Moslims, christenen, en “uitzonderlijke hoge intolerantie voor LGBT”

Na de gruwelijke aanslag in Orlando van afgelopen weekend is de discussie over de radicale islam opnieuw losgebarsten. In de VS verwijst politicoloog en columnist Ian Bremmer naar een onderzoek door Pew Research Center om aan te geven dat de islam het probleem is. Hij noemt het: “The exceptionally high levels of Muslim intolerance toward homosexuality”, uitzonderlijk hoge intolerantie voor homoseksualiteit. Het onderzoek van Pew richtte zich op een reeks (vooral niet-westerse) landen met een grote moslimpopulatie, en liet onder andere zien dat de overgrote meerderheid van de moslims in niet-westerse landen homoseksueel gedrag moreel afkeurt.

The exceptionally high levels of Muslim intolerance toward homosexuality pic.twitter.com/3r8yWp9uvY

— ian bremmer (@ianbremmer) June 12, 2016

Deze statistieken zijn deprimerend. Maar ze worden ook misbruikt. Althans, er wordt een klassieke fout gemaakt: de statistieken hebben niet de juiste vergelijkingsgroep. Wie beter naar de cijfers van Pew kijkt, ziet dat de enorme intolerantie tegen homoseksualiteit in die landen niet is voorbehouden aan moslims.

Morele afkeur van homoseksueel gedrag onder christenen net zo groot?

De cijfers van Pew komen eigenlijk uit twee onderzoeken: Een eerste uit 2008/2009 in Afrikaanse landen beneden de Sahara, en een tweede uit 2011-2012 in andere regio’s. Het percentage moslims dat homoseksueel gedrag moreel afkeurt loopt uiteen van 67% in Bangladesh tot wel 99% in Kameroen. Een vergelijkingsgroep van niet-moslims uit die landen is in het onderzoeksrapport uit 2013 echter niet terug te vinden. Het zou dus heel goed kunnen zijn, dat niet de islam maar de nationale cultuur de boosdoener is. Op basis van deze cijfers is dat niet te achterhalen.

Maar wacht. In 2010 publiceerde Pew al een rapport over het Afrikaanse onderzoeksdeel. En dat rapport richtte zich niet alleen op de moslimpopulatie, maar ook op de christelijke bevolking. En dan blijkt dat de morele afkeur van homoseksueel gedrag in die landen even breed gedeeld wordt onder de christelijke als onder de islamitische bevolking. In uitschieter Kameroen, bijvoorbeeld, vindt niet alleen 99% van de islamitische bevolking maar ook 98% van de christelijke bevolking homoseksueel gedrag moreel fout. Zo ook in Congo, Liberia, Tsjaad, en veel andere landen.

“De relatie tussen religie en homoacceptatie is zeer krachtig”

Op basis van deze – toch al heel erg beschrijvende in plaats van verklarende – cijfers zou je niet de schuld moeten neerleggen bij een specifieke religieuze denominatie (islam vs christelijk). En sowieso is het hoogst riskant om zulke cijfers te extrapoleren naar etnische of religieuze groepen in andere contexten.

Daarvoor is beschrijvend en verklarend onderzoek nodig naar de waarden onder die bevolkingsgroepen in die andere contexten. Gelukkig worden die onderzoeken in Nederland daadwerkelijk uitgevoerd, onder meer door het SCP in dit uitstekende rapport. En ook daarin blijkt de intolerantie voor homoseksueel gedrag niet voorbehouden aan één denominatie. Het SCP concludeert daarom: “de relatie tussen religie en homoacceptatie is zeer krachtig”.

De juiste vergelijking maakt de intolerantie niet minder groot, maar toont wel dat ze niet is voorbehouden aan één groep.