stukroodvlees

Eergisteren verscheen op StukRoodVlees een artikel over sociaal-democratie en radicaal-rechts. Joost van Spanje (UvA) nam twee opiniestukken in NRC de maat , aan de hand van empirisch politicologisch onderzoek. Gisteren verscheen de reactie van Maarten Boudry, filosoof aan de Universiteit van Gent en één van de auteurs van de opiniestukken in NRC.
Vandaag reageert Joost van Spanje nog eenmaal op dit weerwoord.

Maarten Boudry’s verweer op StukRoodVlees illustreert het probleem dat ik aankaartte in mijn stuk. Net als in zijn column in NRC Handelsblad van 8 juni trekt hij zich niets aan van feiten of wetenschappelijke studies.

Hij voert drie punten aan. Ten eerste vindt hij dat ik het met hem eens ben. Althans, hij schrijft eerst dat ik “ongeveer hetzelfde punt” maak, daarna dat ik “precies hetzelfde punt” maak en vervolgens dat ik “ongeveer dezelfde analyse” heeft als hij. Tsja. Stel dat ik het met hem eens zou zijn, zou hij dan opeens geen fake expert meer zijn? Moeten we blij zijn dat hij zonder relevante kennis van zaken toevallig “ongeveer hetzelfde punt” maakt als een expert?

Het doet niet ter zake, want ik ben het niet met hem eens. Immers, Boudry impliceert dat een partij stemmen wint doordat ze geïsoleerd wordt en dat ze stemmen verliest doordat ze geïmiteerd wordt. Mijn bevindingen zijn juist dat noch isoleren noch imiteren op zichzelf een eenduidig electoraal effect heeft. Louter de combinatie van isoleren en imiteren levert, gemiddeld genomen, een negatief effect op voor een partij. Helaas leest Boudry iets anders in mijn stuk en in de studies waarnaar werd gelinkt in mijn stuk. In lijn daarmee citeert hij mijn stuk selectief: waar ik schrijf dat isoleren “in combinatie met het overnemen van haar thema’s” een partij stemmen kost, doet Boudry alsof ik zou beweren dat louter “het overnemen van haar thema’s” een partij stemmen kost. In dat laatste geval zou ik het met Boudry eens zijn, maar dat is dus niet zo.

Ten tweede vindt Boudry dat hij zichzelf niet tegenspreekt, want hij heeft nooit ontkend dat “sommige” Vlaams Belang-kiezers ideologisch gemotiveerd zijn. Daarmee toont hij opnieuw aan de wetenschappelijke literatuur niet te kennen of te begrijpen.

Ten derde blijft hij zijn onware stelling in zijn column over de Deense verkiezingen hardnekkig verdedigen: de Deense sociaaldemocratische “partij won glansrijk de verkiezingen en vermorzelde de rechts-populistische Volkspartij”. Hij hangt er ditmaal getallen aan (100.000 en 12%) maar hoe hij het ook wendt of keert, die stelling klopt gewoon niet. De partij won niet glansrijk en de partij vermorzelde de Volkspartij ook niet.

Helaas gaat Boudry niet in op de andere aanmerkingen die ik had op zijn column. Bijvoorbeeld dat er op Twitter geweldige discussies waren geweest tussen experts over het onderwerp van zijn column, waar hij volstrekt aan voorbij gaat. Het zou zo mooi zijn als columnisten expert zouden zijn en hun huiswerk zouden hebben gedaan. In dit geval is van geen van beide sprake. Dus ik ben blij dat Boudry het graag met me eens wil zijn, maar ik ben nog blijer als NRC volgende keer een consciëntieuze expert aan het woord laat.

Afbeelding: Bron

Gisteren verscheen op StukRoodVlees een artikel over sociaal-democratie en radicaal-rechts. Joost van Spanje nam twee opiniestukken in NRC de maat , aan de hand van empirisch politicologisch onderzoek. Vandaag de reactie van Maarten Boudry, filosoof aan de Universiteit van Gent en één van de auteurs van de opiniestukken in NRC.

***

In zijn reactie op mijn column in NRC noemt Joost van Spanje me een “fake expert”. Geen onaardig visitekaartje. Probleem is dat zijn tekst stijf staat van non sequiturs en verdraaiingen. In werkelijkheid maakt Van Spanje ongeveer hetzelfde punt als ik in NRC, maar is hij te druk bezig met de ontmaskering van “fake experts” om dat door te hebben.

