Met het verschijnen van de exit poll van Ipsos zijn de contouren van de nieuwe Tweede Kamer zichtbaar. De fragmentatie van het Nederlandse partijstelsel die al nadrukkelijk tot uiting kwam tijdens de Provinciale Statenverkiezingen van 2015 – en dus in de Eerste Kamer – lijkt te hebben doorgezet. Met de huidige stand zouden deze verkiezingen zelfs ruimschoots de meest gefragmenteerde Tweede Kamer sinds de Tweede Wereldoorlog opleveren (en overigens ook sinds de invoering van het algemeen kiesrecht).
In de figuur hieronder staat een veelgebruikte maat voor fragmentatie: het effectief aantal partijen (EAP). Deze maat telt niet alleen het aantal partijen in een parlement, maar houdt ook rekening met de grootte van de partijen. Wanneer je twee partijen met ieder 40% van de stemmen zou hebben en tien kleinere partijen met elk een handjevol stemmen, is er niet echt sprake van fragmentatie. Maar een situatie met zes middelgrote partijen met ieder tussen de 10-20% is natuurlijk wezenlijk anders. Een EAP-score van twee is dus equivalent aan een partijstelsel waarin twee partijen 50% van de zetels bezitten, een score van vijf is vergelijkbaar met een systeem met vijf middelgrote partijen met elk 20% van de zetels, enz.
Bron: Michael Gallagher, aangevuld met eigen berekeningen voor 2017 (op basis van de exit poll)
De toegenomen fragmentatie is voor een groot deel toe te schrijven aan de erosie van de electorale steun van de voormalige ‘Grote Drie’. Voorheen konden de traditionele machtspartijen gezamelijk rekenen op bijna 90% van de Tweede Kamerzetels, maar tegenwoordig beschikken ze niet eens meer over een Kamermeerderheid.
Voor de Eerste Kamer zien we een soortgelijk patroon. Het effectief aantal partijen in de Senaat is verdubbeld van minder dan 4 in de jaren tachtig tot meer dan 8 sinds 2015. En ook in de Eerste Kamer zien we dat het zetelaandeel van CDA, VVD en PvdA tezamen sinds de jaren tachtig zo goed als gehalveerd is. Veel sterkte aan de informateur…
Geef een reactie