Een maand geleden schreef The Economist dat in Groot-Brittannië jongeren een stuk liberaler zijn dan oudere generaties. Jongeren willen dat de staat zo weinig mogelijk ingrijpt in hun dagelijkse leven en staan volgens het tijdschrift een ‘nachtwakerstaat’ voor. The Economist signaleert een democratisch probleem omdat jongeren relatief weinig politieke invloed hebben. Hoe staan de zaken er in Nederland voor? Zijn jongeren hier ook liberaler dan andere leeftijdsgroepen?
Het lijkt er wel op. Ik heb het Nederlandse kiezersonderzoek uit 2010 erbij gepakt en gekeken hoe jongeren denken over onderwerpen die met staatsingrijpen te maken hebben. Onderstaande grafiek geeft van een aantal stellingen aan in hoeverre mensen uit verschillende leeftijdscategorieën het er mee eens zijn. De leeftijdscategorieën zijn: 18-35, 36-60 en ouder dan 60. Respondenten konden antwoorden op een schaal van 1 (helemaal mee eens) tot 4 (helemaal mee oneens). De bolletjes geven het gemiddelde aan en de lijnen die er aan vast zitten geven het 95%-betrouwbaarheidsinterval aan (twee gemiddelden verschillen significant van elkaar als deze lijnen elkaar niet overlappen).
De eerste stelling is dat adoptie door homoseksuele paren mogelijk moet zijn. Jongeren waren het hier in 2010 in veel sterkere mate mee eens dan ouderen (jongeren hadden een gemiddelde score van 1.81 en ouderen van 2.24). Jongeren verschillen echter niet significant van de middelste leeftijdscategorie. De tweede stelling is dat winkels op zondag altijd gesloten dienen te zijn. Jongeren waren het daar met een gemiddelde van 3.09 significant minder mee eens dan mensen uit de andere leeftijdscategorieën (de categorie 36-60 heeft een gemiddelde van 2.79 en de +60 categorie een gemiddelde van 2.59). De derde stelling is dat genetische manipulatie van planten altijd verboden moet zijn. Jongeren waren het ook met deze stelling minder sterk eens dan de andere leeftijdscategorieën. De jongeren hadden een gemiddelde van 2.83 en de middelste categorie en de ouderen hadden gemiddelden van respectievelijk 2.71 en 2.69.
Het lijkt er dus op dat net als in Groot-Brittannië ook in ons eigen land jongeren behoorlijk liberaal zijn. Bovendien hebben ook bij ons jongeren relatief weinig politieke invloed. Dat hebben ze voor een deel aan zichzelf te wijten. Jongeren gaan namelijk minder vaak stemmen dan gemiddeld. Op de vraag of men van plan was bij de komende verkiezingen te gaan stemmen antwoordden jongeren minder vaak instemmend dan mensen uit de andere leeftijdscategorieën. In de leeftijdscategorie 36-60 was 88 procent van plan te gaan stemmen, onder de ouderen 85 procent, en onder de jongeren slechts 80 procent.
Dus een aanbeveling voor degenen die liberale waarden hoog in het vaandel hebben staan: motiveer jongeren naar de stembus te gaan!
Hoi Matthijs, geldt dit ook voor ingrijpen in de economie?
Dat wilde ik ook net vragen…als ik het me goed herinner ging het The Economist om de combinatie van sociaal liberalisme en economisch liberalisme. Misschien eentje voor volgende week?
Goed punt. Ik heb net even gekeken en het gaat ook op voor ingrijpen in de economie. Jongeren zijn het significant meer met de stelling eens dat inkomensverschillen in ons land groter moeten worden dan zowel mensen tussen de 36 en 60 en mensen ouder dan 60. Op alle vlakken dus verdomd liberaal, die jongeren!
Dag Matthijs, interessant stuk, maar ik vind de leeftijdscategorie 36-60 zo breed. Mijn moeder en ik vallen er allebei in. Ik ben dus benieuwd hoe de resultaten veranderen als je die categorie nog een keer opknipt of bijvoorbeeld 60> bij de 65+ categorie neemt. Mensen van rond de 60 zijn immers ook bezig met hun pensioen, gezondheidszorg, etc.
‘Mijn moeder en ik vallen er allebei in’. :))
Ik zou overigens voor ingrijpen in de economie ook differentiëren tussen verschillende aspecten van de publieke sector (en het sociale vangnet in het algemeen). Maar goed, als jongeren in NL net als in het VK zowel sociaal als economisch liberaal zijn moet dat ook in stemaandelen voor bijv. D66 tot uiting komen.
Ervan uitgaande dat iedereen een product is van de tijd waarin hij opgroeit en leeft, is dit niet heel vreemd. De oudere generatie groeide op in een tijd dat de verzorgingsstaat werd uitgebreid, jongeren in de tijd dat die wordt afgebroken en getransformeerd in (inderdaad) meer een Nachtwakerstaat, met nadruk op individuele verantwoordelijkheid (tegenover gemeenschappelijke verantwoordelijkheid) en marktdenken (ipv gemeenschapsdenken). Dat jongeren dus ook meer binnen die kaders denken, vind ik niet verrassend.