• Spring naar de hoofdnavigatie
  • Door naar de hoofd inhoud
  • Spring naar de eerste sidebar
StukRoodVlees

Politicologie en actualiteit

  • OVER SRV
  • AUTEURS
  • CATEGORIEËN
  • ARCHIEF
  • CONTACT

Lobbyen voor geld ten koste van het klimaat?

door Armen Hakhverdian, Tom van der Meer 12/12/2014 1 Reactie

Hier volgt een gastbijdrage van Marcel Hanegraaff, postdoctoraal onderzoeker aan de Universiteit van Amsterdam

In Lima (Peru) wordt momenteel de klimaatconferentie gehouden. Een bindend akkoord om de uitstoot van CO2 te verminderen staat echter niet bovenaan de agenda. Er wordt vooral gepraat over geld: wie gaat de ontwikkelingslanden compenseren voor de huidige kosten gerelateerd aan klimaatverandering? Daarnaast worden de voorbereidingen getroffen om eind volgend jaar in Parijs eindelijk tot een betekenisvol klimaatakkoord te komen. Als het verleden echter een goede indicatie van de toekomst is, lijkt dit geen uitgemaakte zaak. Sinds het Kyoto akkoord uit 1997, bijna 20 jaar gelden, is er vrijwel geen progressie meer geboekt.

Ondanks dit sombere uitganspunt komen er elk jaar weer tienduizenden mensen af op de conferenties. Naast de onderhandelaars (politici en ambtenaren) en journalisten betreft dit ook vele duizenden lobbyisten van NGOs, bedrijven, koepelorganisaties, vakbonden, enzovoorts (zie hier, paywall). Om een idee te krijgen laat tabel 1 het aantal belangengroepen zien dat aanwezig is geweest op de verschillende conferenties. Het aantal mensen van deze organisaties betreft een veelvoud van deze aantallen, omdat de meeste belangengroepen meerdere vertegenwoordigers sturen. In sommige gevallen betreft dit zelfs meer dan 25 mensen per organisatie.

 

Aantal belangengroepen per conferentie tussen 1997-2011.

Figuur

 

Al deze belangengroepen hebben zeer uiteenlopende belangen en proberen de onderhandelingen in een andere richting te sturen. Dit roept de vraag op welke groepen hier het meest succesvol in zijn en of de aanwezigheid van de lobbyisten een klimaatakkoord dichterbij brengt of eerder verder weg. Om hier inzicht in te krijgen heb ik de afgelopen jaren twee klimaatconferenties bezocht (Durban 2011 en Doha 2012). In totaal heb ik daar rond de 500 betrokkenen geïnterviewd. Wat zijn de belangrijkste bevindingen?

 

Welke belangengroepen zijn succesvol?

Om te beginnen, voor organisaties uit ontwikkelingslanden lijkt de kans nihil om enige invloed uit te kunnen oefenen op de onderhandelingen. Door het overweldigende aantal mensen dat ieder jaar deelneemt aan de conferentie zijn beleidsmakers bijna niet meer te vinden. Zeker als je niet weet waar je moet zoeken (zie hier). Ter illustratie, vrijwel alle deelnemers van ontwikkelingslanden volgden onderhandelingen in de speciaal opgezette computerzalen zonder ooit met een politicus of ambtenaar te spreken.

Voor lobbyisten uit ontwikkelingslanden is de kans op beleidsbeïnvloeding weliswaar wat groter, maar dat geldt zeker niet voor iedereen. Vooral bedrijven lijken een voorsprong te hebben. Om een voorbeeld te geven, de vertegenwoordigers van het bedrijfsleven zitten vaak in dezelfde hotels als de belangrijkste onderhandelaars. Bovendien beschikken ze over een continue geldstroom waardoor ze op veruit de meeste conferenties prominent aanwezig kunnen zijn. Dit zorgt ervoor dat ze de juiste mensen kennen en over de meeste kennis beschikken (zie hier).

Een klein gedeelte van de NGOs is ook effectief in beleidsbeïnvloeding. Het gaat dan om de grote NGOs die al jaren aanwezig zijn en hierbij goede contacten met overheden hebben opgebouwd over de jaren. Denk hierbij aan Greenpeace, Oxfam, en het Wereld Natuur Fonds. Voor de overgrote meerderheid van de NGOs is de situatie echter anders. Zij nemen vooral deel in de marges van de conferenties. Opvallend hierbij is dat beleidsbeïnvloeding in veel gevallen ook niet de eerste reden is om deel te nemen. In plaats daarvan gebruiken veel NGOs de conferenties om zich te profileren in de markt voor subsidies en donaties. In een recent onderzoek tonen we aan dat de aanwezigheid van NGOs op de conferenties direct gerelateerd is aan de competitie van deze groepen voor donaties en subsidies. Met andere woorden: niet de bezorgdheid om klimaatverandering is de primaire reden om deel te nemen. NGOs nemen in de eerste plaats deel om zichtbaarheid te krijgen naar leden en/of overheden.

