Het succes van de stemfie, een foto vanuit het stemhokje, is wellicht van korte duur. De Stichting Bescherming Burgerrechten en Lucas Kruijswijk dagen de Staat in een kort geding. Zij vinden dat het fotograferen van je stem een inbreuk is op het stemgeheim. Het stemgeheim kan alleen voldoende worden gegarandeerd als niemand mij kan dwingen om te bewijzen waar ik op gestemd heb:
“Het stemgeheim betekent niet dat het kiezers verboden is om te vertellen op wie zij hebben gestemd. Het moet echter onmogelijk zijn om aan te tonen welke stem de kiezer heeft uitgebracht. Als dat gegarandeerd is, kunnen anderen geen invloed uitoefenen op het stemgedrag. De kiezer kan dan achteraf ook liegen over zijn stem. Het stemgeheim is ook de reden dat niet meer dan één persoon tegelijk in het stemhokje staat.”
En de vrijheid van meningsuiting dan? Als ik een stemfie wil maken, dan ‘bepaal ik dat toch gewoon lekker zelf’? Dat is gelukkig voor de meeste Nederlanders zo. Maar anderen kunnen door het toestaan van stemfies gedwongen worden bewijs te leveren van hun stem. Misschien door een partner met extreme opvattingen, misschien door de dominee of de imam, misschien door een corrupte politicus die er ook nog wel een paar euro voor overheeft. Een Roemeense collega vertelde me jaren geleden al dat fotograferen van het stembiljet daar handig wordt gebruikt bij het verkopen van de stem.
Jouw vrijheid van ‘meningsuiting’ brengt het stemgeheim van een ander dus in gevaar. Niet echt natuurlijk, want je mag best zeggen op wie je hebt gestemd, je mag het alleen niet fotograferen. En zelfs al zou je vrijheid van selfie-uiting zo ontzettend belangrijk vinden: vrijheden worden beperkt door de rechten van anderen. Als tegenover jouw kekke foto in het stemhok de onderdrukking van een ander staat, is die keus toch niet zo lastig?
Vandaar dat in andere landen het fotografen van het stembiljet verboden is. Volgens de indieners van het kort geding geldt die regel in Nederland eigenlijk ook: het zou volgen uit internationale verdragen. Als de rechter het hier mee eens is, is de stemfie snel verleden tijd.
Een tip voor degene die toch onder druk wordt gezet om bewijs te leveren van zijn stem: iedereen mag als hij een fout maakt éénmaal om een nieuw stembiljet vragen. Dus vindt je partner, dominee of schoonzus dat je per se op de SGP, GroenLinks of JEZUS LEEFT moet stemmen? Zolang de stemfie nog niet verboden is maak je een foto van die stem, levert het biljet als mislukt in en stemt daarna echt.
Inderdaad: ik kreeg als voorzitter van een Haags stembureau om precies die reden de instructie mensen vriendelijk te verzoeken geen stemfies te maken. De meeste mensen die ik erop aangesproken heb bleken zich niet te realiseren dat er zoiets als een stemgeheim bestaat en zagen er alsnog vanaf. Maar het hielp niet bepaald mee dat de NOS mensen actief aan het oproepen was stemfies te twitteren 😉
Wat een paniekpeeuw. Een stemfie is niet verplicht en je legt zelf uit dat een stemfie gebruikt kan worden om de zaak te foppen. Het lijkt me dat mijn stemgeheim (en lichamelijke integriteit) eerder in gevaar zijn als de overheid wil gaan controleren of ik al dan niet stiekem een camera bij me of op me draag in het stemhokje. Google heeft net een patent binnen op contactlenzen met een camera. Een stemfieverbod is zinloos en bij voorbaat kansloos.
Je mag ook niet iemand meenemen in het stemhokje, ook niet als je zelf aangeeft dat graag te willen. Zit hetzelfde idee achter, stemgeheim is niet alleen een recht, maar ook een plicht, wil je in staat zijn om vrije verkiezingen te organiseren.