• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to primary sidebar
StukRoodVlees

Politicologie en actualiteit

  • OVER SRV
  • AUTEURS
  • CATEGORIEËN
  • ARCHIEF
  • CONTACT

Het Nederlandse partijstelsel is gefragmenteerder dan ooit

door Armen Hakhverdian 15/03/2017 0 Reacties

Met het verschijnen van de exit poll van Ipsos zijn de contouren van de nieuwe Tweede Kamer zichtbaar. De fragmentatie van het Nederlandse partijstelsel die al nadrukkelijk tot uiting kwam tijdens de Provinciale Statenverkiezingen van 2015 – en dus in de Eerste Kamer – lijkt te hebben doorgezet. Met de huidige stand zouden deze verkiezingen zelfs ruimschoots de meest gefragmenteerde Tweede Kamer sinds de Tweede Wereldoorlog opleveren (en overigens ook sinds de invoering van het algemeen kiesrecht).

In de figuur hieronder staat een veelgebruikte maat voor fragmentatie: het effectief aantal partijen (EAP). Deze maat telt niet alleen het aantal partijen in een parlement, maar houdt ook rekening met de grootte van de partijen. Wanneer je twee partijen met ieder 40% van de stemmen zou hebben en tien kleinere partijen met elk een handjevol stemmen, is er niet echt sprake van fragmentatie. Maar een situatie met zes middelgrote partijen met ieder tussen de 10-20% is natuurlijk wezenlijk anders. Een EAP-score van twee is dus equivalent aan een partijstelsel waarin twee partijen 50% van de zetels bezitten, een score van vijf is vergelijkbaar met een systeem met vijf middelgrote partijen met elk 20% van de zetels, enz.

 

Graph1

Bron: Michael Gallagher, aangevuld met eigen berekeningen voor 2017 (op basis van de exit poll)

 

De toegenomen fragmentatie is voor een groot deel toe te schrijven aan de erosie van de electorale steun van de voormalige ‘Grote Drie’. Voorheen konden de traditionele machtspartijen gezamelijk rekenen op bijna 90% van de Tweede Kamerzetels, maar tegenwoordig beschikken ze niet eens meer over een Kamermeerderheid.

 

Graph

 

Voor de Eerste Kamer zien we een soortgelijk patroon. Het effectief aantal partijen in de Senaat is verdubbeld van minder dan 4 in de jaren tachtig tot meer dan 8 sinds 2015. En ook in de Eerste Kamer zien we dat het zetelaandeel van CDA, VVD en PvdA tezamen sinds de jaren tachtig zo goed als gehalveerd is. Veel sterkte aan de informateur…

 

enpsenaat

 

Foto door JvL, license

Filed Under: Kiezers en publieke opinie, Politieke partijen Tagged With: fragmentatie, partijstelsel, verkiezingen

Over de auteur

Armen Hakhverdian
Armen Hakhverdian is universitair hoofddocent politicologie aan de Universiteit van Amsterdam. Hij doet onderzoek naar politieke vertegenwoordiging, publieke opinie en ongelijkheid. Hij schreef samen met Wouter Schakel het boek 'Nepparlement? Een pleidooi voor politiek hokjesdenken' (2017, Amsterdam University Press) over ongelijke vertegenwoordiging in Nederland.
  • Sociale media links 

Reader Interactions

Geef een reactie Reactie annuleren

Je moet inloggen om een reactie te kunnen plaatsen.

Primary Sidebar

Volg ons

  • Facebook
  • Twitter
  • RSS Feed

Populaire berichten

De ideologie van Forum voor Democratie

De ongemakkelijke realiteit van de antivaccinatie-beweging

Wat als… Nederland het Britse kiesstelsel zou hebben?

Willekeurige berichten

Experimentje in een tentje – verslag van Lowlands Science

Stemmen: een verkiezingspodcast zonder peilingen. Aflevering 1 – Waarom (en waarop) stemmen we?

Lokale verkiezingen. Foto: Flickr/RNW (CC BY-ND 2.0)

Wat betekenen landelijke peilingen voor lokale uitslagen?

Podcast

Aflevering 104 – Terugblik gemeenteraadsverkiezingen, met Josje den Ridder, Simon Otjes en Tom van der Meer

We gaan de gemeenteraadsverkiezingen nabeschouwen met Josje den Ridder (SCP), Simon Otjes … [Lees verder...]

Aflevering 103 – Het regeerakkoord van het kabinet Rutte-IV, met Tom Louwerse en Tom van der Meer

Het regeerakkoord van het kabinet Rutte-IV opent met een aantal pagina’s over het functioneren van … [Lees verder...]

Episode 102 – German Election Recap, with Tarik Abou-Chadi

Let’s talk German elections! The SPD narrowly beat the CDU/CSU in their first Merkel-less election … [Lees verder...]

Populisme

Gevoelens van culturele afstand als verklaring voor de opleidingskloof in anti-establishment-opvattingen en -gedrag

In veel Westerse democratieën leven onder een aanzienlijk deel van de bevolking … [Lees verder...]

Aflevering 94 – De ‘Heilige Alliantie’ tussen orthodoxe christenen en radicaal-rechts, met Sander Rietveld

Mijn gast van vandaag is Sander Rietveld, politicoloog en onderzoeksjournalist bij Zembla. Sander … [Lees verder...]

Cas Mudde: “Rutte vormt grotere bedreiging voor de liberale democratie dan uiterst rechts”

Iris Beau Segers, onderzoeker aan het Center for Research on Extremism (C-REX), interviewt Cas … [Lees verder...]

Blogroll

  • Andrew Gelman
  • Ballots & Bullets
  • Fight Entropy
  • FiveThirtyEight
  • The Monkey Cage
  • The Upshot
  • Wonkblog
  • OVER SRV
  • AUTEURS
  • CATEGORIEËN
  • ARCHIEF
  • CONTACT

© 2022 StukRoodVlees

Copyright © 2022 · SRV Theme op Genesis Framework · WordPress · Log in