• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to primary sidebar
StukRoodVlees

Politicologie en actualiteit

  • OVER SRV
  • AUTEURS
  • CATEGORIEËN
  • ARCHIEF
  • CONTACT

Search Results for: europese verkiezingen

Kan de VVD de verkiezingen van 2021 verliezen?

door Peter Kanne 19/11/2020 3 Reacties

“Events, dear boy, events”. Zo antwoordde de Britse premier Harold Macmillan een halve eeuw geleden op de vraag wat de Tories nog van een verkiezingszege kon afhouden. Bij de VVD zal men zich deze vraag ook stellen. 

Met nog vier maanden te gaan tot de Tweede Kamerverkiezingen heeft de partij van Mark Rutte, ruim 40 virtuele zetels in onze en andere peilingen, een riante uitgangspositie. De nummer twee – de PVV – zou er op dit moment zo’n twintig halen. Wat kan de VVD gebeuren? 

Events dus. Niet zo maar wat gebeurtenissen, maar gebeurtenissen die als katalysator kunnen werken voor dieperliggende ontwikkelingen. De ‘events’ zijn ongewis, maar ze kunnen in feite maar volgens vier lijnen lopen: (1) de coronacrisis verdiept zich, (2) de coronacrisis gaat over in een economische crisis, (3) de klimaatcrisis wordt manifest en (4) een culturele crisis (met angst voor jihadistische aanslagen, polemiek over islam, vluchtelingen, racisme en toenemende polarisatie tussen bevolkingsgroepen). Vanzelfsprekend zijn deze ontwikkelingen met elkaar verweven, maar omwille van de discussie doen we alsof ze op zichzelf staan. Welke politieke partij profiteert van welk scenario? 

Momentum 

Hoe kiezers hun keuze bepalen hangt grotendeels af van hun inhoudelijke afwegingen. Voor het overige kijkt de kiezer of een partij kan zorgen voor een stabiel bestuur van het land en naar de lijsttrekker – de kandidaat minister-president – van de partij. Op al deze dimensies heeft de VVD verre weg de beste papieren. 

Veel hangt dus af van wat maart 2021 de prangende kwesties zijn, of: aan welke issues media de meeste aandacht geven. Op dit moment is de gezondheidszorg verre weg het belangrijkste thema voor Nederlanders. Niet alleen omdat de coronacrisis een gezondheidscisis is, de zorg staat eigenlijk altijd hoog op het prioriteitenlijstje van kiezers. Daarna vindt men het klimaat, veiligheid, de economie, sociale voorzieningen, de woningmarkt en immigratie de belangrijkste kwesties. In vergelijking met 2017 zijn het klimaat en de woningmarkt beduidend belangrijker geworden, terwijl culturele issues als immigratie en dreiging van terrorisme wat aan belang hebben ingeboet. Maar de aanslagen in Frankrijk en Wenen illustreren dat dit elk moment kan opflakkeren. In feite geldt dit voor elk van de vier genoemde lijnen: het onderliggende explosieve materiaal zal (of kan) zich de komende maanden nog openbaren.

Tabel 1

Belangrijkste onderwerpen voor kiezers

Onderwerpen die een rol spelen bij de partijkeuze (okt. ’20)Onderwerpen waar partijen bij TK-verkiezingen extra aandacht aan moeten besteden (okt. ’20)De grote vraagstukken van deze tijd (aug. ’20)
Normen en waardenGezondheidszorgCoronacrisis
GezondheidszorgVeiligheid / criminaliteitWoningmarkt
KlimaatveranderingKlimaatveranderingKlimaatverandering
Economie / overheidsfinanciënWoningmarktEconomische crisis
VeiligheidEconomieImmigratie

Issue ownerschap 

Op veel van deze issues heeft de VVD de beste papieren. De liberalen zijn issue owner – wat wil zeggen dat kiezers vinden dat de partij de beste oplossingen heeft voor deze problematiek – op maar liefst zes belangrijke thema’s: economie, overheidsfinanciën, werkgelegenheid, veiligheid, coronacrisis en normen en waarden. Daarnaast neemt de VVD op veel issues een tweede of derde plaats in. Bovendien heeft de VVD met Mark Rutte verreweg de meest populaire premier kandidaat in huis. 

