Is de VVD nog wel liberaal genoeg? Kan het competitie op haar liberaal-economische flank verwachten? Het lijkt onwaarschijnlijk. Toch boeken in landen die op Nederland lijken – Denemarken en Oostenrijk – twee nieuwe liberale partijen successen. Wat doen die partijen en is het waarschijnlijk dat in Nederland ook zo’n partij ontstaat?
Liberal Alliance
In Denemarken is in 2007 de Liberal Alliance (eerst New Alliance) opgericht door ontevreden politici van Radikale Venstre (soort D66) en de Conservatieven. De partij heeft sinds 2011 9 zetels in het parlement (5%) en peilt ook rond de 5% in de peilingen. De partij had organisatorisch en ideologisch een wat rommelig begin, maar heeft nu duidelijk voor een klassiek liberaal programma gekozen. Het plaatje hieronder is gemaakt door de Liberal Alliance en beeldt goed uit hoe ze zichzelf zien. Alle partijen bevinden zich in het kwadrant meer staat (mere stat) en traditie en nationalisme (tradition og nationalisme). De Liberal Alliance is de enige partij die voor meer vrijheid (mere frihed) staat en modern en mondiaal is (moderne og global). De partij staat o.a. voor een flat-tax van 40%, wil een kleinere verzorgingsstaat, is pro-Europa, en verzet zich tegen het immigratiebeleid in Denemarken. Deze partij is een verzet tegen de rechts-populistische invloeden van de Deense Volkspartij op Venstre (lijkt op de VVD). En omdat ze – op dit moment – noodzakelijk zijn voor een eventuele nieuwe rechtse coalitie zullen ze ook invloed krijgen.
NEOS
In recente verkiezingen in Oostenrijk heeft NEOS 5% van de stemmen gekregen en 9 van de 183 zetels in het parlement. In de peilingen staan ze op 13% van de stemmen. NEOS is in 2012 opgericht en is net als de Liberal Alliance pro-Europa en voor een verkleining van de verzorgingsstaat. Ook is de partij een antwoord op rechts-populistische partijen (FPÖ en BZÖ). In tegenstelling tot de Liberal Alliance is NEOS de enige liberale partij in het Oostenrijkse parlement.
De NEOS zouden weleens de coalitiepolitiek in Oostenrijk kunnen doorbreken. Doorgaans vormen de sociaaldemocraten en de Oostenrijkse Volkspartij een brede coalitie, soms vormt de laatste een coalitie met de radicale FPÖ. De NEOS (met wellicht de Groenen) maken centrum-linkse of centrum-rechtse coalities mogelijk.
Moet de VVD op haar tellen passen?
Kan de VVD competitie op haar liberale flank verwachten? Het recept is daar: de VVD helt naar de PVV en is daarom euro-kritischer en negatiever over immigratie geworden. Door de coalitie met de PvdA kan de VVD ook haar radicale bezuinigingsplannen niet uitvoeren. En wat te denken van D66? Haar Deense zusterpartij – Radikale Venstre – is te links in de ogen van de Liberal Alliance. Toch hebben de Radicalen hier niet onder geleden: met een kleine zetelwinst maakten zij een centrum-linkse regering mogelijk.
Of Nederland een partij a la Liberal Alliance of NEOS krijgt blijft de vraag. Het recept voor succes is aanwezig, maar dat is niet voldoende. Er moeten mensen opstaan om die kar te trekken.
Ja, de vvd is liberaal genoeg, en dom rechts populisme is snel te leren, dat bewijzen ze.
Liberalen die een flat-tax van 40% willen? Dat zijn dus geen liberalen. Afkomstig van ‘een soort D66’ wekt dat geen verbazing.
Ook hier overigens weer dat rare taalgebruik: pro-Europa. Zeg gewoon pro-EU, want dat is wat bedoeld wordt. Europa is een continent, de EU is een totalitaire, dus onliberale, dictatuur. Een pro-EU houding staat ook haaks op de beleden wens van een kleinere verzorgingsstaat, de EU zal dat immers niet toestaan. Praatjes voor de vaak, dus.
Kortom: oude wijn in nieuwe zakken; meer van hetzelfde en er verandert dus helemaal niets. Om de staat terug in haar hok te stoppen zal het collectivistische groepsdenken teruggedrongen moeten worden; ‘liberaal’ betekent inmiddels hetzelfde als ‘liberal’ aan de andere kant van de grote plas. Een stem op de VVD is een stem op D66 is een stem op de PvdA. Eénpartijstaat Nederland.
Links en rechts zijn twee zijden van dezelfde collectivistische medaille; geen van beiden biedt de noodzakelijke ruimte voor individuele vrijheid, daar het individu ondergeschikt gemaakt wordt aan de groep. Maar waar de belangen van het individu bewaakt worden worden automatisch de belangen bewaakt van elke groep waartoe dat individu zich zou willen rekenen.
Zie ik nu goed dat in het Deense grafiekje linksonder een keuze voor meer staat, traditie en nationalisme als ‘klassiek sociaal-democratisch territorium’ wordt afgebeeld? De wereld steunt op nieuwe krachten….
Ja een beetje vreemd, hoewel het in Denemarken meer op gaat dan in andere landen. Maar bedenk wel: het plaatje is van de Liberal Alliance zelf, niet een afspiegeling van hoe de Deense politiek echt is.
Ik zie geen ruimte tussen D66 en VVD.
Ter rechterzijde op economisch gebied van VVD en D66….verbazingwekkend dat dit in Denemarken zo goed werkt.
Gepasseerd station. De VVD is al lang niet liberaal maar overwegend conservatief (en belangenbehartiger van bedrijfsleven, hoge inkomens en hypotheeksubsidiënten). Is daar nooit voor afgestraft omdat macht lekkerder is dan liberaal zijn.
In 2007, toen D66 tot drie zetels was gereduceerd, was er een initiatief om met echte liberals uit D66, GL, VVD en PvdA een echte liberale partij te beginnen. Ook was er binnen D66 een beweging(kje) om de partij, bijna weggevaagd, om te vormen tot een liberale beginselpartij.
Allemaal van tafel toen Pechtold tot ieders verrassing een effectief kamerlid bleek en D66 door hem zeer effectief werd omgevormd tot de Pechtold-partij waarin hij en zijn medestanders (veel Van Mierlo groupies) alles bepalen.
Dat window of opportunity is nu gesloten – tot de volgende neergang van D66.