• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to primary sidebar
StukRoodVlees

Politicologie en actualiteit

  • OVER SRV
  • AUTEURS
  • CATEGORIEËN
  • ARCHIEF
  • CONTACT

Boos op de politiek. Maar op wat/wie precies?

door Matthijs Rooduijn 06/01/2014 2 Reacties

Het tijdschrift The Economist pakte dit weekend uit met een coververhaal over de opkomst van populistisch radicaal rechts (PRR) in Europa. The Economist besteedt uitgebreid aandacht aan partijen als onze eigen PVV, het Franse Front National, de Zweden Democraten en het Vlaams Belang. Volgens het tijdschrift hebben de mensen die op deze partijen stemmen één ding met elkaar gemeenschappelijk: ze zijn boos. Boos op de EU, boos op immigranten, en boos op de politiek. Laat me dit laatste element – de boosheid op de politiek – er vandaag even uitlichten.

De Russische politicoloog Kirill Zhirkov onderzocht recentelijk wat kiezers van PRR partijen met elkaar gemeenschappelijk hebben (zie hier). Hij richtte zich daarbij onder andere op de vraag of PRR-kiezers minder tevreden zijn met de politiek dan mensen die op andere partijen stemmen. Hij verwachtte dat PRR partijen ontevreden kiezers trekken omdat ze het politieke systeem bekritiseren, gevestigde partijen er van langs geven, een anti-elite discours verspreiden, en claimen dat ze de belangen van ‘het gewone volk’ vertegenwoordigen. Zhirkov verwachtte daarom dat dat PRR-kiezers laag zouden scoren op ‘politiek vertrouwen’ en ‘politieke tevredenheid’. Hij meet politiek vertrouwen door te kijken hoe tevreden mensen zijn met het parlement, het rechtssysteem en politici, en politieke tevredenheid door te kijken of mensen tevreden zijn met de staat van de economie, de regering, en de democratische prestaties van een land.

Zijn bevindingen zijn opmerkelijk. Hoewel mensen die op PRR partijen stemmen inderdaad minder politiek vertrouwen hebben dan andere kiezers, scoren ze juist hoger op politieke tevredenheid dan mensen die op andere partijen stemmen. Zhirkov verklaart dit verschil door een onderscheid te maken tussen attitudes ten opzichte van het bestaande systeem (politieke tevredenheid) en attitudes met betrekking tot de instituties die dit systeem zouden moeten beschermen (politiek vertrouwen). Mensen die op PRR partijen stemmen zijn volgens Zhirkov wel tevreden met het systeem, maar niet met de instituties.

Hoewel ik Zhirkov’s bevindingen erg interessant vind, en zijn verklaring plausibel, vraag ik me toch af of de analyseresultaten zijn conclusie rechtvaardigen. Ik ben niet helemaal overtuigd door de termen ‘politiek vertrouwen’ en ‘politieke tevredenheid’. Zhirkov blijft vrij vaag over wat ze precies betekenen, waardoor de lezer met een aantal vragen blijft zitten. Waarom noemt hij het ene bijvoorbeeld ‘tevredenheid’ en het andere ‘vertrouwen’? En kun je tevredenheid met de staat van de economie wel als een onderdeel zien van politieke tevredenheid? Bovendien: waarom zou je tevredenheid met de regering zien als een attitude met betrekking tot het systeem, maar tevredenheid met het rechtssysteem als een attitude met betrekking tot de instituties die het systeem zouden moeten beschermen?

Maar al met al stipt Zhirkov een erg belangrijk thema aan. We wisten al dat PRR-kiezers boos zijn op de politiek. Maar ze blijken in sommige opzichten bozer dan in andere. We weten nog steeds niet goed waar de boosheid nu precies op gericht is.

Filed Under: Civil society, Kiezers en publieke opinie, Religie, ideologie en ethiek Tagged With: Economist, politiek vertrouwen, Populisme, radicaal-rechts, Wilders

Over de auteur

Matthijs Rooduijn
Matthijs Rooduijn is universitair hoofddocent bij de afdeling Politicologie van de Universiteit van Amsterdam.
Website: http://matthijsrooduijn.nl
  • Sociale media links 

Reader Interactions

Comments

  1. Koen Vossen says

    06/01/2014 at 12:29

    Een raar terminologisch doolhof inderdaad. Al lezend dacht ik dat het merkwaardige samengaan van wantrouwen en tevredenheid misschien wel opgevat moet worden als bewijs van een oude stelling van Menno ter Braak (wie kent hem nog?) uit 1936: de nationaal-socialistische kiezer was in zijn ogen een ‘raté die wrokt omdat hij in den wrok, althans, de lust beleeft der permanente ontevredenheid.’ Is de boosheid van de hedendaagse populistische kiezer misschien niet ook eerder een vorm van psychologische zelfhulp dan van werkelijke politieke betrokkenheid? En is deze boosheid daarom zo ongericht en moeilijk in politieke termen te vatten?

    Log in om te reageren
    • Matthijs Rooduijn says

      06/01/2014 at 18:13

      Interessant. Tevreden met de ontevredenheid…

      Log in om te reageren

Geef een reactie Reactie annuleren

Je moet inloggen om een reactie te kunnen plaatsen.

Primary Sidebar

Volg ons

  • Facebook
  • Twitter
  • RSS Feed

Populaire berichten

De ideologie van Forum voor Democratie

De ongemakkelijke realiteit van de antivaccinatie-beweging

Wat als… Nederland het Britse kiesstelsel zou hebben?

Willekeurige berichten

Episode 77 – The importance of social norms in the age of pandemics, with Pavan Mamidi

Media-aandacht voor wetgeving: topsalarissen, staatshoofden en het leenstelsel

Luisteren politici naar burgerparticipatie?

Podcast

Episode 106 – “I’m f**king furious and I don’t f**king care anymore”, with Rob Ford

Rob Ford (University of Manchester) joins us to discuss the resignation of Liz Truss and the sorry … [Lees verder...]

Episode 105 – A new prime minister and a new monarch, with Rob Ford

For the first time ever, the UK acquired a new prime minister and a new monarch in the same week. … [Lees verder...]

Aflevering 104 – Terugblik gemeenteraadsverkiezingen, met Josje den Ridder, Simon Otjes en Tom van der Meer

We gaan de gemeenteraadsverkiezingen nabeschouwen met Josje den Ridder (SCP), Simon Otjes … [Lees verder...]

Populisme

Plaatjes van de electoraatjes: de radicaal-rechtse ruimte

Over anderhalve week stemmen we voor de Provinciale Staten en de waterschappen. Waar zullen we – … [Lees verder...]

Analyse van raadsinstrumenten laat zien: ook in gemeenteraden heerst het monisme

Het is alweer ruim een half jaar geleden dat de gemeenteraadsverkiezingen plaatsvonden. Inmiddels … [Lees verder...]

Gevoelens van culturele afstand als verklaring voor de opleidingskloof in anti-establishment-opvattingen en -gedrag

In veel Westerse democratieën leven onder een aanzienlijk deel van de bevolking … [Lees verder...]

Blogroll

  • Andrew Gelman
  • Ballots & Bullets
  • Fight Entropy
  • FiveThirtyEight
  • The Monkey Cage
  • The Upshot
  • Wonkblog
  • OVER SRV
  • AUTEURS
  • CATEGORIEËN
  • ARCHIEF
  • CONTACT

© 2023 StukRoodVlees

Copyright © 2023 · SRV Theme op Genesis Framework · WordPress · Log in