• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to primary sidebar
StukRoodVlees

Politicologie en actualiteit

  • OVER SRV
  • AUTEURS
  • CATEGORIEËN
  • ARCHIEF
  • CONTACT

Biologische verklaringen zijn nieuws; Biologische oogkleppen niet

door Niels Spierings 21/06/2017 0 Reacties

‘Onze evolutionaire ontstane walging van het exotische leidt tot negatieve houdingen ten aanzien van migranten omdat we onbewust beseffen dat migranten meer ziektekiemen die gevaarlijk voor ons zijn met zich meedragen. En dit effect is veel groter dan sociaal-economische factoren.’

 Deze conclusie van een onderzoek in het meest prestigieuze politicologische tijdschrift, The American Political Science Review (APSR) trok de aandacht van de Volkskrant. Uiteindelijk haalde het de krant niet, omdat de conclusie toch wat stelliger bleek dan de resultaten toelieten. Jammer, want net dit soort artikel is absoluut nieuwswaardig.

Volkskrant

De studie in de meeste recente editie van APSR zocht verklaringen voor anti-migratiehoudingen in de evolutie van de mensheid. Interessant. Zo dacht ook een Volkskrant-journalist. Maar alvorens hier over te berichten nam de journalist contact met me op. Hij vroeg me of ik het artikel wilde lezen en hem kon vertellen of ik overtuigd was door het onderzoek.

Hulde aan de journalist in kwestie. Een krant die hulp vraagt om een artikel te beoordelen, dat is zeker lovenswaardig. Niet omdat je niet op de kwaliteit van de wetenschappelijke artikelen kan vertrouwen, maar omdat we in dergelijke tijdschriften schrijven voor collega-wetenschappers, niet voor journalisten. Kennis van onderzoeksmethoden en het vakgebied zijn vaak nodig om de inhoud te kunnen begrijpen en plaatsen. En daar lag mijn rol.

Walging en afkeer hangen samen

Het onderzoek als zodanig deugde. Sterker nog, ik schreef de journalist: “Dat, in onze huidige Westerse samenleving, een walging van ziektebeelden en viezigheid samenhangt met negatieve houdingen ten opzichte van (niet-Westerse) migranten, wordt in het artikel vrij sterk aangetoond. Alle deelonderzoeken in de studie wijzen in die richting en de statistiek deugt om die conclusie te trekken.”

Echter: het verschil tussen die conclusie en de conclusie waarmee ik dit blog begon is levensgroot. Drie redenen waarom de openingsconclusie ongegrond is:

  1. De aangevoerde theorie van evolutionaire ontwikkeling kan verschillen tussen mensen in het nu helemaal niet verklaren, terwijl dat in het artikel wordt onderzocht. Bovendien meet het artikel nergens een afkeer van ziektekiemen, maar de impact van vieze beelden (zoals open wonden en het niet wassen van handen na WC gang). Een biologische theorie over evolutionaire selectie kan dit artikel niet bevestigen of ontkrachten.
  2. Nergens in artikel wordt het verschil in impact tussen biologische en socio-economische factoren getoetst. De gestandaardiseerde coëfficiënten ontbreken bijvoorbeeld en op basis van de resultaten is het best aannemelijk dat juist opleidingsniveau via walging aan migrantenhouding is gekoppeld. Ofwel: de analyse kan niet aantonen dat Nature meer impact heeft dan nurture.
  3. De studie kan ten slotte niet uitsluiten dat zowel die walging als de anti-migratiehoudingen (deels) het effect zijn van hoe niet-Westerse migranten of landen in de Westerse media worden geportretteerd. Pogingen om voor algemene angst te controleren in de studie zijn alleszins problematisch. Zoals de auteurs echter zelf aangeven zijn emoties lastig te meten door er simpelweg naar te vragen; bij walging gebruiken ze daarom een indirecte meting, maar bij angst doen ze dat echter niet. Dus: het is helemaal niet zeker of er wel een causal verband bestaat tussen walging en anti-migratiehoudingen.

Met wat meer toelichting schreef ik dit ook aan de journalist. Mijn verhaal bevestigde diens gevoelens, aldus de journalist. In dat licht besloot men helemaal van verdere aandacht af te zien omdat dit “wellicht weer [leidt] tot allerlei aannames over dit onderzoek die eigenlijk ongegrond zijn.” Zorgvuldige journalistiek wat mij betreft.

