• Spring naar de hoofdnavigatie
  • Door naar de hoofd inhoud
  • Spring naar de eerste sidebar
StukRoodVlees

Politicologie en actualiteit

  • OVER SRV
  • AUTEURS
  • CATEGORIEËN
  • ARCHIEF
  • CONTACT

Het electorale fundament van de SP – en de dramatische campagne van 2012

door Tom van der Meer 13/06/2014 0 Reacties

De SP timmert gestaag aan de weg. Gisteren werd bekend dat de socialisten toetreden tot het Amsterdamse college en twee wethouders levert. Het verleidde Trouw tot een beschouwend stuk over het ‘engelengeduld’ van de SP. Bijna 4 miljoen Nederlanders zullen in een gemeente wonen waar de SP wethouders heeft.

Trouw schetst een beeld van een partij die stapsgewijs groeit. “De socialisten beschouwen de zorgvuldige opbouw van hun partij juist als een groot goed. Zoals je een huis bouwt op een fatsoenlijk fundament, zo moet je pas aan de macht gaan denken als de partij daar helemaal klaar voor is.”

Toch leek het – electoraal althans – in 2012 helemaal mis te gaan. Na een moeilijk moment voor lijsttrekker Emile Roemer in zijn eerste tv-debat met premier Mark Rutte verloor de SP alle virtuele winst en viel het in de Peilingwijzer terug van wel 35 zetels naar 15 zetels bij de verkiezingen (hetzelfde aantal dat in 2010 was gescoord), en nog altijd 10 minder dan in 2006. De campagne werd op indringende wijze in beeld gebracht in de documentaire ‘Emile Roemer: Tussen pieken en peilen‘.

In een recent boekhoofdstuk laten Loes Aaldering en ik (onder meer) zien dat het verlies van de SP in 2012 niet zo diep ging als in de media wel werd geschreven.

Bij de vorige verkiezingen heeft de Universiteit van Amsterdam samen met de Volkskrant en TNS Nipo vijf maal gedurende en direct na de campagne een vaste groep kiezers gevraagd naar hun politieke voorkeuren.

 

Stemintenties, vertrouwen, en stemkansen

Inderdaad waren vanaf een maand voor de verkiezingen steeds minder kiezers van plan om in de volgende verkiezingen op de SP te gaan stemmen. En het vertrouwen in Emile Roemer daalde gedurende de verkiezingscampagne van ca 3,9 (op een schaal van 1 tot 7) naar ca 3,4. Het vertrouwen in Diederik Samsom (PvdA) steeg in deze periode juist van ca 3,3 naar ca 4,3.

 

Fig3 Fractieleiders v2-01

Maar die plotse, scherpe daling verhult een relatieve stabiliteit van de voorkeuren van potentiële SP-kiezers. Wanneer we in dezelfde periode niet kijken naar stemintentie (maar 1 keus mogelijk) maar de kans dat iemand in de toekomst op een partij zal stemmen, zien we een veel constanter beeld. De stemkans voor de PvdA steeg in de laatste weken voor de verkiezingen sterk, maar dat ging nauwelijks ten koste van de SP.

 

 

Fig2 stemkans v2-01

Blijkbaar stapten veel kiezers van de SP naar de PvdA over, zonder de SP af te schrijven. De overstap heeft dan meer te maken met de aantrekkingskracht van de PvdA (het eerlijke verhaal van Diederik Samsom, of strategisch stemgedrag) dan met een afkeer van de SP.

 

Volatiele kiezers, maar een stabiel fundament

 

De kracht van de PvdA was in 2012 een belangrijkere oorzaak van de snelle neergang van de SP in de peilingen dan plotse gebreken van de SP zelf. Het gedaalde vertrouwen in SP-lijsttrekker Roemer kon alleen een rol van betekenis spelen doordat de PvdA plots een reëel alternatief was geworden.

Dat “fundament” van de SP bestaat dus niet alleen uit een gestaag groeiend partijkader, maar ook uit een relatief stabiel kiezerspotentieel. Zelfs toen de partij in de peilingen meer dan halveerde, daalde dit potentieel nauwelijks.

Categorie: Kiezers en publieke opinie, Politieke partijen Tags: 2012, Emile, Roemer, SP, Verkiezingscampagne

Over de auteur

Tom van der Meer
Tom van der Meer (1980) is Hoogleraar Politicologie, in het bijzonder Legitimiteit, Ongelijkheid en Burgerschap, aan de Universiteit van Amsterdam. Eerder werkte hij bij het Sociaal en Cultureel Planbureau en aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Hij is sinds 2015 co-Directeur van het Nationaal Kiezersonderzoek (NKO) en Lokaal Kiezersonderzoek (LKO). Hij doet voornamelijk onderzoek naar Politiek vertrouwen, Kiesgedrag (electorale volatiliteit), Politieke socialisatie, en Sociaal kapitaal (burgerparticipatie, etnische diversiteit).
  • Sociale media links 

Lees Interacties

Geef een reactie Reactie annuleren

Je moet ingelogd zijn op om een reactie te plaatsen.

Primaire Sidebar

Volg ons

  • Facebook
  • Twitter
  • RSS Feed

Populaire berichten

De ideologie van Forum voor Democratie

De ongemakkelijke realiteit van de antivaccinatie-beweging

Wat als… Nederland het Britse kiesstelsel zou hebben?

Willekeurige berichten

De Stuk Rood Vlees Podcast, aflevering 9: Congreseditie met Sarah de Lange, Tom Louwerse en Sofie Marien

Wie is er bang van ‘het volk’? Politiek elitisme in vier Europese landen

BBB wil stoelendans tegen polarisatie. Werkt dat?

Podcast

Episode 132 – The 2025 German elections, with Tarik Abou-Chadi

We are joined by Tarik Abou-Chadi (Oxford) to discuss the dystopian reality of the 2025 German … [Lees verder...]

Aflevering 131 – Het regionale kiesstelsel van Pieter Omtzigt, met Henk van der Kolk en Simon Otjes

De Stuk Rood Vlees podcast is terug, en wel met een gortdroge aflevering over kiesstelsels! In het … [Lees verder...]

Episode 130 – Countdown to Extinction (UK edition), with Rob Ford

It's time for our UK election preview with our old pal Rob Ford (University of Manchester). Are the … [Lees verder...]

Populisme

Wie is er bang van ‘het volk’? Politiek elitisme in vier Europese landen

Het succes van populisme leidde de afgelopen jaren tot een omvangrijke literatuur rond de vraag wie … [Lees verder...]

Aflevering 127 – Waardenloze politiek (en een stukje formatie), met Tom van der Meer

Tom van der Meer (UvA) schuift aan om te vertellen over zijn nieuwste boek 'Waardenloze politiek: … [Lees verder...]

Plaatjes van de electoraatjes 2023: de PVV

Op 22 november zijn er verkiezingen voor de Tweede Kamer. In deze serie gaan wij aan de hand van een … [Lees verder...]

Blogroll

  • Andrew Gelman
  • Ballots & Bullets
  • Fight Entropy
  • FiveThirtyEight
  • The Monkey Cage
  • The Upshot
  • Wonkblog
  • OVER SRV
  • AUTEURS
  • CATEGORIEËN
  • ARCHIEF
  • CONTACT

© 2025 StukRoodVlees

Copyright © 2025 · SRV Theme op Genesis Framework · WordPress · Log in