Na de VVD wordt de PVV drie keer aangewezen als issue owner: op immigratie, dreiging van terrorisme en de manier waarop autochtone en nieuwe Nederlanders met elkaar omgaan. D66 ‘bezit’ onderwijs, de Europese Unie en ‘ethische zaken’, alle drie geen topissues. De PvdA is nipt eerste op twee – eveneens minder urgente – issues: inkomensbeleid en woningmarkt. Werkgelegenheid wordt door een bescheiden 19 procent aan de Partij van de Arbeid toevertrouwd (de VVD krijgt 34 procent). De SP is net eerste op sociale voorzieningen & armoedebestrijding. GroenLinks doet het minder goed op de sociaaleconomische issues maar wordt overtuigend gekoppeld aan het belangrijke onderwerp klimaat & duurzaamheid. Andere middelgrote partijen worden op geen enkel thema als ‘eigenaar’ gezien (CDA, ChristenUnie) of alleen op niche-onderwerpen (FvD: democratie; PvdD: dierenwelzijn, SGP: religieuze zaken). 

Er wordt dus maar voor een beperkt aantal electoraal belangrijke onderwerpen een eenduidige issue owner aangewezen: duurzaamheid (GroenLinks), economie en overheidsfinanciën (VVD) en immigratie & dreiging van terrorisme (PVV). Afhankelijk van te verwachten of onvoorziene ontwikkelingen zullen met name deze partijen kansen krijgen. 

Tabel 2a

U vindt onderwerp xx dus een belangrijk onderwerp. Welke politieke partij heeft – volgens u – de beste oplossingen voor dit onderwerp? (oktober 2020, alle kiezers, n = 1.985)

Tabel 2b. Peiling oktober + virtuele zetelontwikkeling bij vier scenario’s

* Deze scenario’s zijn virtueel en houden geen rekening met andere factoren. In het “Verergering coronacrisis-scenario” is gezondheid niet voor 50% maar voor 60% van de kiezers belangrijk en het belang van “bestrijden coronacrisis” gaat van 12% naar 50%. In het “economische crisis-scenario” worden economie, sociale voorzieningen/armoede, werkgelegenheid, inkomensbeleid en overheidsfinanciën dubbel zo belangrijk. In het “klimaat-scenario” worden klimaat & duurzaamheid en energie dubbel zo belangrijk. In het “Immigratie-scenario” worden immigratie & asiel, omgang autochtonen & migranten, angst voor aanslagen en tegengaan racisme verdubbeld. Alle andere onderwerpen halveren in elk scenario in belang.

Scenario 1: de coronacrisis verdiept zich 

Kort nadat de coronacrisis intrad en het kabinet de ‘intelligente lockdown’ afkondigde, steeg de VVD van 27 zetels naar 36 zetels en maar liefst 45 in juli. De andere partijen hadden het nakijken. Kiezers verkozen de VVD omdat de partij zorgde voor een stabiel bestuur van Nederland en vanwege het leiderschap van Rutte. Het Rally-around-the-flag-fenomeen. PVV en FvD – die het kabinet opzichtig afvielen – leverden gestaag zetels in; op links – waar men het kabinet op hoofdlijnen steunde – veranderde niet veel.

Hoewel de coronacrisis in de eerste plaatse een gezondheidscrisis is en kiezers de gezondheidszorg, dus het meest urgente thema vinden, kent dit thema geen overtuigende issue owner. In 2012 werd de SP nog door een kleine 30 procent genoemd als de partij die voor het thema gezondheidszorg ‘de beste oplossing in huis had’, de PvdA scoorde 20 procent (Geers en Bos 2017, zie ook Damstra 2020). Op dit moment wordt de SP door slechts 13 procent gezien als partij met de beste oplossingen voor de gezondheidszorg, de socialisten moeten het eigenaarschap delen met zo’n beetje alle (middel)grote partijen: VVD, CDA, PvdA, PVV, GroenLinks en D66. 

Wat er electoraal gebeurt als de coronacrisis zich verdiept is het lastigst te voorspellen. Sinds maart staat een ruime meerderheid van de kiezers achter de manier waarop Rutte III de coronacrisis te lijf gaat. In oktober daalde dit enigszins (van 75 naar 65 procent), maar op dit moment (midden november) steunt driekwart het kabinet weer.

