• Spring naar de hoofdnavigatie
  • Door naar de hoofd inhoud
  • Spring naar de eerste sidebar
StukRoodVlees

Politicologie en actualiteit

  • OVER SRV
  • AUTEURS
  • CATEGORIEËN
  • ARCHIEF
  • CONTACT

Ik voel, dus ik ben? Emoties in internationale betrekkingen

door Femke E. Bakker 06/11/2014 6 Reacties

Angst voor terroristische aanslagen, woede over uitspraken van een politicus, vreugde over de overwinning van ‘jouw’ politieke partij; dat emoties een rol spelen in de politiek lijkt een open deur. Als je wel eens met vrienden na een gezellig dinertje in een verhitte politieke discussie terecht bent gekomen, weet je hoe zeer politiek ons raken kan, zeker in onze emotionele beleving.

 

Ratio en emotie

Binnen theorieën van de politieke wetenschap is er helaas maar heel weinig aandacht voor emoties. Niet omdat emotie geen rol zou kunnen spelen, maar omdat emotie zo ontzettend moeilijk ‘vast te grijpen’ is. Om tot een helder concept van emotie te komen, moet het ook duidelijk zijn wat het precies is en waar het vandaan komt. Het is niet genoeg om simpelweg te verwijzen naar iets waarvan we allemaal wel zo ongeveer denken te weten wat het is.

Daarnaast zijn de meeste politicologische theorieën gefundeerd op de aanname dat de mens rationeel is of in ieder geval, gezien de beperkingen van wat onze hersenen kunnen verwerken, iets wat dat benadert. En ratio en emotie worden doorgaans gezien als een dichotomie; het ene sluit het andere uit.

 

Staten met emoties?

In theorieën van de internationale betrekkingen (welke zich ook wortelen in de assumptie dat de mens rationeel is) komt er nog een probleem bij. Deze gaan doorgaans over het gedrag van staten, internationale organisaties of andere collectieven. Staten, noch instituties, kunnen emoties hebben want ze hebben geen lijf, geen hart, geen ziel. Toch is de wereld van internationale betrekkingen nu juist dé plek waar emoties een rol spelen. Internationale conflicten en oorlogen roepen niet alleen emoties op, ze gaan ook over emoties. Angst en dreiging, trots en eer, passies en overtuigingen, om maar te zwijgen over het verdriet over de doden die vallen. Hoe zit dat dan?

Neta Crawford heeft hier (paywall) al eens heel goed uitgelegd dat deze IB theorieën zich weliswaar beroepen op rationaliteit, maar dat ze zich impliciet baseren op het bestaan van emoties. Met name angst en haat spelen een grote rol in de assumpties van zogenoemde ‘realisten’, die zich beroepen op een negatief mensbeeld waar het recht van de sterkste geldt. Empathie zou eerder passen binnen ‘liberale’ (in IB-zin) assumpties, die gegrond zijn in een positief mensbeeld: omdat de mens kan meevoelen met een ander kan er samenwerking ontstaan. En waarom worden die emoties dan niet erkend? Volgens Crawford vanwege een heel simpele reden: blijkbaar weten we niet goed hoe we emoties moeten conceptualiseren en operationaliseren omdat ze zo ongrijpbaar lijken.

Ongrijpbaar of niet, het is evident dat er ruimte moet komen binnen theorievorming om ook emoties in het geheel mee te nemen. Dat wordt wel vaker beargumenteerd, maar tot op heden was er nog maar weinig vooruitgang. Los van politiek psychologische studies naar de persoonlijkheden van wereldleiders (bijvoorbeeld hier , of hier (beide paywall)) en de invloed van hun persoonlijkheden (hier bv.), of leiderschapskenmerken (inclusief eventuele emotionele) op de vorming van buitenlands beleid (vaak werk van Margaret Hermann), gebeurde er tot op heden niet zo veel met emoties binnen de internationale betrekkingen.

 

Forum

Het is daarom interessant dat er onlangs in het prestigieuze wetenschappelijke tijdschrift International Theory een forum werd gepubliceerd hierover. Elf essays maar liefst van onderzoekers die wetenschapsfilosofisch behoorlijk ver uit elkaar liggen, maar die zich allen kunnen vinden in het overkoepelende thema: het wordt tijd dat emoties in de wereldpolitiek getheoretiseerd gaan worden.  De argumenten variëren van een sociaal-constructivistische visie van Karin Fierke op hoe emoties in een gemeenschap ontstaan tot een hardcore neurowetenschappelijke visie van o.a. experimentalist Rose McDermott op het detecteren van emoties in het lichaam. Naast theoretische argumenten om de micro- met de macro-emotie te laten samenvallen vinden we ook een uiteenzetting over hoe emoties geconceptualiseerd zouden moeten worden.