 

Door geldgebrek NGOs bedrijvenlobby sterker dan ooit

Dat NGOs op zoek zijn naar geld is hen overigens niet zozeer kwalijk te nemen. De enorme bezuinigingen wereldwijd op ontwikkelingssamenwerking hebben voor een waar slachtveld gezorgd onder NGOs. We weten uit onderzoek dat NGOs zeer gevoelig zijn voor economische schommelingen. In tijden van economische neergang kunnen zij minder tijd in beleidsbeïnvloeding steken en moeten zij meer aandacht besteden aan het werven van fondsen. Maar niet alleen de verminderde aandacht van NGOs voor lobbyen is een probleem. Ook de kwaliteit van lobbyen leidt onder de financiële problemen. Ten eerste, lobbyen is duur. Het verkrijgen van de juiste informatie, het contacteren van beleidsmakers, de communicatie met de media, het deelnemen aan internationale conferenties, enzovoorts, put de kassen van de NGOs uit. Zeker als je hierbij in ogenschouw neemt dat de klimaatonderhandelingen al meer dan een decennium aanslepen. Minder geld is dus direct terug te vertalen in een gebrek aan invloed. Bovendien leidt een lege portemonnee ook tot een afhankelijke relatie tussen NGOs en overheden. We weten dat NGOs onder deze omstandigheden over het algemeen minder kritisch over het handelen van overheden worden. Pas als zij weer over een stabiel inkomstenpatroon beschikken kunnen zij het zich ‘permitteren’ om meer kritisch te zijn (zie hier, paywall).

Kortom, het chronische geldgebrek van NGOs zorgt er voor dat de relatieve positie van de bedrijvenlobby sterker is dan ooit. Dit roept de vraag op hoe groot de kans is dat er volgend jaar een betekenisvol klimaatakkoord zal worden gesloten in Parijs. Natuurlijk, politici volgen niet altijd direct de belangen van lobbyisten op, maar als ze dit tijdens de klimaattop wel doen lijkt een betekenisvol akkoord uitgesloten. Met andere woorden, ondanks de vele beloftes van regeringsleiders om in Parijs tot een bindend klimaatakkoord te komen, is het zeker nog geen gelopen koers. Integendeel, het wordt nog een spannend jaar.

Categorie: EU en internationaal Tags: Klimaatonderhandelingen, Lima, lobby, NGOs

Over de auteurs

Armen Hakhverdian
Armen Hakhverdian is universitair hoofddocent politicologie aan de Universiteit van Amsterdam. Hij doet onderzoek naar politieke vertegenwoordiging, publieke opinie en ongelijkheid. Hij schreef samen met Wouter Schakel het boek 'Nepparlement? Een pleidooi voor politiek hokjesdenken' (2017, Amsterdam University Press) over ongelijke vertegenwoordiging in Nederland.
  • Sociale media links 
Tom van der Meer
Tom van der Meer (1980) is Hoogleraar Politicologie, in het bijzonder Legitimiteit, Ongelijkheid en Burgerschap, aan de Universiteit van Amsterdam. Eerder werkte hij bij het Sociaal en Cultureel Planbureau en aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Hij is sinds 2015 co-Directeur van het Nationaal Kiezersonderzoek (NKO) en Lokaal Kiezersonderzoek (LKO). Hij doet voornamelijk onderzoek naar Politiek vertrouwen, Kiesgedrag (electorale volatiliteit), Politieke socialisatie, en Sociaal kapitaal (burgerparticipatie, etnische diversiteit).
  • Sociale media links 

Lees Interacties

Reacties

  1. Bob Lagaaij zegt

    12/12/2014 om 17:05

    Interessant verhaal en beslist geloofwaardig als het – helaas nogal eens corrupte – ontwikkelingslanden betreft. Maar laten we niet alle NGO’s bij voorbaat als zielig en arm afschilderen.
    In veel gevallen gaat het bij dit soort conferenties om ,,private jets for climate change”. Nou goed – de betere lijnvlucht niet te na gesproken.

    Login om te reageren

Geef een reactie Reactie annuleren

Je moet ingelogd zijn op om een reactie te plaatsen.

Primaire Sidebar

Volg ons

  • Facebook
  • Twitter
  • RSS Feed

Populaire berichten

De ideologie van Forum voor Democratie

De ongemakkelijke realiteit van de antivaccinatie-beweging

Wat als… Nederland het Britse kiesstelsel zou hebben?

Willekeurige berichten

Links versus rechts: Meer polarisatie onder het Amsterdamse electoraat?

Episode 105 – A new prime minister and a new monarch, with Rob Ford

‘Minder, minder, minder’ invloed PVV in Tweede Kamer?

Podcast

Aflevering 133 – Wilders blaast het kabinet op, met Henk van der Kolk en Simon Otjes

Geert Wilders heeft zijn steun aan het kabinet ingetrokken. En zoals het een extraparlementair … [Lees verder...]

Episode 132 – The 2025 German elections, with Tarik Abou-Chadi

We are joined by Tarik Abou-Chadi (Oxford) to discuss the dystopian reality of the 2025 German … [Lees verder...]

Aflevering 131 – Het regionale kiesstelsel van Pieter Omtzigt, met Henk van der Kolk en Simon Otjes

De Stuk Rood Vlees podcast is terug, en wel met een gortdroge aflevering over kiesstelsels! In het … [Lees verder...]

Populisme

Wie is er bang van ‘het volk’? Politiek elitisme in vier Europese landen

Het succes van populisme leidde de afgelopen jaren tot een omvangrijke literatuur rond de vraag wie … [Lees verder...]

Aflevering 127 – Waardenloze politiek (en een stukje formatie), met Tom van der Meer

Tom van der Meer (UvA) schuift aan om te vertellen over zijn nieuwste boek 'Waardenloze politiek: … [Lees verder...]

Plaatjes van de electoraatjes 2023: de PVV

Op 22 november zijn er verkiezingen voor de Tweede Kamer. In deze serie gaan wij aan de hand van een … [Lees verder...]

Blogroll

  • Andrew Gelman
  • Ballots & Bullets
  • Fight Entropy
  • FiveThirtyEight
  • The Monkey Cage
  • The Upshot
  • Wonkblog
  • OVER SRV
  • AUTEURS
  • CATEGORIEËN
  • ARCHIEF
  • CONTACT

© 2025 StukRoodVlees

Copyright © 2025 · SRV Theme op Genesis Framework · WordPress · Log in