• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to primary sidebar
StukRoodVlees

Politicologie en actualiteit

  • OVER SRV
  • AUTEURS
  • CATEGORIEËN
  • ARCHIEF
  • CONTACT

Nog één keertje: waarom inadequate mediaberichtgeving over opiniepeilingen zo storend is

door Rens Vliegenthart 24/02/2014 5 Reacties

Het is de grootste ergernis van collega-bloggers Armen Hakhverdian en Tom van der Meer: de manier waarop media omgaan met peilingen en het uitvoerig rapporteren en analyseren van niet-significante verschuivingen van één zeteltje. Ik hoef hier waarschijnlijk niet meer uit te leggen dat dit type fluctuaties altijd optreden als je een steekproef in plaats van de populatie onderzoekt en dus waarschijnlijk op toeval berust.

Toch blijven media erover rapporteren, zo ook weer in een ANP bericht dat gisteren door allerlei nationale media werd opgepikt. Waarom is dat zo erg? Allereerst natuurlijk omdat het gewoon misleidende informatie is, en je van (kwaliteits)media mag verwachten dat zij over dit soort zaken correct rapporteren. Maar misschien nog wel meer omdat dit type nieuws een invloed kan hebben op beslissingen van kiezers en op uiteindelijk stemgedrag.

 

Nieuwseffecten

Hakhverdian en Van der Meer toonden effecten van mediaberichten over peilingen in een experimentele setting aan. Maar er is meer bewijs: VU-wetenschapper Jan Kleinnijenhuis doet met verschillende collega’s al sinds de verkiezingen van 1994 onderzoek naar berichtgeving in verkiezingscampagnes en de effecten van die berichtgeving op kiezersvoorkeuren. Hij onderscheidt daarbij drie typen nieuws: ‘issue-nieuws’ (inhoudelijke berichtgeving), ‘steun-en-kritiek-nieuws’ (over wat politieke actoren van elkaar vinden) en ‘succes en falen’-nieuws. Bij het laatste soort gaat het om beschouwingen over of partijen het goed doen. De berichtgeving over peilingen spelen daarin een belangrijke rol, maar ook de analyse over de politieke verhoudingen die op basis van die peilingen wordt gegeven is een belangrijk component. Deze ‘horse-race’ (politiek als een renwedstrijd tussen paarden) neemt een steeds prominentere plaats in de media.

Maar wat vooral opvalt: keer op keer toont Kleinnijenhuis aan dat dit type berichtgeving de sterkste effecten heeft op stemvoorkeuren. In het boek ‘Nederland vijfstromenland’ over de verkiezingen van 2006 wordt het als volgt geformuleerd: “Uit de resultaten blijkt dat succes de belangrijkste nieuwsfactor is op weg naar nog meer succes. In 2002 en 2003 bleken succesverhalen in de media tijdens de campagne voor een partij ook al cruciaal te zijn. Als er in de media duidelijke winnaars en verliezers worden aangewezen is dit zogenaamde ‘bandwagon’-effect vaak erg sterk” (p. 137-138).

 

Self-fulfilling prophecy

De bevindingen van Kleinnijenhuis c.s. leggen de vinger op een zere plek. Kennelijk werkt het zo dat als een partij als succesvol wordt afgespiegeld, zij door kiezers ook als meer succesvol wordt gezien en zij ook eerder zullen aangeven op die partij zullen stemmen. Of de interpretatie van peilingen waarop dit type berichtgeving vaak is gebaseerd klopt of niet, is daarbij niet van belang. In feite creëren media een ‘self-fulfilling prophecy’: als een partij (onterecht) als succesvol wordt afgeschilderd, zal zij dat uiteindelijk ook blijken te zijn. Het is daarom niet zo gek dat wij ons bij StukRoodVlees hierom druk blijven maken.

