• Spring naar de hoofdnavigatie
  • Door naar de hoofd inhoud
  • Spring naar de eerste sidebar
StukRoodVlees

Politicologie en actualiteit

  • OVER SRV
  • AUTEURS
  • CATEGORIEËN
  • ARCHIEF
  • CONTACT

Ook volgens kiezers is de PVV geen linkse partij

door Armen Hakhverdian 22/02/2017 0 Reacties

Een van de meest hardnekkige onwaarheden die rechtse partijen in deze verkiezingscampagne aan de man proberen te brengen is dat de PVV een economisch linkse partij zou zijn. Mark Rutte noemde onlangs bij Buitenhof Geert Wilders linkser dan Roemer, terwijl zijn partijgenoot en Amsterdams raadslid Dilan Yesilgoz een paar weken daarvoor al bij Pauw Wilders ‘knetterlinks’ had genoemd. (Ik deel de reactie van haar SP-collega Peter Kwint.)

Ook Jan Roos van VNL laat geen mogelijkheid onbenut om de PVV weg te zetten als een linkse partij. Zo sprak Roos bij Buitenhof van een ‘hele kwaaie linkse partij’, terwijl hij tegenover NRC verklaarde dat de PVV ‘nationalistisch én socialistisch in één’ is. Het is een begrijpelijke electorale strategie – het is immers niet makkelijk om je als PVV-kloon te profileren ten opzichte van de PVV – maar daarom niet minder verkeerd. Maar zoals we zullen zien prikt de kiezer hier dwars doorheen.

Jesse Frederik schreef al voor De Correspondent dat de PVV in het verleden economisch rechtse standpunten heeft ingenomen op het gebied van bijvoorbeeld de hypotheekrenteaftrek, de bijstand en de arbeidsmarkt. Dat is natuurlijk het goed recht van de PVV. Dit zijn klassieke beleidsdossiers waar linkse en rechtse partijen al sinds jaar en dag over strijden en de PVV heeft hier simpelweg kleur bekend. Op andere economische onderwerpen houdt de partij zich wat meer op de vlakte, terwijl op het gebied van seniorenpolitiek (pensioensleeftijd en zorg) de PVV soms wat meer naar links lonkt.

Het stemgedrag in de Tweede Kamer laat in ieder geval zien dat Kamerleden van de PVV veel vaker meestemmen met VVD, CDA en SGP dan met SP, GroenLinks en de PvdD. Dat geldt met name voor culturele onderwerpen, maar ook op het gebied van werk en sociale zekerheid is op geen enkele wijze vol te houden dat de partij links zou zijn. Ook wanneer we niet alleen naar moties, maar ook naar amendementen en wetten kijken, zien we dat de PVV veel meer gelijkenissen vertoont met rechtse dan met linkse partijen.

En de kiezer? Ook die blijkt de PVV niet als linkse partij te zien. Het Nationaal Kiezersonderzoek vraagt al geruime tijd aan respondenten om de grootste partijen te plaatsen op een aantal onderwerpen. In het meest recente NKO van 2012 is dat gedaan voor CDA, PvdA, VVD, D66, PVV en SP. Hieronder staan de gemiddelde posities van deze partijen op het gebied van inkomensongelijkheid en de integratie van nieuwkomers, twee onderwerpen die de sociaal-economische en sociaal-culturele dimensies in de Nederlandse politiek vatten. Respondenten moeten dus bijvoorbeeld de PvdA plaatsen op een schaal van 1 tot 7 waarbij een score van 1 aangeeft dat inkomensverschillen best wat mogen toenemen en een score van 7 staat voor het terugdringen van inkomensongelijkheid. Ik heb ook de gemiddelde positie van het electoraat weergegeven.

 

blog1

 

We zien dat kiezers op sociaal-economisch gebied de VVD als relatief rechts bestempelt, de SP en PvdA als relatief links en CDA, D66 en PVV ergens in het midden. Op de verticale (culturele) as zien we ook de verwachte patronen met de PVV als meest monoculturele optie en de SP en PvdA als het meest multicultureel. Nogmaals, dit zijn niet de ‘objectieve’ posities van de partijen, maar de percepties van kiezers over de standpunten van partijen (ook al komen perceptie en realiteit vaak best goed overeen). De respondenten plaatsen zichzelf gemiddeld genomen iets rechts van het midden op cultureel vlak en iets links van het midden op economisch vlak (zie ook hier en hier).

