Het nieuws is overwegend negatief: Oorlog, rampen, misdaad, en economische rampspoed vullen de uitzendingen van een gemiddeld nieuwsbulletin. Hoe reageren mensen hierop? In een baanbrekende studie, lieten Soroka, Fournier en Nir (2019) zien dat mensen meer fysiologisch opgewonden raken (arousal) als zij naar negatief versus positief nieuws kijken. In een recent gepubliceerde studie in Media & Communication hebben wij, het baanbrekende werk van Soroka, Fournier en Nir gerepliceerd en uitgebreid met Nederlandse data. Naast de vraag of negatief nieuws tot meer opwinding leidt dan positief nieuws, hebben we ook onderzocht of negatief nieuws meer negatieve emoties veroorzaakt. Hierbij hebben we naar onbewuste, lichamelijke reacties en zelf-gerapporteerde gevoelens gekeken.
Om deze vragen te beantwoorden hebben we in 2022 een lab studie uitgevoerd in Nederland met 97 deelnemers. Opwinding werd gemeten door elektroden op de vingertoppen te plakken (zie linker plaatje Figuur 1). Onbewuste, negatieve emoties werd gemeten door twee elektroden op de corrugator spier te plakken die net boven de wenkbrauw zit (zie Figuur 1, rechter plaatje). Daarna kregen de deelnemers in willekeurige volgorde vier nieuwsvideo’s te zien die Soroka en collega’s ook gebruikt hebben in hun studie. Het ging om twee negatieve video’s (over bosbranden in Peru en voedseltekorten in Niger) en twee positieve video’s (over vrijgelaten gorilla’s en een elfjarige die stop-motion films maakt). Om subjectieve gevoelens te meten werd na iedere video de deelnemer op een schaal van 1 tot 9 gevraagd hoe opwindend en negatief zij de video vonden.
Figuur 1. Links de meting van opwinding, rechts de meting van negatieve gevoelens. Figuur afkomstig uit Bakker, Schumacher & Rooduijn (2021).
Bevindingen: Fysiologische opwinding en negatieve gevoelens
We vinden dat negatieve nieuwsfragmenten tot ietwat meer lichamelijke opwinding leiden dan positieve nieuwsfragmenten (β = 0.019, p = 0.325). Dit effect is dan wel niet statistisch significant, maar het verschil met het door Soroka en coauteurs gevonden effect is niet significant. We repliceren dus het effect van Soroka, maar ons effect is wel veel kleiner, namelijk 2.5 keer kleiner dan dat van Soroka.
Figuur 2. De rode stippellijnen geven aan hoe negatief iedere seconde is, zoals vooraf bekeken. De zwarte lijnen geven aan hoeveel corrugator activiteit iedere seconde opwekt.
Als we kijken naar het effect van negatief nieuws op negatieve gevoelens (gemeten met de corrugator) zien we een veel duidelijker patroon: Negatief nieuws zorgt voor meer negatieve emoties dan dat positieve nieuwsfragmenten doen (β = 0.060, p < 0.001). Dit zien we terug in de figuur: De zwarte lijnen die de hoeveelheid negatieve emoties laten zien zijn telkens hoger voor de negatieve video’s ten opzichte van de positieve.
Bevindingen: Subjectieve ervaring
Wat betreft de subjectieve ervaringen van onze participanten roept negatief nieuws (M = 7.55, SD = 1.15) inderdaad meer negatieve gevoelens op dan positief nieuws (M = 2.66, SD = 1.49). Echter ervaren mensen juist vooral opwinding bij positief (M = 6.45, SD = 2.17) in plaats van negatief nieuws (M = 4.76, SD = 1.80). We zien ook dat hoe mensen lichamelijk op het nieuws reageren zwak samenhangt met hun subjectieve ervaringen
Conclusie
Samengevat zien wij een positief effect van negatief nieuws op lichamelijke opwinding, daar waar de subjectieve ervaring van opwinding juist hoger is bij positief nieuws. We vinden een veel sterker en eenduidiger effect voor de invloed van negatief nieuws op negatieve gevoelens: Zowel lichamelijk als subjectief zien we dat negatief nieuws meer negatieve gevoelens opwerkt dan positief nieuws. Deze opgewekte negatieve gevoelens verklaren des te meer waarom mensen vermoeid kunnen raken van negatief nieuws en ze ervoor kiezen om het dan maar te mijden.
Interessant, maar niet onbekend. Doordat slecht nieuws, maar ook gossip, fake nieuws en onzin, grotere impact heeft op mensen dan goed nieuws, krijgt dit van de media prioriteit. Het gaat immers vooral om de lees- en kijkcijfers, dus om het verdienmodel dat centraal staat. De marktwerking stuurt dus het soort nieuws en dat gaat ten koste van het goede en interessante nieuws. Zo is het negatieve wereld- en maatschappijbeeld ontstaan dat grote groepen mensen hebben, vooral in landen met veel media(gebruik), het westen.
De door de overheid gesubsidieerde media zouden veel meer aandacht moeten besteden aan educatief-, opbouwend-, positief- en optimistisch nieuws, om een betere balans te creeren met het altijd voorhanden negatieve en onbenullige nieuws.
Laat het onbenullige nieuws en vermaak over aan de commerciele media, maar biedt tegenwicht met inhoudelijk nieuws en achtergronden van belangrijke ontwikkelingen. Zeker ook omdat het onderwijs ver onder de maat is, waardoor schoolverlaters en afgestudeerden tamelijk slecht geinformeerd zijn over de wereld, maatschapppij en burgerschap.
De publieke media verzaken in hun primaire functie, en zijn daardoor mede verantwoordelijk voor de maatschappelijke teloorgang. Ik adviseer voor de publieke omroep volledige focus op feiten, weerlegging van fake nieuws en achtergronden van belangrijke maatschappelijke ontwikkelingen, positief en negatief. En met visies op een betere toekomst.