• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to primary sidebar
StukRoodVlees

Politicologie en actualiteit

  • OVER SRV
  • AUTEURS
  • CATEGORIEËN
  • ARCHIEF
  • CONTACT

De ideologische basis van politiek vertrouwen

door Armen Hakhverdian 13/02/2014 0 Reacties

The Monkey Cage – één van de fijnste plekjes op het internet – heeft een mooie reeks blogs over politieke polarisatie in de Verenigde Staten. In een recente bijdrage kijken Marc Hetherington en Thomas Rudolph naar politiek vertrouwen onder Amerikanen. Vertrouwen in de overheid blijkt een sterke ideologische basis te hebben in de zin dat deze afhangt van de eigen partijvoorkeur ten opzichte van de partijpolitieke kleur van de president. Met andere woorden, onder Democratische presidenten zullen de Democraten meer politiek vertrouwen etaleren dan Republikeinen, maar onder Republikeinse presidenten klapt dit effect om:

 

hetheringtonfigure2

Bron: Hetherington en Rudolph, The Monkey Cage

 

Dit is ook goed te zien wanneer we inzoomen op het presidentschap van Obama. De wisseling van de wacht eind 2008 heeft een boost gegeven aan het politiek vertrouwen van Democraten, die onder Bush meer wantrouwend waren ten opzichte van de overheid dan de Republikeinen.

 

hetheringtonfigure3

Bron: Hetherington en Rudolph, The Monkey Cage

 

Deze patronen passen binnen een benadering van vertrouwen als een relatie tussen een subject en een object, waarin de eerste een inschatting maakt over de mate waarin de tweede haar schade (in de ruimste zin van het woord) zou kunnen toebrengen. Het vertrouwen onder Democraten leeft op wanneer ‘één van hen’ het roer overneemt en beleid gaat implementeren dat de Democraten na aan het hart ligt.

Deze dynamiek uit zich ook in de publieke opinie jegens de afluisterpraktijken van de NSA. Onder George W. Bush vond drie kwart meerderheid van de Republikeinen dat afluisteren acceptabel was tegenover een derde van de Democraten. Onder Obama vinden Democraten afluisteren ineens minder problematisch dan Republikeinen…

 

6-10-13-4

Bron: Pew Research

 

Levels of losing

Toch bestaan er gradaties in de mate waarin je kunt winnen of verliezen. Zo doet verliezen aanzienlijk meer pijn als je vier of vijf jaar veroordeeld bent tot de oppositiebankjes zonder reële mogelijkheid om beleid te beïnvloeden, dan wanneer je bijvoorbeeld wat zetels verliest, maar toch kunt deelnemen aan een regering. In Nederland blijft daarom het politiek vertrouwen onder oppositionele kiezers relatief hoog, zeker vergeleken met soortgelijke ‘verliezers’ in meerderheidsstelsels.

Maar ook in meerderheidsstelsels zijn er nuances in verlies aan te brengen. Ik heb vorig jaar een Bachelorscriptie mogen begeleiden van Clint Claessen, waar dit onderwerp aan bod kwam. Clint heeft gekeken naar de Britse parlementsverkiezingen van 2010 en wat er gebeurt met het politiek vertrouwen van kiezers voor en na de verkiezingen. De Conservatieven boekten een ‘dubbele’ winst (winst qua zetels en regeringsdeelname), terwijl Labour een ‘dubbele’ nederlaag boekte (verlies qua zetels en veroordeeld tot oppositie). De Liberal Democrats hadden een gemengde uitslag (verlies qua zetels, maar wél regeringsdeelname).

Wat dus heel aardig is, is dat we deze verschillende ‘levels of losing’ terugvinden in het politiek vertrouwen onder aanhangers van deze partijen. Op basis van een aantal vragen over vertrouwen in politieke instituties (parlement, politie, rechtbanken, partijen, politici, etc.) kunnen we een index voor politiek vertrouwen voor en na de verkiezingen samenstellen voor dezelfde Tory-, Labour-, en LibDem-aanhangers (de British Election Study van 2010 stelt dezelfde vragen aan dezelfde respondenten voor en na de verkiezingen).