 

blog2

 

Ook onder louter rechtse kiezers komt hetzelfde beeld naar voren. Hierboven zien we dezelfde zes partijen op dezelfde twee onderwerpen, maar dan louter geplaatst door respondenten die zichzelf als ideologisch rechts beschouwen. De lichtgrijze posities zijn dezelfde als in de eerste figuur. Uiteraard is deze subgroep van rechtse kiezers inhoudelijk gezien eerder voor assimilatie door nieuwkomers en het toelaten van inkomensverschillen, zoals de verschuiving van het electoraat in de figuur laat zien, maar voor het overige zien ook deze kiezers de PVV niet als links.

Dat de PVV geen linkse partij is betekent overigens niet dat PVV-stemmers op economisch gebied uitgesproken rechts zijn. Maar omdat Nederland vooralsnog geen politieke partij kent die een economisch links profiel combineert met een cultureel rechts profiel, staan kiezers met die specifieke combinatie van opvattingen voor de keuze om op één van beide dimensies water bij de wijn te doen. Uit onderzoek blijkt dat deze kiezers uitwijken naar rechtspopulistische partijen wanneer culturele issues hoog op de politieke agenda staan en naar linkspopulistische partijen wanneer de economie de boventoon voert.

In de tussentijd lijkt het me niet meer dan logisch dat Jan Roos, een fervent voorstander van volksraadplegingen, luistert naar de wijsheid van de kiezer en ophoudt met dat fabeltje van de linkse PVV.

 

(Foto door premier Rutte, license.)

Categorie: Kiezers en publieke opinie Tags: ideologie, links-rechts, PVV

Over de auteur

Armen Hakhverdian
Armen Hakhverdian is universitair hoofddocent politicologie aan de Universiteit van Amsterdam. Hij doet onderzoek naar politieke vertegenwoordiging, publieke opinie en ongelijkheid. Hij schreef samen met Wouter Schakel het boek 'Nepparlement? Een pleidooi voor politiek hokjesdenken' (2017, Amsterdam University Press) over ongelijke vertegenwoordiging in Nederland.
  • Sociale media links 

Lees Interacties

Geef een reactie Reactie annuleren

Je moet ingelogd zijn op om een reactie te plaatsen.

Primaire Sidebar

Volg ons

  • Facebook
  • Twitter
  • RSS Feed

Populaire berichten

De ideologie van Forum voor Democratie

De ongemakkelijke realiteit van de antivaccinatie-beweging

Wat als… Nederland het Britse kiesstelsel zou hebben?

Willekeurige berichten

De diepe wortels van het racisme

De knokploeg van Salvini: ligt het aan de sociale media?

Episode 57 – The Dutchification of Spanish politics, with Llius Orriols

Podcast

Episode 132 – The 2025 German elections, with Tarik Abou-Chadi

We are joined by Tarik Abou-Chadi (Oxford) to discuss the dystopian reality of the 2025 German … [Lees verder...]

Aflevering 131 – Het regionale kiesstelsel van Pieter Omtzigt, met Henk van der Kolk en Simon Otjes

De Stuk Rood Vlees podcast is terug, en wel met een gortdroge aflevering over kiesstelsels! In het … [Lees verder...]

Episode 130 – Countdown to Extinction (UK edition), with Rob Ford

It's time for our UK election preview with our old pal Rob Ford (University of Manchester). Are the … [Lees verder...]

Populisme

Wie is er bang van ‘het volk’? Politiek elitisme in vier Europese landen

Het succes van populisme leidde de afgelopen jaren tot een omvangrijke literatuur rond de vraag wie … [Lees verder...]

Aflevering 127 – Waardenloze politiek (en een stukje formatie), met Tom van der Meer

Tom van der Meer (UvA) schuift aan om te vertellen over zijn nieuwste boek 'Waardenloze politiek: … [Lees verder...]

Plaatjes van de electoraatjes 2023: de PVV

Op 22 november zijn er verkiezingen voor de Tweede Kamer. In deze serie gaan wij aan de hand van een … [Lees verder...]

Blogroll

  • Andrew Gelman
  • Ballots & Bullets
  • Fight Entropy
  • FiveThirtyEight
  • The Monkey Cage
  • The Upshot
  • Wonkblog
  • OVER SRV
  • AUTEURS
  • CATEGORIEËN
  • ARCHIEF
  • CONTACT

© 2025 StukRoodVlees

Copyright © 2025 · SRV Theme op Genesis Framework · WordPress · Log in