Als het forum een ding laat zien is wel de verdeeldheid van het wetenschappelijke veld over wat emoties zijn en hoe deze een rol kunnen spelen. Dat gezegd hebbende, pas als we een begin gaan maken met het proberen te vangen van de verschillende en soms contradictoire theorieën en te zien waar deze elkaar kunnen raken, zullen we ook in staat zijn de rol van emoties in internationale betrekkingen te gaan onderzoeken. Dat International Theory deze verscheidenheid aan inzichten gezamenlijk de ruimte biedt is daarom behoorlijk lovenswaardig.

Categorie: EU en internationaal Tags: emoties, internationale betrekkingen, realisme

Over de auteur

Femke E. Bakker
Femke Bakker is universitair docent politicologie aan Universiteit Leiden, waar ze politiek gedrag onderzoekt. In het bijzonder bestudeert Femke (politiek) leiderschap, besluitvorming, en de impact van meditatie op politiek gedrag.
Website: http://www.femkebakker.net
  • Sociale media links 

Lees Interacties

Reacties

  1. Bob Lagaaij zegt

    06/11/2014 om 09:42

    ,,En waarom worden die emoties dan niet erkent?”. Mag ,,erkend” svp met een ,,d”? Overigens heldere bijdrage.

    Login om te reageren
    • Femke Avtalyon-Bakker zegt

      06/11/2014 om 14:12

      ibid. Dank!

      Login om te reageren
  2. Armen Hakhverdian zegt

    06/11/2014 om 11:00

    Dank (vanaf het strafbankje).

    Login om te reageren
  3. Mihai Martoiu Ticu zegt

    06/11/2014 om 11:48

    Bij sommige links staat onterecht ‘paywall’. Ze zijn voor iedereen te downloaden. Ten minste de eerste en de derde link.

    Login om te reageren
    • Armen Hakhverdian zegt

      06/11/2014 om 12:02

      Oh, des te beter. Dank.

      Login om te reageren
      • Mihai Martoiu Ticu zegt

        06/11/2014 om 15:53

        Ik heb het gezegd omdat meer mensen (zonder toegang tot universiteiten) lezen graag wetenschappelijke artikelen, maar als er paywall staat, klikken ze niet. Dus als er geen paywall staat, lezen meer mensen die artikelen.

        Login om te reageren

Geef een reactie Reactie annuleren

Je moet ingelogd zijn op om een reactie te plaatsen.

Primaire Sidebar

Volg ons

  • Facebook
  • Twitter
  • RSS Feed

Populaire berichten

De ideologie van Forum voor Democratie

De ongemakkelijke realiteit van de antivaccinatie-beweging

Wat als… Nederland het Britse kiesstelsel zou hebben?

Willekeurige berichten

Rally Round the Flag: populariteit François Hollande stijgt 20% na ‘Charlie Hebdo’

Waarom het loon van CEOs zoveel sneller groeit dan bedrijfswinst

Betere discussie over peilingen is hard nodig

Podcast

Episode 132 – The 2025 German elections, with Tarik Abou-Chadi

We are joined by Tarik Abou-Chadi (Oxford) to discuss the dystopian reality of the 2025 German … [Lees verder...]

Aflevering 131 – Het regionale kiesstelsel van Pieter Omtzigt, met Henk van der Kolk en Simon Otjes

De Stuk Rood Vlees podcast is terug, en wel met een gortdroge aflevering over kiesstelsels! In het … [Lees verder...]

Episode 130 – Countdown to Extinction (UK edition), with Rob Ford

It's time for our UK election preview with our old pal Rob Ford (University of Manchester). Are the … [Lees verder...]

Populisme

Wie is er bang van ‘het volk’? Politiek elitisme in vier Europese landen

Het succes van populisme leidde de afgelopen jaren tot een omvangrijke literatuur rond de vraag wie … [Lees verder...]

Aflevering 127 – Waardenloze politiek (en een stukje formatie), met Tom van der Meer

Tom van der Meer (UvA) schuift aan om te vertellen over zijn nieuwste boek 'Waardenloze politiek: … [Lees verder...]

Plaatjes van de electoraatjes 2023: de PVV

Op 22 november zijn er verkiezingen voor de Tweede Kamer. In deze serie gaan wij aan de hand van een … [Lees verder...]

Blogroll

  • Andrew Gelman
  • Ballots & Bullets
  • Fight Entropy
  • FiveThirtyEight
  • The Monkey Cage
  • The Upshot
  • Wonkblog
  • OVER SRV
  • AUTEURS
  • CATEGORIEËN
  • ARCHIEF
  • CONTACT

© 2025 StukRoodVlees

Copyright © 2025 · SRV Theme op Genesis Framework · WordPress · Log in