Grieken steeds negatiever over EU, maar willen euro desondanks behouden

Wat een fantastisch voorjaar! Na de gemeenteraadsverkiezingen van 19 maart begint de campagne van voren af aan voor de Europese verkiezingen van 22 mei. Dat de Europese Unie in zwaar weer verkeert, mag geen verrassing meer heten. Euroscepsis onder de bevolking tiert welig, maar dit wantrouwen is dubbelzinniger dan het op het eerste gezicht lijkt.

Dit blijkt ook uit recent verschenen onderzoek (paywall) van Ben Clements, Kyriaki Nanou en Susannah Verney. Geen ander Europees land is zo hard getroffen door de economische crisis, maar zelfs in Griekenland zijn houdingen ten opzichte van Europa en de euro niet onverminderd negatief.

Op basis van data uit de Eurobarometer zien we zonder enige twijfel dat weerstand tegen Europese integratie is toegenomen vanaf 2009. Meer en meer Grieken hebben een negatief beeld van EU-lidmaatschap en de EU, vinden dat aan EU-lidmaatschap geen voordelen kleven, wantrouwen de EU en menen dat de EU de foute richting op gaat.

Bron: Nanou en Verney, EUROPP

Maar een grote meerderheid van de Grieken wil ook de euro behouden. In 2007 was het land nog bijna gelijk verdeeld in voor- en tegenstanders, maar vier jaar later in 2011 was 75% voor behoud van de euro. In de laatste Eurobarometer van het najaar van 2013 was 62% van de Grieken voor de gemeenschappelijke munt, 10% boven het Europees gemiddelde.

Sara Hobolt en Patrick Leblond lieten al eerder zien dat steun voor de euro in veel andere lidstaten ook niet is aangetast door de crisis, waarschijnlijk omdat men denkt dat een gemeenschappelijke munt de economische pijn kan verzachten. Hobolt en Leblond tonen aan dat economische onzekerheid leidt tot meer steun voor de euro in economisch zware tijden.

Toch moeten we niet uit het oog verliezen dat de toename in euroscepsis van de afgelopen vijf jaar geen geïsoleerd fenomeen is. Steun voor nationale regeringen en instituties is ook flink aangetast door de crisis (zie bijvoorbeeld onderstaande figuur of dit oude blog). Sterker nog, onderzoek van Eelco Harteveld, Tom van der Meer en Catherine de Vries laat zien dat vertrouwen in de EU vooral voortvloeit uit vertrouwen in de nationale politiek en in veel mindere mate het resultaat is van het presteren van de EU zelf. Dat resultaat moeten we de komende maanden zeker niet uit het oog verliezen. De sleutel tot het herstel van vertrouwen in de EU ligt voornamelijk in handen van nationale regeringen, ook in diep getroffen lidstaten als Griekenland.

Bron: Gallup