Op woensdag debatteerden de fractievoorzitters in de Tweede Kamer tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen. Dat hoogtepunt van het parlementaire jaar gaat altijd gepaard met veel analyse: wie doet het ‘goed’ en ‘slecht’. Wie debatteert het best en wie weet zijn collega’s weer het beste op de kast te jagen? Maar wat zeiden de heren en dame nu eigenlijk? Aan de woordkeuze van de politici is vaak al een hele hoop af te leiden.
Hieronder wordt per partij weergegeven welke woorden de fractievoorzitter van deze partij relatief vaker gebruikte dan zijn of haar collega’s. Dit is gebaseerd op de spreektekst van de verschillende fractievoorzitters (of in het geval van de VVD een samenvatting daarvan; 50PLUS had helaas niets op de site staan). Daarbij wordt telkens de ‘woordstam’ genomen, zodat vergelijkbare woorden (bijv. hervormen, hervorming, hervormde) samen worden genomen. Hoe groter een woord staat afgedrukt, hoe meer kenmerkend het is voor de inbreng van de betreffende partij. Hoe verder naar rechts het staat, hoe vaker de partij het woord in absolute zin gebruikt.
VVD
De grootste regeringspartij heeft de staatsschuld in het vizier. Geen andere fractievoorzitter nam dat woord zo vaak in de mond. Want ja, een ‘schuld’ kost nu eenmaal ‘rente’ en die moeten ‘we’ met z’n allen betalen. Dat ‘we’ zien we ook bij een aantal andere fractievoorzitters terug, terwijl anderen dat nauwelijks gebruiken. Zijlstra zegt het in elk geval heel vaak.
PvdA
Samsom sprak over alle verandering in de wereld waaraan we ons zouden moeten aanpassen. Hij werd daarbij geïnspireerd door Drees, idealisme en iemand uit Heerenveen.
PVV
Wat Wilders van het kabinet vond was duidelijk: genoeg is genoeg.
SP
Roemer spreekt vaak over ‘de regering’ als hij het kabinetsbeleid aanvalt. Die regering luistert niet naar de mensen. De zorg is ook altijd een vast thema bij de SP, net als andere sociaal-economische onderwerpen.
CDA
Het CDA kiest onder Buma duidelijk voor een rechtse koers. Buma spreekt veel over nivelleren (voorstanders noemen dat een eerlijke inkomensverdeling, of de sterkste schouders zwaarste lasten). Zowel belastingverlaging als belastingverhoging komen vaak voorbij.
D66
Pechtold koos vaak woorden die samenhingen met vooruitgang, hervorming, alternatieven en optimisme. Ook vroeg hij zich af hoe hard dat regeerakkoord nu precies was.
CU
Denk je aan de ChristenUnie, dan denk je natuurlijk aan ‘het gezin’. Maar ook aan hoop en gerechtigheid. Ook werkgelegenheid noemde Slob veel.
GroenLinks
Van Ojik sprak over visie: of de premier die nou wel of niet had – en of dat dan de goede was met alle bezuinigingen. Woorden gerelateerd aan milieu waren minder onderscheidend, op energie na.
SGP
Van der Staaij wilde zijn collega’s meenemen op werkbezoek naar een Ark van Noach in Dordrecht. Een metafoor voor de gereformeerde visie op de politiek en daarom een onderscheidend woord. Hij sprak ook over Medemblik en Scherpenzeel; niet echt typische namen voor tijdens zo’n debat.
PvdD
Een duidelijk op duurzaamheid gerichte woordkeuze van Marianne Thieme: generaties, aarde, planeet, grondstoffen, groei – dat soort werk. Ook PvdA-leider Samsom stond stevig op het netvlies toen de PvdD-politica haar inbreng schreef.
Verantwoording
De bovenstaande analyse is gebaseerd op de frequentie van woordgebruik (van woordstammen) van de spreektekst van 10 fractievoorzitters, zoals deze op de website van hun partij was te vinden. Technische termen (voorzitter, MP) en partijnamen zijn verwijderd. Daarna is met behulp van een algoritme van Monroe et al. (paywall) de uniciteit van de woorden beoordeeld; daarbij is iedere fractievoorzitter afgezet tegen het totaal van de woordkeus van alle fractievoorzitters. In de grafieken wordt ook de frequentie van het woordgebruik weergegeven (log10). Natuurlijk geeft dit niet meer dan een snel beeld van de inbreng van de fractievoorzitters, maar het is interessant om te zien hoeveel informatie er alleen al in woordgebruik ligt besloten.
Prachtig blog, Tom!