De Europese verkiezingen komen voor PvdA en VVD op het slechtst denkbare moment

Aan regeren hangt een electoraal prijskaartje: regeringspartijen scoren gezamenlijk gemiddeld zo’n 3,1% lager bij de volgende verkiezingen. De gemiddelde regeringspartij verliest bijna 2%. Europese verkiezingen voegen een interessante laag van complexiteit toe aan deze ‘costs of governing’. Er bestaat namelijk nogal wat variatie in de timing van de verkiezingen ten opzichte van de meest recente nationale verkiezingen. Europese parlementen hebben een vaste zittingstermijn van vijf jaar, veel nationale parlementen niet.

Simon Hix en Michael Marsh hebben laten zien dat deze timing veel uitmaakt voor de electorale verliezen van regeringspartijen. In deze studie onderzoeken zij de resultaten van de Europese verkiezingen van 1979 tot 2009 en komen tot conclusies die weinig goeds voorspellen voor de PvdA en de VVD.

Over alle landen en verkiezingen genomen, scoren regeringspartijen bij Europese verkiezingen 7,5% lager dan bij de meest recente nationale verkiezingen. Groene partijen, maar natuurlijk met name anti-EU-partijen doen het bij Europese verkiezingen juist aanzienlijk beter.

Toch maakt de timing nogal uit. In de onderstaande figuur staan de gezamelijke verliezen van regeringspartijen afgezet tegen de timing van de Europese verkiezingen tussen twee nationale verkiezingen in. We zien direct dat de verliezen het grootst zijn wanneer EP-verkiezingen middenin de nationale verkiezingscyclus vallen. In dat geval is het verwachte verlies zo’n 10%. (Deze figuur komt uit een presentatie die Wouter van der Brug gisteren hield bij ‘I Vote Europe’ en is gebaseerd op een kortere periode van 1979-1999. De resultaten zijn vrijwel identiek aan de bevindingen van Hix en Marsh, zoals ook blijkt uit hun Figuur 1)

Bron: Van der Brug & Van der Eijk (2007)

Dat de regeringspartijen sinds het aantreden van het kabinet-Rutte II op verlies staan in de peilingen wisten we al. Maar deze Europese verkiezingen komen nu dus op het slechtst denkbare moment: drie maal raden waar we ons nu bevinden in de nationale verkiezingscyclus…