• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to primary sidebar
StukRoodVlees

Politicologie en actualiteit

  • OVER SRV
  • AUTEURS
  • CATEGORIEËN
  • ARCHIEF
  • CONTACT

Bevingsgevaar! Radicaal rechts en de Europese verkiezingen (deel 1)

door Matthijs Rooduijn 04/02/2019 0 Reacties

“Een shock, een aardbeving.” Zo noemde de toenmalige Franse premier Manuel Valls de uitkomst van de verkiezingen voor het Europees Parlement (EP) in 2014. En hij was niet de enige. Vanwaar die dramatische taal? Bij de Europese stembusgang van vijf jaar geleden hadden radicaal-rechtse partijen als het Front National in Frankrijk en UKIP in het Verenigd Koninkrijk grote electorale successen weten te boeken.

Over een paar maanden gaan we opnieuw naar de Europese stembus. Wat staat ons dan te wachten? Gaat Europa opnieuw trillen, of zijn we inmiddels in rustiger politiek-geologisch vaarwater terecht gekomen?

Spoiler alert: maak uw borst maar nat.

In het grafiekje hieronder heb ik de uitslag van de EP-verkiezingen van 5 jaar geleden afgezet tegen de peilingen van nu. Hoe staan radicaal-rechtse partijen ervoor? In de grafiek heb ik gebruik gemaakt van peilinformatie die afkomstig is van pollofpolls.eu, een initiatief van drie zelfbenoemde “data nerds”. Ik richt me hier alleen op de West-Europese landen waar radicaal-rechtse partijen volgens de peilingen in het EP terecht gaan komen.

Figuur: percentage stemmen voor radicaal-rechtse partijen in 10 EU-landen

Een paar disclaimers: (1) het gaat hier om peilingen voor nationale verkiezingen, kiezers kunnen zich anders gedragen bij Europese verkiezingen; (2) we zijn nog bijna vier maanden verwijderd van de stembusgang, en er kan dus nog veel gebeuren; (3) de weergegeven percentages die afkomstig zijn uit de peilingen zijn schattingen gebaseerd op steekproeven, en moeten dus met enige voorzichtigheid worden geïnterpreteerd.

Desalniettemin denk ik dat de grafiek een duidelijke trend laat zien: radicaal rechts zit nog steeds in de lift. In 7 van de 10 landen in de grafiek doen radicale-rechtse partijen het nu beter dan in 2014. Dat geldt ook voor Nederland, waar PVV en FvD volgens de peilingen gezamenlijk op ongeveer 22 procent van de stemmen kunnen rekenen. In 2014 stemde zo’n 13 procent op radicaal rechts (de PVV was destijds de enige radicaal-rechtse partij van belang in ons land).

Radicaal rechts zit ook in de lift in Oostenrijk (FPÖ), Zweden (Zweden Democraten), Duitsland (AfD), België (Vlaams Belang) en Spanje (VOX). Het meest opvallend is Italië. De Lega (voorheen Lega Nord) staat daar op 31 procent van de stemmen tegenover slechts 6 procent in 2014. De Fratelli d’Italia staan op ongeveer 5 procent van de stemmen tegenover ongeveer 4 procent vijf jaar eerder.

In Frankrijk (Rassemblement National, voorheen Front National), Denemarken (Deense Volkspartij) en Finland (De Finnen) doet radicaal rechts het nu minder goed dan vijf jaar geleden.

Wat is nu het algemene plaatje? Ik heb het gemiddelde percentage stemmen voor radicaal-rechtse partijen berekend en daarbij ook rekening gehouden met landen waar geen radicaal-rechtse partijen van belang zijn (Ierland, Portugal, Luxemburg en Malta), en gewogen naar het aantal zetels dat er per land beschikbaar is in het EP. Resultaat: in 2014 kon radicaal rechts rekenen op ongeveer 10 procent van het electoraat; nu op maar liefst 17 procent.

Nogmaals, om de eerder genoemde redenen moeten we deze resultaten met een korreltje zout nemen. Toch durf ik de volgende voorspelling wel aan: over een paar maanden zal de beving van 2014 bij nader inzien een bescheiden trillinkje blijken te zijn geweest.

PS. In een volgend blogje zal ik kijken naar hoe de zaken er voor staan in Oost-Europa. Ook zal ik dan ingaan op de vraag in hoeverre verwacht kan worden dat radicaal rechts een vuist kan maken in het EP.

Afbeelding: “earthquake” van andrew meager (via Flickr).

Filed Under: Politieke partijen Tagged With: EU, Europees Parlement, Populisme, radicaal-rechts, verkiezingen

Over de auteur

Matthijs Rooduijn
Matthijs Rooduijn is universitair docent bij de afdeling Politicologie van de Universiteit van Amsterdam.
Website: http://matthijsrooduijn.nl
  • Sociale media links 

Reader Interactions

Geef een reactie Reactie annuleren

Je moet inloggen om een reactie te kunnen plaatsen.

Primary Sidebar

Volg ons

  • Facebook
  • Twitter
  • RSS Feed

Populaire berichten

De ideologie van Forum voor Democratie

De ongemakkelijke realiteit van de antivaccinatie-beweging

Wat als… Nederland het Britse kiesstelsel zou hebben?

Willekeurige berichten

Wat verklaart deelname aan en succes bij de Olympische Spelen?

Coalities van het afkalvende midden

Berichten de media anders over vrouwelijke politici?

Podcast

Episode 106 – “I’m f**king furious and I don’t f**king care anymore”, with Rob Ford

Rob Ford (University of Manchester) joins us to discuss the resignation of Liz Truss and the sorry … [Lees verder...]

Episode 105 – A new prime minister and a new monarch, with Rob Ford

For the first time ever, the UK acquired a new prime minister and a new monarch in the same week. … [Lees verder...]

Aflevering 104 – Terugblik gemeenteraadsverkiezingen, met Josje den Ridder, Simon Otjes en Tom van der Meer

We gaan de gemeenteraadsverkiezingen nabeschouwen met Josje den Ridder (SCP), Simon Otjes … [Lees verder...]

Populisme

Analyse van raadsinstrumenten laat zien: ook in gemeenteraden heerst het monisme

Het is alweer ruim een half jaar geleden dat de gemeenteraadsverkiezingen plaatsvonden. Inmiddels … [Lees verder...]

Gevoelens van culturele afstand als verklaring voor de opleidingskloof in anti-establishment-opvattingen en -gedrag

In veel Westerse democratieën leven onder een aanzienlijk deel van de bevolking … [Lees verder...]

Aflevering 94 – De ‘Heilige Alliantie’ tussen orthodoxe christenen en radicaal-rechts, met Sander Rietveld

Mijn gast van vandaag is Sander Rietveld, politicoloog en onderzoeksjournalist bij Zembla. Sander … [Lees verder...]

Blogroll

  • Andrew Gelman
  • Ballots & Bullets
  • Fight Entropy
  • FiveThirtyEight
  • The Monkey Cage
  • The Upshot
  • Wonkblog
  • OVER SRV
  • AUTEURS
  • CATEGORIEËN
  • ARCHIEF
  • CONTACT

© 2023 StukRoodVlees

Copyright © 2023 · SRV Theme op Genesis Framework · WordPress · Log in