Vorige week boekte het Front National (FN) van Marine Le Pen grote electorale successen bij de eerste ronde van de Franse regionale verkiezingen. Vandaag is de tweede ronde van de verkiezingen. Hoeveel van de regio’s het FN uiteindelijk in de wacht weet te slepen moet nog maar blijken. Wel kunnen we alvast concluderen dat het FN de afgelopen vijf jaar steeds meer kiezers heeft weten te mobiliseren. Wat is er veranderd bij de partij sinds Marine Le Pen begin 2011 het partijleiderschap van haar vader overnam? Deze maand wijdt het wetenschappelijke tijdschrift French Politics een themanummer ($) aan deze vraag. Vier veranderingen springen in het oog.
- Nieuw imago
Marine Le Pen heeft er sinds haar aantreden alles aan gedaan het imago van de partij te verbeteren. Haar vader begaf zich regelmatig in extreemrechtse kringen en zorgde er met zijn bizarre uitspraken over de Tweede Wereldoorlog voor dat veel mensen het niet in hun hoofd haalden op het FN te stemmen. Dochter Marine heeft met haar dédiabolisation-strategie voor een veel gematigder imago voor de partij gezorgd. Hoewel Le Pen zich nog steeds afzet tegen de gevestigde partijen (UMP en PS: samen één pot nat volgens haar en daarom omgedoopt tot UMPS), benadrukt ze continu dat het FN niets met extremisme te maken heeft: het is een republikeinse partij die zich binnen de kaders van de parlementaire democratie beweegt.
- Duidelijker Eurosceptisch
In zijn bijdrage laat Gabriel Goodliffe zien hoe het FN steeds sterker is gaan benadrukken dat de EU een organisatie is die de soevereiniteit van de Fransen aantast en er voor zorgt dat het land overspoeld wordt met migranten en bureaucratische regels waar de gewone Fransman niet op zit te wachten. De economische crisis en de vluchtelingencrisis vormen een vruchtbare voedingsbodem voor deze Eurosceptische boodschap, omdat veel bij sommige groepen Fransen de angst is toegenomen dat ze door deze crises hun baan verliezen aan immigranten.
- Naar links geschoven
Gilles Ivaldi laat in zijn artikel zien dat het FN in de afgelopen twee decennia steeds verder naar links is bewogen. In de jaren negentig benadrukte de partij nog het belang van de vrije markt. Nu pleit het FN steeds meer voor een grote staat die zorg moet dragen voor Fransen die het niet zo goed hebben. De partij is steeds meer ‘welfare-chauvinistisch’ geworden. Hiermee is de partij niet alleen opgeschoven richting de gemiddelde kiezer, maar is de partij ook steeds meer de sociaaleconomische opvattingen van haar eigen achterban centraal gaan stellen (lager opgeleide mensen uit lagere klassen wier banen vaak bedreigd worden door de toegenomen globalisering).
- Meer jongeren en vrouwen
Daniel Stockemer and Abdelkarim Amengay laten in hun bijdrage zien dat wanneer je het electoraat van het FN in 2007 vergelijkt met de achterban in 2012, het aantal jongeren dat de partij steunt flink is toegenomen. Ook, zo laat Nonna Mayer in haar artikel zien, is het FN steeds populairder geworden onder vrouwen. Tot begin deze eeuw was de partij een typische Männerpartei. In 2002 was het merendeel van het electoraat van de partij nog van het mannelijke geslacht. Maar tijdens de presidentsverkiezingen in 2012 wist Marine Le Pen net zoveel mannen als vrouwen te overtuigen op haar te stemmen. Hoewel het FN tijdens de Europese verkiezingen in 2014 weer iets populairder was onder mannen dan onder vrouwen, was het verschil lang niet zo groot als in de jaren daarvoor.
