Opnieuw een curieus plan van het CDA: kiesdrempel tegen verversing politiek

Het CDA in Zuid-Holland lijkt de weg kwijt. De afdeling vindt dat Nederland ‘meer dan genoeg politieke avonturiers en te weinig stabiele partijen’ heeft. Bovendien zou dit tot een minder sterke dominantie van populisme leiden.

Het plan van het CDA is bizar. Het impliceert dat de kleine partijen instabieler zouden zijn dan de grote. Waar de CDA-afdeling dat op baseert is me onduidelijk. Je zou toch zeggen dat GPV, RPF (nu ChristenUnie), SGP, D66 tussen 2006 en 2010, en de Partij voor de Dieren sinds 2006 hebben aangetoond dat kleine partijen uitermate stabiel kunnen zijn. Dat geldt inderdaad niet voor de ouderenpartijen van de jaren negentig, noch voor die van nu. Maar daartegenover staan de woelingen binnen de toch uitermate grote LPF (2002-2006), of de openlijk gevoerde strijd binnen de VVD (Rutte tegen Verdonk) en het CDA zelf (tijdens de coalitie-onderhandelingen in 2010).

Niet kleine partijen dragen het risico van instabiliteit, maar enerzijds nieuwe partijen en anderzijds partijen die zich moeten aanpassen aan de nieuwe (culturele) conflictlijn in de Nederlandse politiek. En dat moet je niet willen aanpakken door drempels op te werpen.

Op BNR was deze morgen een ander argument te horen: de CDA-afdeling wil  een drempel om zo democratisch gelegitimeerde, bredere volkspartijen af te dwingen. Maar ook het beeld dat kleine partijen geen relevante democratische bijdrage zouden leveren, of geen serieuze representatieve functie vervullen is niet houdbaar.

De facto pleiten de christen-democraten met hun kiesdrempel tegen kleine partijen voor een drempel tegen verversing van het politieke systeem. Minderheden zullen minder makkelijk toegang vinden; deelbelangen evenmin. De gevestigde partijen zullen minder worden uitgedaagd, en minder noodzaak zien zich aan te passen.

Is dat werkelijk wat het CDA wil?

Het is in elk geval wel een nieuwe motivatie voor de kiesdrempel. Eerder al is aangetoond dat kiesdrempels niet leiden tot een eenvoudiger coalitievorming (dat leidt onder te veel middelgrote partijen, niet onder te veel kleine partijen), en schadelijk is voor de representatie van minderheden en het vertrouwen in de politiek.

Maar ach, laten we dit voorstel met een korreltje zout nemen. Zelfs als het CDA dit werkelijk zou steunen, is de kans dat ze de aanpassing invoeren als ze weer mogen meeregeren erg klein. Vorige maand schreef ik al dat dit soort plannen vooral opkomen in de oppositie, en over het algemeen als sneeuw voor de zon verdwijnen zodra partijen weer mogen regeren. En ook van dat andere plannetje van het CDA hebben we niets meer gehoord.