De oppositiepartijen mopperen, maar ze vallen het kabinet niet fundamenteel af. De enige partij die principieel de kont tegen de krib bleef gooien – Forum voor Democratie – wordt daarvoor niet beloond maar afgestraft. Zowel PVV- als FvD-kiezers zijn uitermate kritisch op het coronabeleid van het kabinet, maar waar PVV-kiezers juist overwegend strengere maatregelen willen, willen FvD-kiezers per saldo vaker een lossere aanpak. Floor Rusman schreef in NRC:

“Dit zal deels komen door de opstelling van de leiders: Baudet is samen met Van Haga de enige die de samenleving weer wil opengooien. Wilders heeft een hoop kritiek op zorgsalarissen, ventilatie en het gedrag van ‘Mohammed en Fatima’, maar in grote lijnen schaart hij zich achter de maatregelen.”  

Asscher, Marijnissen en Klaver pakken het kabinet sinds september ook harder aan, maar hun kritiek betreft veelal de uitvoering. Als het erop aankomt steunen PvdA, SP en GroenLinks het kabinet, wat het in de verkiezingscampagne lastig zal maken de VVD fundamenteel te kapittelen op het coronabeleid. Dat geldt in nog sterkere mate voor coalitiegenoten De Jonge, Kaag en Segers, die er medeverantwoordelijk voor zijn. Hoe een premier te tackelen die met steun van bijna de voltallige kamer én volk het land door een van de grootste naoorlogse crisis sleept? Als de coronacrisis zich verdiept kan Rutte zich nog meer als staatsman laten zien, met alle premierbonus van dien. Tenzij de escalatie onmiskenbaar te wijten is aan het kabinetsbeleid. Dan kunnen oppositiepartijen enkele deuken in het VVD-blazoen slaan, maar of ze er electoraal substantieel van gaan profiteren valt te betwijfelen. De VVD zal in dit scenario hoogstwaarschijnlijk de grootste blijven met 30 tot 45 zetels, met de PVV als belangrijkste uitdager. 

Scenario 2: de coronacrisis gaat over in een economische crisis

Als het kabinet het coronavirus eronder krijgt en Nederland het gewone leven weer oppakt, zal de economie de eerstvolgende uitdaging zijn. Met Prinsjesdag ging het kabinet nog uit van een krimp van 5,5 procent voor 2020 en een groei van 3,5 procent voor volgend jaar. Maar volgens het CBS kromp de Nederlandse economie dit voorjaar al met 8,5 procent. Volgens het ‘tweedegolfscenario’ van het CPB krimpt de Nederlandse economie volgend jaar met 2,8 procent en de werkloosheid kan oplopen tot 10 procent van de beroepsbevolking. Het kan ook veel ongunstiger uitpakken. 

Vreemd genoeg lijken de kiezers nog niet van de ernst doordrongen. Ze zijn zich ervan bewust dat de economie minder goed is dan begin dit jaar, maar de zorgen voor volgend jaar nemen niet toe. De winkeluitgaven namen in het derde kwartaal zelfs toe, met 9 procent. Voor een belangrijk deel komt dit doordat bedrijven kunstmatig in leven worden gehouden met overheidssteun en werknemers het nog niet in de eigen portemonnee voelen. Maar dat zal in 2021 bijna zeker veranderen, met naar verwachting meer faillissementen en ontslagen.  

Dit zal zijn weerslag hebben op de verkiezingscampagne van en het zal nog meer in het voordeel zijn van de VVD dan alle andere scenario’s. Kiezers hebben – als het om stabiliteit en centen aankomt – het meest vertrouwen in Rutte en zijn partij. 

Vanzelfsprekend biedt dit scenario ook de linkse partijen kansen, aangezien we dan een ouderwetse links-rechtsstrijd krijgen. Die draait om twee vragen: hoe houden we de welvaart op peil (de VVD-insteek) en hoe verdelen we de koek eerlijk (de linkse insteek). GroenLinks, SP en PvdA komen nu met traditioneel linkse programma’s, waarin een sterkere overheid, meer geld naar de publieke sector, nivellering, herinvoering van de basisbeurs en ambitieuze plannen voor betaalbare woningen centraal staan. Standpunten waarvoor veel steun is onder de kiezers, maar in de keuze voor welvaart of welzijn, zal de balans bij veel kiezers doorslaan naar het eerste, waarvan de VVD profiteert. 