Tot slot
Het is belangrijk om goed te beseffen dat de toegenomen steun voor het FN niet automatisch vertaald hoeft te worden in meer politieke slagkracht voor de partij. Het is bijvoorbeeld allesbehalve ondenkbaar dat de uitslag voor het FN bij de verkiezingen van vandaag, ondanks de grote electorale steun voor de partij, uiteindelijk (als een gevolg van de werking van het politieke stelsel) toch een grote teleurstelling voor Marine Le Pen zal blijken te zijn.
Dank voor de kort en bondige analyse, die als gevolg van de kernachtigheid niet volledig kan zijn. Een kanttekening mag ik plaatsen bij de typering van de oorzaak van (inmiddels bewaarheid geworden ) teleurstelling voor de FN.
Het “kaltstellen” van de FN is niet direct een gevolg van de werking van het politieke stelsel maar van een bijzondere interpretatie van de socialistische partij aangaande de parlementaire democratie. Het zich finaal terugtrekken in twee belangrijke regio’s en het stemadvies van de socialist Valls op de “republikeinen” te stemmen en als gevolg daarvan overtuigde socialisten de kans te ontnemen links te stemmen, heeft het blokkeren van de FN mogelijk gemaakt. Dat is in de Franse politieke cultuur van de man in de straat bijzonder want-anders dan in bijvoorbeeld Nederland- kent Frankrijk veel traditionele “echte” socialisten. ( de Internationale wordt hier nog al eens op apero’s (feestjes) enthousiast gezongen).
Ik ben geen politicus noch heb ik stemrecht in mijn woonland Frankrijk omdat ik geen twee paspoorten heb, maar enig fronzen over deze interpretatie van de democratie mag ik me veroorloven.
Dit is toch gewoon het strategische gedrag waartoe het twee-ronden systeem de partijen aanspoort? Het hele doel van het systeem is om in de aanloop naar de tweede ronde partijen te elimineren zodat er een ‘echte’ meerderheid komt.
Toegegeven, vanuit het Nederlandse hyper-proportionele systeem bekeken is het allemaal vreemd, maar deze gang van zaken is (helaas?) inherent aan het Franse type systeem.
Aan het FN om nog meer naar het midden te schuiven en ervoor te zorgen dat ze dit soort gedrag bij de socialisten kunnen vermijden. Ze hebben het zelf in de hand.
Dank voor de kort en bondige analyse, die als gevolg van de kernachtigheid niet volledig kan zijn. Een kanttekening mag ik plaatsen bij de typering van de oorzaak van (inmiddels bewaarheid geworden ) teleurstelling voor de FN.
Het “kaltstellen” van de FN is niet direct een gevolg van de werking van het politieke stelsel maar van een bijzondere interpretatie van de socialistische partij aangaande de parlementaire democratie. Het zich finaal terugtrekken in twee belangrijke regio’s en het stemadvies van de socialist Valls op de “republikeinen” te stemmen en als gevolg daarvan overtuigde socialisten de kans te ontnemen links te stemmen, heeft het blokkeren van de FN mogelijk gemaakt. Dat is in de Franse politieke cultuur van de man in de straat bijzonder want-anders dan in bijvoorbeeld Nederland- kent Frankrijk veel traditionele “echte” socialisten. ( de Internationale wordt hier nog al eens op apero’s (feestjes) enthousiast gezongen).
Ik ben geen politicus noch heb ik stemrecht in mijn woonland Frankrijk omdat ik geen twee paspoorten heb, maar enig fronzen over deze interpretatie van de democratie mag ik me veroorloven.
Het doel van het twee ronden systeem is zeker duidelijkheid te verkrijgen omtrent de grootste partij M.i. niet om je niet meer verkiesbaar te stellen.( de FN had met deze “truc” de republikeinen een of meerdere regio’s kunnen laten binnenhalen) Rafferin sprak kritische wijze woorden vanochtend (BFMTV). het Franse kiesstelsel is aan herbezinning toe. Bijna 7 miljoen kiezers op de FN voelen zich opnieuw niet gehoord. Dat is onwenselijk en vergroot mogelijk de instabilteit