• Spring naar de hoofdnavigatie
  • Door naar de hoofd inhoud
  • Spring naar de eerste sidebar
StukRoodVlees

Politicologie en actualiteit

  • OVER SRV
  • AUTEURS
  • CATEGORIEËN
  • ARCHIEF
  • CONTACT

Is Klaver de GroenLinkse Messias?

door Gijs Schumacher 13/05/2015 3 Reacties

Het talent is leider geworden. Sinds gisteren is Jesse Klaver fractievoorzitter van GroenLinks. Hij wil het land veranderen, geen `economisme` meer. Hij heeft in ieder geval een nieuw woord bedacht, maar kan hij zijn ambities ook waarmaken? Is hij de man die de GroenLinkse idealistenkliek op het pluche brengt? Gaat hij Nederland vergroenen? Het is moeilijk te voorspellen. Wat is er eigenlijk in het algemeen bekend in de politicologie over wat leiderschapswisselingen teweeg brengen? Hieronder som ik vijf algemene bevindingen op en probeer die toe te passen op de case Klaver.

 

1. Partijen winnen zetels bij de eerste verkiezingen na een leiderschapswissel, ALS de uitgaande leider vertrokken is om redenen die niets te doen hebben met de electorale prestaties van een partij (hier). Is dat het geval bij de wissel van Ojik-Klaver. Mmjaah. GroenLinks is onder van Ojik uit een diep dal geklommen en van Ojik werd altijd gezien als een tussenpaus. Toch vallen de prestaties van GroenLinks een beetje tegen, omdat het verlies van de PvdA nauwelijks ten goede komt van GroenLinks. Maar goed, dat is voornamelijk een virtuele strijd. Ik acht de kans klein dat GroenLinks bij de volgende verkiezingen meer zetels verliest, maar dit komt eerder doordat ze het in 2012 zo matig hebben gedaan.

 

2. Nieuwe partijleiders zorgen vaak voor een tijdelijke toename in het gepeilde aantal zetels. Dit is met name zo als er een strijd om het leiderschap is geweest (hier). Zo’n strijd vindt natuurlijk eerder plaats als er een duidelijke democratische methode voor de selectie van de leider is. Rutte versus Verdonk is hier een goed voorbeeld van (stijging van 12 zetels in de peilingen). Sap versus Dibi juist niet, omdat de methode zo lang onduidelijk bleef. Even een kritische noot: ik vind de methode nog steeds onduidelijk bij GroenLinks (en veel andere partijen). De partij kiest een lijsttrekker (zie artikel 12, hieronder), en de fractie kiest haar voorzitter. De functie politiek leider of partijleider die op Klaver geplakt wordt in de media is nogal vaag. Wanneer ben je dat eigenlijk? Zou het niet beter zijn om de leden direct een leider te laten kiezen, als deze positie vacant is? In plaats van deze op te vullen na een stemming in de fractie? En om regelmatig verkiezingen te houden om het leiderschap? Zoals in een echte democratie. Er is natuurlijk een praktisch probleem als de nieuwe leider niet op de kieslijst heeft gestaan. Aan de andere kant geef je de nieuwe leider wel direct een mooi mandaat van de leden mee en voorkom je dat je een leider verkiest die vooral steun geniet in Den Haag en niet in het land.

 

lijsttrekker_gl

 

 

3. Nieuwe partijleiders blijven korter aan als de uitgaande partijleider een sterke stempel op de partij heeft gedrukt (hier). Hier heeft Klaver waarschijnlijk geen last van. Van Ojik is niet lang aangebleven en ontbeert ook een duidelijk electoraal profiel. Voor Jolande Sap was dat destijds natuurlijk anders, of wat te denken van Agnes Kant. Klaver hoeft geen Marijnissen of Halsema op te volgen en dat zal hem helpen. Wel is van Ojik beduidend langer en voor de leider geldt dat elke centimeter telt.

 

4. Een nieuwe leider betekent – gemiddeld gezien – niet nieuw beleid. Een partij met een nieuwe leider verandert haar verkiezingsprogramma gemiddeld minder dan partijen zonder nieuwe leider (hier). Je zou verwachten: een nieuwe leider, een nieuwe wind. Maar dat is dus de uitzondering, niet de regel. Jesse Klaver’s pleidooi tegen “economisme”, deed mij overigens erg veel denken aan de al bestaande GroenLinks slogan “het gaat om mensen, niet om cijfers”. Als kwantitatieve politicoloog vind ik die slogan verschikkelijk. Ook de suggestie dat alleen economen cijfertjes zouden gebruiken doet mij pijn.