De linkse partijen hebben de kans laten liggen samen een vuist te maken, waardoor het heel moeilijk voor ze wordt onderdeel van een tweestrijd te worden. Met een halfzacht uitgesproken ‘samen-uit-samen-thuis’, zal waarschijnlijk geen van de drie partijen meedoen om de macht en voor zetelwinst kiezers bij de linkse strijdmakkers weg moeten lokken. 

De VVD zou in dit scenario wel eens kunnen winnen met 40 tot 50 zetels. De PvdA is de meest waarschijnlijke uitdager, maar zal op ruime achterstand blijven. 

Scenario 3: klimaatcrisis 

Heel anders kan het uitpakken als de opwarming van de aarde ook de verkiezingsstrijd opstookt. Sinds begin 2019 staat het klimaat in de top drie ‘urgente kwesties’. Beleidmakers verzuchten vaak: we mogen het draagvlak niet verliezen. Maar zelfs tijdens de eerste coronagolf (juni 2020) vond nog een meerderheid van de kiezers dat het kabinet méér moest doen tegen klimaatverandering. Ook nu (november) is duurzaamheid, samen met de gezondheidszorg, het belangrijkste issue voor de kiezers. Het draagvlak ís er dus al lang. Wat ontbreekt is politieke moed en een als acuut beleefde crisis.

Het kabinet Rutte III zou het groenste kabinet ooit worden, zo pochten de politieke leiders drie jaar geleden. Maar we weten nu dat de doelstellingen – 49 procent CO2-reductie ten opzichte van 1990 – bij lange na niet gehaald worden. De Raad van State stelt dat het kabinet het afgelopen jaar geen wezenlijke vooruitgang heeft geboekt. Volgens Thom de Graaf van de Raad biedt de coronacrisis ook kansen voor het klimaatbeleid, omdat het kabinet immers fors wil investeren. Hij suggereert de geplande investeringen in energie-, warmte-, CO2-, warmtestof- en waterstofinfrastructuur naar voren te halen. 

Het besef dat de coronacrisis slechts de generale repetitie is voor de klimaatcrisis en deze laatste vele malen verwoestender zal zijn is alom aanwezig. Maar we weten ook dat het heilige klimaatvuur niet van VVD en CDA zal komen. En groene partijen blijken vooralsnog niet in staat eigenstandig voor een electorale gamechanger te zorgen. Er zijn slechts twee kansen. Óf kiezers weten de politiek bij de les te krijgen door het klimaat leidend te maken bij hun partijkeuze. Óf er vindt in Europa – of zelfs in Nederland – een klimaatramp plaats. Hoe dan ook zou de klimaatcrisis moeten evolueren tot een acute crisis om de verkiezingen klimaatverkiezingen te kunnen noemen. In dat geval zou GroenLinks twee keer zo groot kunnen worden als nu – en richting dertig zetels gaan – en Klaver zou de belangrijkste uitdager van Rutte zijn. Andere partijen blijven stabiel of zakken weg – met uitzondering van D66, dat enkele zetels wint, en de PvdD dat verdubbelt. 

Scenario 4: immigratie crisis

Immigratie, integratie, angst voor aanslagen of nationale identiteit vormen samen een belangrijke dimensie in de politieke strijd. Immigratie & asiel wordt al jaren door rond de dertig procent van de kiezers genoemd als reden om op een partij te stemmen, maar de relatie tussen autochtone Nederlanders en migranten en de dreiging van terrorisme zijn in de beleving van kiezers minder belangrijk geworden. 

Toch waren bij twee recente verkiezingen immigratie en nationale identiteit doorslaggevend voor de verkiezingsuitslag: de Tweede Kamerverkiezingen van 2017 en de Provinciale Statenverkiezingen van 2019. Hierbij speelden de media een niet te veronachtzamen rol. In maart 2017 raakten Nederland en Turkije verwikkeld in een diplomatiek conflict. Een Turkse minister wilde naar Nederland komen om campagne te voeren voor een referendum. Premier Rutte stak er een stokje voor, waarmee het hem lukt Geert Wilders wind uit de zeilen te nemen. Het gaf de VVD het laatste duwtje voor de verkiezingsoverwinning.

