Kersttip 5. ‘Haagse invloeden’ door Tom Jan Meeus

Op Tweede Kerstdag de laatste aanrader op StukRoodVlees: ‘Haagse invloeden: Hoe Nederlandse politiek echt werkt’ van Tom Jan Meeus. ‘Haagse invloeden’ biedt op meerdere manieren een inspirerend inkijkje in de werking van politiek Den Haag. Een must-read voor politieke junkies in Nederland.

Er waren ook andere gegadigden voor mijn tip van het jaar. In 2015 verscheen het artikel ‘Love thy neighbor’ door Abascal en Baldassari, een replicatie van Robert Putnams beroemde studie uit 2007 die meende aan te tonen dat etnische diversiteit negatieve gevolgen had voor de sociale samenhang. Ik was vooral blij met de aanleiding die dit artikel vormde voor journalisten als Maarten Keulemans (Volkskrant) om het bewijs voor de verregaande stelling van Putnam te herzien. Verschillende overzichtsstudies hadden immers al aangetoond dat dat bewijs weinig overtuigend was buiten de VS.

Ook verscheen dit jaar het artikel ‘The timeline of elections’ van Wlezien en Jennings, dat voor een heel grote reeks landen beschrijft hoe informatief peilingen nu werkelijk zijn voor de verkiezingsuitslag. Armen Hakhverdian heeft hier eerder al een mooi blog over geschreven. Belangrijke leestip voor elke peiler, duider, en Haagse journalist.

Maar het boek dat ik iedere politieke junkie in Nederland – commentator, journalist, politicus, of politicoloog – zou aanraden is ‘Haagse invloeden: hoe Nederlandse politiek echt werkt’ van Tom Jan Meeus. Meeus is sinds zijn terugkeer uit de VS in de Haagse politiek gedoken en beschrijft dat met scherpe pen. Het boek leest niet alleen als een trein, het biedt ook belangrijke inzichten in de Haagse politiek. Meeus duikt in onder andere de PVV, de AIVD, de relatie tussen politiek en media, en geeft achtergronden bij tientallen incidenten die we uit de krant kennen.

Het boek is op meerdere manieren interessant. Meeus noemt man en paard in zijn beschrijving van incidenten. Maar bovendien beschrijft hij relevante trends en trekt hij scherpe verbanden. In de kern plaatst hij veel van de problemen in politiek Den Haag niet bij de kiezers (zoals veel politici doen), maar bij de politici en het bestuur zelf. Meeus signaleert de opkomst van ‘mini-politiek’ en de teloorgang van in het systeem ingebouwde tegen- en samenspraak, sterk verwoord in zinnen als “Als politici aanzien verliezen, breiden ze hun zeggenschap uit” en “Deskundige tegenspraak, van topambtenaren en toezichthouders, is een te groot risico voor de eigen positie van de politicus geworden”.

Niet dat ik de analyse van Meeus op alle punten overtuigend vind. Zo vind ik zijn oproep om de democratie te verversen door partijen te laten fuseren tot rivaliserende blokken wel heel idealistisch, en bovendien niet heel overtuigend omdat het vooral ruimte zal bieden aan nieuwe uitdagers. Maar over het algemeen levert ‘Haagse invloeden’ een hoop scherpe conclusies op die aansluiten bij politicologische inzichten of uitnodigen tot verder onderzoek.