• Spring naar de hoofdnavigatie
  • Door naar de hoofd inhoud
  • Spring naar de eerste sidebar
StukRoodVlees

Politicologie en actualiteit

  • OVER SRV
  • AUTEURS
  • CATEGORIEËN
  • ARCHIEF
  • CONTACT

Hoelang blijven leiders van partijen aan de macht?

door Gijs Schumacher 06/05/2013 1 Reactie

Partijleiders worden vaak als belangrijke figuren gezien. Het falen van een partij bij de verkiezing of bij een coalitie onderhandeling is vaak het falen van de leider. Een partijleider moet ‘leiderschap tonen’ en wanneer zij dit niet doet is de partij gedoemd haar invloed te verliezen. Hoewel media dolgraag allerlei ditjes en datjes over partijleiders opschrijven, weten we weinig systematisch van partijleiders, wanneer zij aftreden, wanneer zij het beleid van de partij veranderen en wanneer zij bijdragen aan het electorale succes of verlies van een partij.

Om dit (en andere dingen) te onderzoeken heb ik een paar maanden geleden een beurs gekregen van de Deense Raad voor Onafhankelijk Onderzoek [ik werk in Denemarken]. Ik heb recentelijk data over partijleiders uit 18 democratiën (West-Europa, Canada, Australië en Nieuw Zeeland) verzameld en licht hier een heel klein tipje van de sluier op. De leidraad is: hoelang blijven partijleiders aan de macht? Zijn er verschillen tussen partijen, en belangrijker, is het waar dat de politiek competitiever en jachtiger is geworden, met andere woorden vervangen partijen hun leiders vaker dan vroeger? Ik zoom in op Nederland, maar vergelijk Nederland ook met de andere landen.

Ten eerste, welke partijleiders zijn kampioen? Met andere woorden, welke partijleiders zijn het langst aan de macht geweest – gemeten sinds de Tweede Wereldoorlog? De top vijf bestaat uit: 5.Joop Den Uyl met (afgerond) 236 maanden, 4.Jan Marijnissen – 245 maanden, 3.Hendrik Tilanus (CHU) – 276 maanden, 2.Bas van der Vlies (SGP) – 286 maanden en 1.Boer Koekoek – 287 maanden.

Ten tweede, bij welke partij zitten partijleiders het langst? De figuur hieronder laat de gemiddelde duur in maanden zien van een partijleider. Partijen die nooit meer dan 1 leider hebben gehad staan hier niet bij. De figuur laat duidelijk twee uitschieters zien: de CPN en de LPF. De CPN heeft sinds de oorlog tot haar fusie met Groenlinks slechts drie leiders gekend: Paul de Groot, Marcus Bakker en Ina Brouwer. De LPF heeft in haar korte bestaan vele leiders gehad, natuurlijk veroorzaakt door de dood van Fortuyn. Alle andere partijen verschillen wel een beetje van elkaar, maar de variatie in partijen is enorm en het aantal observaties niet heel groot. Daarom zijn er geen significant verschillen tussen partijen.

DuurPartijLeiderschapNL

Nederland is verder heel gemiddeld in de duur van het partijleiderschap. Met gemiddeld 70 maanden zitten partij leiders net iets langer dan het gemiddelde van de hele dataset in het zadel (68 maanden).

Is dit veranderd over tijd? De figuur hieronder laat per decennium zien hoe lang aftredende partijleiders aan het roer zijn geweest, opnieuw in maanden. De figuur laat zien dat de jaren ’60 een veel hoger gemiddelde heeft dan de andere decennia. Deze gemiddelden worden natuurlijk sterk beïnvloed door uitschieters en daarom zijn de verschillen tussen decennia niet significant.

