Opvattingen over immigratie en ideeën over de verzorgingsstaat

Sinds het uitbreken van de vluchtelingencrisis, en de laatste weken vooral ook als gevolg van de gebeurtenissen in Keulen, is er veel aandacht voor de vraag hoe mensen over immigratie en immigranten denken. In eerdere blogjes ben ik ingegaan op allerlei factoren die van invloed zijn op deze opvattingen. Ik heb laten zien dat mensen die negatief zijn over immigratie geen egoïstische lageropgeleiden zijn die alleen maar bezig zijn met hun eigenbelang. Het zijn juist mensen die bezorgd zijn om de samenleving in zijn geheel. In een ander blogje heb ik een studie gepresenteerd die laat zien dat mensen negatiever worden over immigratie als het aantal niet-westerse immigranten plotseling sterk toeneemt.

Een recentelijk gepubliceerde studie ($) laat zien dat opvattingen over immigratie van invloed zijn op ideeën over de verzorgingsstaat. De auteurs van de studie concentreren zich op de situatie in de VS en verwachtten dat, aangezien immigranten daar relatief veel gebruik maken van verzorgingsstaatvoorzieningen, mensen met negatieve opvattingen over immigranten ook geneigd zullen zijn negatief te oordelen over de sociaaleconomischer herverdeling. Op basis van gegevens die afkomstig zijn uit een studie die representatief is voor de Amerikaanse bevolking gaan ze na of er in de periode 1992-2012 inderdaad sprake is van een negatieve relatie tussen immigratieopvattingen en ideeën over het herverdelen van welvaart.

De analyse laat duidelijk zien dat, ook wanneer je rekening houdt met allerlei andere factoren zoals leeftijd, opleiding en inkomen, mensen die negatief zijn over immigratie ook weinig enthousiast zijn over sociaaleconomische herverdeling.

Deze studie gaat alleen over de VS, waardoor het op basis van deze cijfers niet is vast te stellen of er hier sprake is van een patroon dat ook in West-Europa op zal gaan. Ik verwachtte in eerste instantie eigenlijk van niet. In Nederland en veel andere Europese landen lijkt het er namelijk op dat anti-immigratieopvattingen steeds sterker samengaan met op economisch vlak juist linkse geluiden. Denk bijvoorbeeld aan partijen als de PVV en het Franse Front National van Marine Le Pen die de laatste jaren steeds meer zijn gaan pleiten voor betere sociale voorzieningen voor bijvoorbeeld ouderen.

Een eerste, voorlopige analyse van data van de European Social Survey (een Europabreed surveyonderzoek met representatieve steekproeven in ieder land) laat echter zien dat er ook in vrijwel alle West-Europese landen sprake is van een negatieve relatie tussen immigratieopvattingen en verzorgingsstaatopvattingen (ook wanneer er weer gecontroleerd voor zaken als leeftijd, opleiding en inkomen). De enige uitzonderingen vormen Ierland en Portugal.

Waarschijnlijk reikt het patroon dus verder dan de VS alleen. Het suggereert dat ook in West-Europa mensen met sterke anti-immigratieopvattingen vaak gekant zijn tegen sociaaleconomische herverdeling. Ze zijn misschien wel voorstanders van een sterke verzorgingsstaat voor de “eigen” ouderen en armen, maar deze welfare chauvinists lijken niet positief te staan tegenover een sterke verzorgingsstaat voor iedereen.