Is een coalitie over Brexit mogelijk in het Britse Parlement?

Brexit is stuk. De House of Commons, het lagerhuis van het Britse parlement, heeft drie keer gestemd over het verdrag dat Theresa May heeft onderhandeld met de Europese Unie, en heeft het drie keer verworpen. De oppositie van Jeremy Corbyn heeft de deal systematisch afgewezen, en eist nieuwe verkiezingen. Theresa May is zelfs niet in staat een meerderheid in haar eigen partij te vinden. Het verzet is bijzonder sterk binnen de European Research Group, een groep van hardliners zoals Jacob Rees-Mogg. De DUP, de Noord-Ierse unionist partij die haar minderheidskabinet steunt heeft ook tegen de deal gestemd. Theresa May heeft nu gezegd dat ze zal aftreden voor de volgende fase van Brexit, maar niemand weet hoe en wanneer hoe deze fase zal eindigen. De datum van Brexit is nu verzet naar 12 April.

Om te proberen een oplossing te vinden, heeft het Lagerhuis vorig week een serie van  “indicative votes” gehouden om de steun voor verschillende opties te meten. Kamerleden hebben over 8 moties, geselecteerd door de Speaker John Bercow, gestemd. Dit zijn mogelijke opties voor de toekomstige relatie tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie post-Brexit. Deze opties waren: “No Deal” (de EU verlaten zonder een akkoord); zogenoemde “preferential trade agreements” met de EU in het geval dat geen akkoord bereikt wordt; “Common Market 2.0” (in de interne markt blijven en een soort tolunie hebben); lid worden van de Europese Economische Ruimte zoals Noorwegen maar zonder een tolunie; het plan van Labour (een tolunie maar met grotere invloed voor de VK in toekomstige handelsakkoorden); de herroeping van artikel 50 van het Verdrag betreffende de Europese Unie (VEU), die Brexit zou stoppen; een tweede referendum over de toekomstige relatie tussen het VK en de EU.

Niet verrassend, geen enkele optie is erin geslaagd een ​​meerderheid te krijgen. Desondanks kunnen deze stemmen een indicatie geven over waar coalities kunnen worden gevormd. Om dit te analyseren, heb ik een sociaal netwerk van het Britse parlement opgebouwd met behulp van de geregistreerde stemmen van elke parlementslid tijdens deze 8 moties en de derde stemming over het akkoord van Theresa May vorig week vrijdag (figuur 1). Elke Kamerlid is verbonden aan de opties die hij of zij heeft gesteund. Dit kan wijzen op mogelijke bruggen tussen de verschillende facties. De grootte van de opties is proportioneel met het aantal stemmen dat ze hebben gekregen. De grafiek is ingekleurd per partij.

De grafiek toont de hoge mate van polarisatie in het Lagerhuis, met twee duidelijke polen. Boven links is de“Hard Brexit” pool. Hier bevindt zich een groep hardline conservatieve parlementsleden die zich rond de No Deal-optie concentreren, mogelijk gekoppelt van een preferentiële handelsovereenkomst met de Europese Unie. De DUP steunt deze laatste oplossing maar niet de No-Deal. In de rechterbenedenhoek zijn er leden van de Liberal Democrats, Scottish National Party en de Independent Group (een groep eurofiele Labour en Conservatieve Kamerleden die hun partij hebben verlaten over Brexit) die voor “No Brexit” zijn. In de linker benedenhoek, waar het grootste deel van Labour zit, is er een aantal ‘zachte Brexit’-opties, waaronder Labour’s Plan, een douane-unie en gemeenschappelijke markt 2.0. Op het gebied van mogelijke coalities lijken de douane-unie en de gemeenschappelijke markt 2.0 de meest veelbelovende opties te zijn, omdat ze dichter bij het centrum van het netwerk staan ​​en meer steun krijgen van parlementsleden. Maar om een van hen in de toekomst een meerderheid te laten krijgen, zal een aanzienlijk aantal parlementsleden van gedachten moeten veranderen.