Gebiologeerd

En toch had dit artikel de wetenschapskatern van de Volkskrant mogen halen. Als aanleiding van een debat bijvoorbeeld. Het onderzoek is veruit het meest besproken onderzoek uit deze editie van APSR.[1]

We lijken momenteel gefascineerd door biologische verklaringen in de sociale wetenschappen. Op zich niks mis mee. Sterker nog, de wisselwerking tussen biologische kenmerken, onze lezing daarvan, en de wisselwerking met de sociale omgeving mogen best meer worden onderzocht.

Maar wellicht is de huidige fascinatie zo groot dat sociaalwetenschappelijke tijdschriften en reviewers hun hoge wetenschappelijke standaarden misschien iets te gemakkelijk uit het oog verliezen om mee te doen met de drang naar de ‘harde wetenschap’. Misschien is die drang zelfs zo groot dat auteurs die analyseren vanuit een biologisch kader, even vergeten te reflecteren op alternatieve verklaringen. Of mogelijk weten auteurs dat het het makkelijk scoren is met onderzoek met een biologisch sausje?

Dát zijn vragen waar een wetenschapsredactie juist door gebiologeerd door zou moeten zijn.

 

Foto, door Ecole polytechnique Université Paris-Saclay, license.

 

[1] De Altmetric score, een indicator om de online aandacht voor een onderzoek te meten, is zelfs hoger dan van alle andere 911 artikelen met een score uit APSR.

Filed Under: Uncategorized

Over de auteur

Niels Spierings
Universitair Hoofddocent Sociologie aan de Radboud Universiteit. Doet onderzoek naar publieke opinie, populisme, islam, verkiezingen, sociale media en meer.
Website: http://www.ru.nl/sociologie/vm/faculty-members/niels-spierings/
  • Sociale media links 

Reader Interactions

Geef een reactie Reactie annuleren

Je moet inloggen om een reactie te kunnen plaatsen.

Primary Sidebar

Volg ons

  • Facebook
  • Twitter
  • RSS Feed

Populaire berichten

De ideologie van Forum voor Democratie

De ongemakkelijke realiteit van de antivaccinatie-beweging

Wat als… Nederland het Britse kiesstelsel zou hebben?

Willekeurige berichten

Episode 57 – The Dutchification of Spanish politics, with Llius Orriols

De macht van de financiële lobby in Brussel

Identiteit is obstakel én middel voor politieke participatie van migranten

Podcast

Episode 106 – “I’m f**king furious and I don’t f**king care anymore”, with Rob Ford

Rob Ford (University of Manchester) joins us to discuss the resignation of Liz Truss and the sorry … [Lees verder...]

Episode 105 – A new prime minister and a new monarch, with Rob Ford

For the first time ever, the UK acquired a new prime minister and a new monarch in the same week. … [Lees verder...]

Aflevering 104 – Terugblik gemeenteraadsverkiezingen, met Josje den Ridder, Simon Otjes en Tom van der Meer

We gaan de gemeenteraadsverkiezingen nabeschouwen met Josje den Ridder (SCP), Simon Otjes … [Lees verder...]

Populisme

Analyse van raadsinstrumenten laat zien: ook in gemeenteraden heerst het monisme

Het is alweer ruim een half jaar geleden dat de gemeenteraadsverkiezingen plaatsvonden. Inmiddels … [Lees verder...]

Gevoelens van culturele afstand als verklaring voor de opleidingskloof in anti-establishment-opvattingen en -gedrag

In veel Westerse democratieën leven onder een aanzienlijk deel van de bevolking … [Lees verder...]

Aflevering 94 – De ‘Heilige Alliantie’ tussen orthodoxe christenen en radicaal-rechts, met Sander Rietveld

Mijn gast van vandaag is Sander Rietveld, politicoloog en onderzoeksjournalist bij Zembla. Sander … [Lees verder...]

Blogroll

  • Andrew Gelman
  • Ballots & Bullets
  • Fight Entropy
  • FiveThirtyEight
  • The Monkey Cage
  • The Upshot
  • Wonkblog
  • OVER SRV
  • AUTEURS
  • CATEGORIEËN
  • ARCHIEF
  • CONTACT

© 2023 StukRoodVlees

Copyright © 2023 · SRV Theme op Genesis Framework · WordPress · Log in