 

5. Talent zijn is geen garantie voor succes. Jesse Klaver staat te boek als een talent. Maar GroenLinks en talenten, dat is geen gelukkige combinatie (hier). Tofik Dibi en Jolande Sap werden ooit verkozen tot politiek talent van het jaar, Mariko Peters werd no.3 in die verkiezing. Het liep niet best met ze af. Met Bram van Ojik – het oudste talent ooit – ging het beter. Jesse Klaver is overigens nooit door de pers verkozen tot talent van het jaar, dus deze nomen est omen zal niet in zijn nadeel werken.

Categorie: Politieke partijen Tags: Groenlinks, klaver, leiderschapswisseling, selectoraat, van ojik

Over de auteur

Gijs Schumacher
Gijs Schumacher (1982) is Universitair Hoofddocent Politicologie aan de Universiteit van Amsterdam. Zijn onderzoek gaat over politiek gedrag van kiezers en van elites. In het specifiek richt hij zich op emoties, partij organisaties, vertegenwoordiging, populisme en persoonlijkheid. Hij is tevens (co-) directeur van het Hot Politics Lab.
Website: http://gijsschumacher.nl
  • Sociale media links 

Lees Interacties

Reacties

  1. Bob Lagaaij zegt

    13/05/2015 om 11:43

    Een verademing, deze bijdrage. Het NOS-journaal en de twee ochtendkranten die ik vanmorgen onder ogen kreeg – Trouw en De Volkskrant – deden kond van een ,,omgekeerde Hemelvaartsdag”: de neerdaling van Christus op aarde, in de persoon van, inderdaad, Jesse Klaver.

    Login om te reageren
  2. ab h. bouvy zegt

    01/06/2015 om 11:05

    Telkens weer opvallend hoe het a-religieuze ‘links’ zo’n grote behoeft heeft aan ‘verlossers’, messias’ enz.
    Dat begon met Domela Nieuwenhuis, maar dat was dan ook een dominee, toen kregen we Troelstra die het predicaat ‘verlosser’ kreeg opgeplakt na eerst één van de twaalf apostelen te zijn geweest. Daarna kregen we Drees en Den Uyl die beiden ook de status van ‘bijna-heiligen’ hebben bereikt en hebben zowel Bos en Cohen toch niet helemaal aan de ‘heils’ verwachtingen kunnen voldoen. En nu dan deze Klaver. Het gezegde luidt ‘eerst zien dan geloven’, maar schijnt dit bij de bevolkingsgroep waar het hier om gaat, andersom te zijn!

    Login om te reageren
  3. Jantine Oldersma zegt

    01/06/2015 om 16:14

    Ik heb niet de indruk dat het verlangen naar een verlosser een exclusief links probleem is

    Login om te reageren

Geef een reactie Reactie annuleren

Je moet ingelogd zijn op om een reactie te plaatsen.

Primaire Sidebar

Volg ons

  • Facebook
  • Twitter
  • RSS Feed

Populaire berichten

De ideologie van Forum voor Democratie

De ongemakkelijke realiteit van de antivaccinatie-beweging

Wat als… Nederland het Britse kiesstelsel zou hebben?

Willekeurige berichten

Wat doen digitale advertenties met je stemgedrag?

Aflevering 76 – We krijgen een nieuw kiesstelsel!, met Tom van der Meer

Zo ziet een goede onderzoeksverantwoording voor peilingen eruit

Podcast

Aflevering 133 – Wilders blaast het kabinet op, met Henk van der Kolk en Simon Otjes

Geert Wilders heeft zijn steun aan het kabinet ingetrokken. En zoals het een extraparlementair … [Lees verder...]

Episode 132 – The 2025 German elections, with Tarik Abou-Chadi

We are joined by Tarik Abou-Chadi (Oxford) to discuss the dystopian reality of the 2025 German … [Lees verder...]

Aflevering 131 – Het regionale kiesstelsel van Pieter Omtzigt, met Henk van der Kolk en Simon Otjes

De Stuk Rood Vlees podcast is terug, en wel met een gortdroge aflevering over kiesstelsels! In het … [Lees verder...]

Populisme

Radicale onderdompeling: een theaterexperiment op Oerol

De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) signaleerde begin deze week dat … [Lees verder...]

Wie is er bang van ‘het volk’? Politiek elitisme in vier Europese landen

Het succes van populisme leidde de afgelopen jaren tot een omvangrijke literatuur rond de vraag wie … [Lees verder...]

Aflevering 127 – Waardenloze politiek (en een stukje formatie), met Tom van der Meer

Tom van der Meer (UvA) schuift aan om te vertellen over zijn nieuwste boek 'Waardenloze politiek: … [Lees verder...]

Blogroll

  • Andrew Gelman
  • Ballots & Bullets
  • Fight Entropy
  • FiveThirtyEight
  • The Monkey Cage
  • The Upshot
  • Wonkblog
  • OVER SRV
  • AUTEURS
  • CATEGORIEËN
  • ARCHIEF
  • CONTACT

© 2025 StukRoodVlees

Copyright © 2025 · SRV Theme op Genesis Framework · WordPress · Log in