DuurLeiderschapperDecennium

Ook is natuurlijk het aantal observaties per decennium laag en als we de gemiddelden per decennium over de gehele dataset bekijken vind ik wel een duidelijke trend. Net zoals in Nederland, zijn de aftredende partij leiders in de jaren ’60 enorm lang aan de macht geweest (100 maanden). Dit is een beduidend lager dan in de jaren ’70, ’80, ’90 en ’00 waar het gemiddelde tussen de 60 en 70 maanden ligt. Het opvallende is dat er geen duidelijke lineaire trend naar beneden is, want in de jaren ’50 is (ook net als in Nederland) het gemiddelde weer lager dan in de jaren ’60 (82 maanden). Ook zijn de verschillen tussen de jaren ’70, ’80, ’90 en ’00 niet significant. Hoewel dit maar een hele beperkte analyse is, laten de gemiddelden zien dat de jaren ’60 exceptioneel was en dat toenemende mediatisering en competitie nu niet duidelijk zorgt voor een kortere duur in het partij leiderschap.

In een eerste – meer complexe – analyse vind ik wel dat partijleiders bij electoraal verlies tegenwoordig meer risico lopen om vervangen te worden dan in het verleden, maar daar zal ik nog uitgebreider over rapporteren.

Overigens is de dataset in ontwikkeling, heeft u dus vragen of ziet u een onjuistheid. Laat het me weten.

 

 

Categorie: Politieke partijen Tags: leiderschap; duur; partijen

Over de auteur

Gijs Schumacher
Gijs Schumacher (1982) is Universitair Hoofddocent Politicologie aan de Universiteit van Amsterdam. Zijn onderzoek gaat over politiek gedrag van kiezers en van elites. In het specifiek richt hij zich op emoties, partij organisaties, vertegenwoordiging, populisme en persoonlijkheid. Hij is tevens (co-) directeur van het Hot Politics Lab.
Website: http://gijsschumacher.nl
  • Sociale media links 

Lees Interacties

Geef een reactie Reactie annuleren

Je moet ingelogd zijn op om een reactie te plaatsen.

Primaire Sidebar

Volg ons

  • Facebook
  • Twitter
  • RSS Feed

Populaire berichten

De ideologie van Forum voor Democratie

De ongemakkelijke realiteit van de antivaccinatie-beweging

Wat als… Nederland het Britse kiesstelsel zou hebben?

Willekeurige berichten

Identiteitspolitiek: wat politiek is voor de een, is persoonlijk voor de ander

Nieuwe partij van afsplitsers, oud verschijnsel

Grappig of niet? Waarom mensen zo verschillend reageren op politieke satire

Podcast

Episode 132 – The 2025 German elections, with Tarik Abou-Chadi

We are joined by Tarik Abou-Chadi (Oxford) to discuss the dystopian reality of the 2025 German … [Lees verder...]

Aflevering 131 – Het regionale kiesstelsel van Pieter Omtzigt, met Henk van der Kolk en Simon Otjes

De Stuk Rood Vlees podcast is terug, en wel met een gortdroge aflevering over kiesstelsels! In het … [Lees verder...]

Episode 130 – Countdown to Extinction (UK edition), with Rob Ford

It's time for our UK election preview with our old pal Rob Ford (University of Manchester). Are the … [Lees verder...]

Populisme

Wie is er bang van ‘het volk’? Politiek elitisme in vier Europese landen

Het succes van populisme leidde de afgelopen jaren tot een omvangrijke literatuur rond de vraag wie … [Lees verder...]

Aflevering 127 – Waardenloze politiek (en een stukje formatie), met Tom van der Meer

Tom van der Meer (UvA) schuift aan om te vertellen over zijn nieuwste boek 'Waardenloze politiek: … [Lees verder...]

Plaatjes van de electoraatjes 2023: de PVV

Op 22 november zijn er verkiezingen voor de Tweede Kamer. In deze serie gaan wij aan de hand van een … [Lees verder...]

Blogroll

  • Andrew Gelman
  • Ballots & Bullets
  • Fight Entropy
  • FiveThirtyEight
  • The Monkey Cage
  • The Upshot
  • Wonkblog
  • OVER SRV
  • AUTEURS
  • CATEGORIEËN
  • ARCHIEF
  • CONTACT

© 2025 StukRoodVlees

Copyright © 2025 · SRV Theme op Genesis Framework · WordPress · Log in