 

Winnaars en verliezers in het Verenigd Koninkrijk

In de onderstaande figuur laat Clint zien dat Tory-stemmers meer politiek vertrouwen kregen door de dubbele winst van hun partij. LibDem-stemmers kregen een aanzienlijk kleinere boost, terwijl het politiek vertrouwen van Labour-stemmers juist achteruit ging. Voor geen van de overige partijen bestonden significante verschillen in politiek vertrouwen ‘pre en post’, maar het aantal respondenten dat op één van deze partijen had gestemd was dan ook buitengewoon laag.

 

Screen shot 2014-02-12 at 22.45.03

Bron: Claessen (2013).

 

Politiek vertrouwen heeft dus een tamelijk duidelijke partijpolitieke component. Wanneer een ideologisch verwante partij of politicus een verkiezing wint, heeft dat positieve gevolgen voor het politiek vertrouwen onder de aanhangers. Eén van de voordelen van een proportioneel ingerichte democratie is dat dergelijke schommelingen in politiek vertrouwen als gevolg van verkiezingen beperkt blijven. Winnaars kennen minder hoge pieken, verliezers kennen minder diepe dalen.

Filed Under: Civil society, Kiezers en publieke opinie Tagged With: politiek vertrouwen, proportionaliteit, Verenigd Koninkrijk, verenigde staten, verkiezingen

Over de auteur

Armen Hakhverdian
Armen Hakhverdian is universitair hoofddocent politicologie aan de Universiteit van Amsterdam. Hij doet onderzoek naar politieke vertegenwoordiging, publieke opinie en ongelijkheid. Hij schreef samen met Wouter Schakel het boek 'Nepparlement? Een pleidooi voor politiek hokjesdenken' (2017, Amsterdam University Press) over ongelijke vertegenwoordiging in Nederland.
  • Sociale media links 

Reader Interactions

Geef een reactie Reactie annuleren

Je moet inloggen om een reactie te kunnen plaatsen.

Primary Sidebar

Volg ons

  • Facebook
  • Twitter
  • RSS Feed

Populaire berichten

De ideologie van Forum voor Democratie

De ongemakkelijke realiteit van de antivaccinatie-beweging

Wat als… Nederland het Britse kiesstelsel zou hebben?

Willekeurige berichten

Peilingennieuws geeft weinig informatie over onderzoeksaanpak. Hoe kan dat beter?

Brexit en de verdeeldheid van het Britse Old Boys netwerk

Aflevering 60 – De impact en oorsprong van economisch nieuws, met Alyt Damstra

Podcast

Episode 106 – “I’m f**king furious and I don’t f**king care anymore”, with Rob Ford

Rob Ford (University of Manchester) joins us to discuss the resignation of Liz Truss and the sorry … [Lees verder...]

Episode 105 – A new prime minister and a new monarch, with Rob Ford

For the first time ever, the UK acquired a new prime minister and a new monarch in the same week. … [Lees verder...]

Aflevering 104 – Terugblik gemeenteraadsverkiezingen, met Josje den Ridder, Simon Otjes en Tom van der Meer

We gaan de gemeenteraadsverkiezingen nabeschouwen met Josje den Ridder (SCP), Simon Otjes … [Lees verder...]

Populisme

Plaatjes van de electoraatjes: de radicaal-rechtse ruimte

Over anderhalve week stemmen we voor de Provinciale Staten en de waterschappen. Waar zullen we – … [Lees verder...]

Analyse van raadsinstrumenten laat zien: ook in gemeenteraden heerst het monisme

Het is alweer ruim een half jaar geleden dat de gemeenteraadsverkiezingen plaatsvonden. Inmiddels … [Lees verder...]

Gevoelens van culturele afstand als verklaring voor de opleidingskloof in anti-establishment-opvattingen en -gedrag

In veel Westerse democratieën leven onder een aanzienlijk deel van de bevolking … [Lees verder...]

Blogroll

  • Andrew Gelman
  • Ballots & Bullets
  • Fight Entropy
  • FiveThirtyEight
  • The Monkey Cage
  • The Upshot
  • Wonkblog
  • OVER SRV
  • AUTEURS
  • CATEGORIEËN
  • ARCHIEF
  • CONTACT

© 2023 StukRoodVlees

Copyright © 2023 · SRV Theme op Genesis Framework · WordPress · Log in