In mijn column leverde ik kritiek op het veelgehoorde argument, vooral in Vlaamse media maar ook daarbuiten, dat centrumrechtse partijen de ‘weg effenden’ voor het Vlaams Belang door haar thema’s (en stijl) over te nemen. De redenering: als je ideeën van een radicale partij kopieert, zullen  mensen altijd het origineel boven de kopie verkiezen. Dat klinkt aannemelijk, maar het is een manke redenering. De centrumrechtse partij N-VA heeft het Vlaams Belang al eens kleingekregen (in 2014), door een geloofwaardig democratische alternatief te bieden voor bezorgdheden over migratie en islam. Mijn conclusie: het VB won ondanks, niet dankzij, de stoere praat van N-VA. Extreemrechts moet je bestrijden door zelf een geloofwaardig verhaal te ontwikkelen over de thema’s die zij electoraal uitbuiten, niet door die thema’s angstvallig te vermijden.

En wat zegt Van Spanje, terwijl hij me de levieten leest over het cordon sanitaire? Dat het VB volgens zijn onderzoek “stemmen verloor” dankzij het “overnemen van haar thema’s” door andere partijen. Als Van Spanje even had opgelet en logisch nagedacht, had hij ingezien dat hij daarmee precies hetzelfde punt maakt als ik. Hij erkent dus dat radicaalrechts stemmen verliest, niet wint, wanneer je in haar richting opschuift.

In wat volgt gaat het logisch denkvermogen van Van Spanje helemaal met vakantie. Wanneer ik stel dat het cordon sanitaire als een magneet werkte voor proteststemmers, werpt Van Spanje tegen dat sommige VB-kiezers “ideologische gemotiveerd”. Natuurlijk, alsof ik dat ooit ontkend heb. Sommige VB-stemmers zijn gewoon overtuigde racisten en xenofoben. ‘Alle foertstemmers stemmen Vlaams Belang’ is logisch gezien niet equivalent aan ‘Alle VB-stemmers zijn foertstemmers’. Elementaire logica, die Van Spanje kennelijk ontgaat. Wanneer ik vervolgens stel dat andere partijen een geloofwaardig verhaal over migratie en islam moeten vertellen, denkt Van Spanje dat ik mezelf “tegenspreek”. Want zei ik daarnet niet dat alle VB-stemmers gewoon foertstemmers waren? Nee, dat zei ik niet. Van Spanje maakt van twee argumenten twee verschillende stropoppen, om ze vervolgens tegen elkaar te laten vechten en me dan verwijten dat ik “mezelf tegenspreek”. Overigens heeft Van Spanje gelijk dat het voordeel van een cordon sanitaire is dat, als het standhoudt, de partij in kwestie tot irrelevantie wordt veroordeeld, wat haar stemmen kan kosten. Dat spreekt mijn redenering over foertstemmers niet tegen.

En dan Denemarken. Toegegeven, de “overwinning” van Mette Frederiksen was minder eenduidig dan in vele internationale media werd bericht (The Guardian, BBC, Politico…). De sociaaldemocraten gingen slechts één zetel vooruit, en strikt genomen verloren ze zelfs 0,4 procentpunten. Maar dat de sociaaldemocraten en hun ‘rode blok’ afgetekend de verkiezingen wonnen en dat Mette Frederiksen wellicht premier wordt, staat buiten kijf. Aangezien sociaaldemocraten in vele ander Europese landen onderuit gaan tegen rechts-populisten, is die overwinning best opmerkelijk te noemen. Waarom doet Van Spanje dan schamper over die 100.000 kiezers die overliepen van de Volkspartij naar de sociaaldemocraten? Is het soms triviaal dat populistisch rechts in één klap 12% van hun kiezers verliest aan sociaaldemocraten? ^[1] Ik dacht het niet. Hier in België kunnen de sociaaldemocraten er enkel van dromen.

Mijn opiniestuk was geen empirische studie, maar een analyse van een veelvoorkomende denkfout over het verkiezingssucces van extreemrechts. Natuurlijk ben ik zelf geen politicoloog, en ik ben bereid om bij te leren van collega’s die hier onderzoek naar verrichten. Ik heb ook nergens beweerd dat ik over een magisch recept beschik om extreemrechts klein te krijgen.

Maar als Van Spanje ongeveer dezelfde analyse maakt als ik over het succes van extreemrechts, waarom wil hij me dan zo nodig als “fake expert” wegzetten? Ik heb er het raden naar, maar het is niet de eerste keer dat een academische collega meningsverschillen uitvergroot en spijkers op laag water zoekt, in een krampachtige poging om elke onverlaat die zich op zijn vakgebied waagt (in een krant dan nog!) als een stuk onbenul weg te zetten. In het Engels heet dat geloof ik ‘turf protection’. 

Afbeelding: Bron