amsterdammer.
Tijdens de afgelopen Amsterdamse gemeenteraadsverkiezingen hebben het Instituut voor Migratie en Etnische Studies (IMES) van de Universiteit van Amsterdam en Bureau Onderzoek Informatie en Statistiek (OIS) van de gemeente Amsterdam een lange samenwerking voortgezet. Voor de zevende achtereenvolgende keer werden op een aantal stemlocaties in de stad zogenaamde schaduwverkiezingen georganiseerd om het stemgedrag van Amsterdammers met een migratieachtergrond in kaart te brengen. Met de komst van multiculturele partijen als DENK enBIJ1 waren het voor het onderzoek naar het kiesgedrag van Amsterdammers met een migratieachtergrond interessante verkiezingen. Wat zou de komst van deze partijen betekenen voor de opkomst en partijkeuze van Amsterdamse kiezers met een migratieachtergrond?
Deze week is het rapport uitgekomen waarin de resultaten van de schaduwverkiezingen beschreven worden. Hieronder de belangrijkste en meest opvallende resultaten voor de drie grootste groepen met een migratieachtergrond, die samen ongeveer een kwart van de Amsterdamse bevolking uitmaken: Turkse, Marokkaanse en Surinaamse Amsterdammers.
Bij de afgelopen Tweede Kamerverkiezingen boekte DENK ongekend goede resultaten in wijken met een hoge concentratie stemmers met een migratieachtergrond. Bij de komende gemeenteraadsverkiezingen zal daarom met meer dan normale belangstelling gekeken worden naar de resultaten van DENK in steden als Amsterdam, Rotterdam en Den Haag, waar de partij het politieke landschap op zijn kop kan zetten.
Maar hoewel de afgelopen tijd veel is gezegd en geschreven over DENK, is er nog weinig systematisch onderzoek gedaan naar de partij en haar achterban. Wat voor partij is DENK? Wie stemmen er op DENK? Wat zijn daarbij de belangrijkste beweegreden? Onlangs zijn er twee papers gepresenteerd op basis van grootschalige databestanden – Kieskompas, IPSOS en SCoRe – over het profiel van de DENK-stemmers.[1] Hieronder rapporteren we de belangrijkste resultaten.
[Read more…] about De DENK-stemmer: progressief én conservatief?