Filed Under: Kiezers en publieke opinie, Media Tagged With: bandwagon, horse race, media-effecten, opiniepeilingen, stemvoorkeur

Over de auteur

Rens Vliegenthart
Rens Vliegenthart
Rens Vliegenthart (1980) is hoogleraar Media en Samenleving bij de afdeling communicatiewetenschap aan de Universiteit van Amsterdam. Hij is wetenschappelijk directeur van de Amsterdam School of Communication Research en editor van het politicologische tijdschrift Acta Politica. In zijn onderzoek houdt hij zich bezig met de interactie tussen media en politiek en de effecten van mediaberichtgeving op kiezers.
Website: http://rensvliegenthart.com
  • Sociale media links 

Reader Interactions

Comments

  1. Armen HakhverdianArmen Hakhverdian says

    24/02/2014 at 15:57

    Rens, je wekt valse hoop. Dit is echt niet de laatste keer dat we dit gaan schrijven…

    Log in om te reageren
  2. AvatarOlivia Bertrand says

    24/02/2014 at 17:00

    Interessant om te lezen. Dit standpunt wilde ik innemen bij mijn bachelorscriptie vorig jaar. Helaas vond mijn begeleider het al snel beledigend voor journalisten dus heb ik het over een andere boeg moeten gooien..

    Log in om te reageren
    • RensRens says

      24/02/2014 at 21:26

      @Olivia, zolang de argumentatie ondersteund wordt door empirische gegevens, is het wat mij betreft niet snel te beledigend voor journalisten 🙂

      Log in om te reageren
      • Tom van der MeerTom van der Meer says

        24/02/2014 at 22:08

        Werkelijk? Te beledigend voor journalisten?
        Het incasseringsvermogen van de zelfbenoemde waakhonden van de democratie is niet al te groot, dat klopt. Dat peilingen gevolgen hebben voor campagnes, voor journalisten, en voor kiezers is toch overduidelijk. Journalisten klappen er zelf ook over uit de school, althans, zodra ze vrijelijk kunnen terugblikken. Zie oa. Pieter van Os (NRC) die hier een hoofdstuk aan besteedt.

        Log in om te reageren
        • AvatarOlivia Bertrand says

          26/02/2014 at 21:33

          Zou ik ook zeggen..ik had zelf niet het idee dat het aan mijn verhaal lag, maar meer dat de persoon in kwestie er niet voor open stond. Bedankt voor de tip van Pieter van Os, ik ga het eens bekijken.

          Log in om te reageren

Geef een reactie Antwoord annuleren

Je moet inloggen om een reactie te kunnen plaatsen.

Primary Sidebar

Volg ons

  • Facebook
  • Twitter
  • RSS Feed

Populaire berichten

De ideologie van Forum voor Democratie

De ongemakkelijke realiteit van de antivaccinatie-beweging

Wat als… Nederland het Britse kiesstelsel zou hebben?

Willekeurige berichten

Foto: http://www.flickr.com/photos/lollyman/ (CC BY-NC-ND)

Hoe stemmen de politieke partijen in de Tweede Kamer?

Provinciale Staten: een mannenbolwerk?

Wat verklaart deelname aan en succes bij de Olympische Spelen?

Podcast

Aflevering 92 – Het kabinet-Rutte III treedt af, met Tom Louwerse en Tom van der Meer

Het kabinet-Rutte III is afgetreden vanwege het zogenaamde toeslagenschandaal. De Belastingdienst, … [Lees verder...]

Episode 91 – Coup, insurrection, or what? with Abbey Steele

Last Wednesday an armed mob attacked and occupied the U.S. Capitol Building where both houses of … [Lees verder...]

Episode 90 – The Nightmare Before Brexit, with Rob Ford

Who else to turn to for our Christmas Special than our old pal Rob Ford (University of Manchester). … [Lees verder...]

Populisme

Plaatjes van de electoraatjes: FVD

Op 17 maart zijn er verkiezingen voor de Tweede Kamer. In deze serie ga ik aan de hand van een … [Lees verder...]

Aflevering 87 – De crisis bij Forum voor Democratie, met Sarah de Lange en Léonie de Jonge

Deze aflevering staat in het teken van de crisis bij Forum voor Democratie. Waarom ontplofte juist … [Lees verder...]

Corona en radicaal-rechts populisme: einde van een tijdperk?

Betekent de coronacrisis het begin van het einde van het radicaal-rechtse populisme in Europa? Deze … [Lees verder...]

Blogroll

  • Andrew Gelman
  • Ballots & Bullets
  • Fight Entropy
  • FiveThirtyEight
  • The Monkey Cage
  • The Upshot
  • Wonkblog
  • OVER SRV
  • AUTEURS
  • CATEGORIEËN
  • ARCHIEF
  • CONTACT

© 2021 StukRoodVlees

Copyright © 2021 · SRV Theme op Genesis Framework · WordPress · Log in