Ook bij de Provinciale Statenverkiezingen van 2019 bepaalde een gebeurtenis in deze sfeer de verkiezingsuitslag. Twee dagen voor de stembusgang pleegde Gökmen T, een (naar alle waarschijnlijkheid) terroristische aanslag in een tram in Utrecht, waarbij vier mensen omkwamen. De campagne werd stilgelegd, maar Forum voor Democratie ging door. Het fragment waarin FvD-kopstuk Theo Hiddema liet weten niet te willen stoppen voor iets “waar wij niets mee te maken hebben” werd keer op keer herhaald door meerdere nieuwsprogramma’s. De partij van Baudet en Hiddema had effectief campagne gevoerd tegen de klimaatplannen van het kabinet. Immigratie was tot dan toe geen thema, maar werd het door de aanslag alsnog. Het werd zelfs een van de onderwerpen in het NOS slotdebat. Forum werd voor het eerst de grootste partij van Nederland. Frits Wester van RTL Nieuws: “De partij heeft enorm gescoord op de twee belangrijke thema’s van deze verkiezingen: klimaat en immigratie.”

Dit scenario kan zich in 2021 eenvoudig herhalen. De aanslagen in Parijs, Nice en Wenen laten zien dat de jihadistische dreiging nooit ver weg is. De afgelopen 15 jaar zagen we dat na elke golf van terroristische aanslagen niet alleen de angst, maar ook de PVV-aanhang groeide.

Ook een toenemende stroom vluchtelingen doet de partij van Wilders groeien; na de vluchtelingencrisis van 2015 was de PVV zelfs enige tijd de virtueel grootste partij in onze peilingen. Deze vluchtelingenstroom is tijdelijk gestopt door de deal met Turkije, dat tegen betaling van enkele miljarden degenen die de oversteek willen maken tegenhoudt. Maar de afspraken met Turkse premier Erdogan zijn broos, vooral ook omdat de EU een ander deel van de afspraken – voor elke migrant die Turkije opneemt, zou de EU een andere migrant hervestigen in een Europees land – bij lange niet nakomt. 

Bovendien laten Wilders en Baudet geen gelegenheid voorbijgaan om de immigratie- of islam-kaart te spelen, ook als dit niet direct voor de hand ligt. Getuige bijvoorbeeld Wilders’ Mohammed en Fatima tweet met betrekking tot de coronacrisis: “Dus behandelingen en operaties van Henk en Ingrid met kanker, hartfalen of andere ziektes worden weer uitgesteld omdat de ic’s vooral bezet worden door Mohammed en Fatima die onze taal niet spreken en lak hebben aan de regels?” 

Als een of meer van deze elementen – aanslagen, vluchtelingenstromen, verhitte polemieken over islam, vrijheid van meningsuiting en racisme – zich in toenemende mate voordoen, zal met name de PVV en in mindere mate Forum voor de Democratie daar electoraal van profiteren. Samen kunnen ze groeien naar 40 tot 45 zetels. De VVD is hiermee niet direct verslagen, getuige ook de verkiezingen van 2017, waar Rutte adequaat anticipeerde. Maar andere (lees de linkse) partijen krijgen het dan heel moeilijk: een tweestrijd tussen VVD en PVV ligt (wederom) in het verschiet.  

Er is dus nog niets beslist. De VVD kan de verkiezingen zeker nog verliezen, maar de partij van Mark Rutte heeft in elk scenario een zeer goede (zo niet de beste) kans een vierde kabinet te mogen optuigen. Veel zal afhangen van de kwesties die begin maart het politieke debat beheersen, de manier waarop de media er verslag van doen én de veerkracht van de concurrentie. 


Filed Under: Kiezers en publieke opinie Tagged With: issue ownership, verkiezingen, VVD

Stuk Rood Vlees Podcast, aflevering 29 – Nabeschouwing Belgische verkiezingen met Sofie Marien

door Armen Hakhverdian 30/05/2019 0 Reacties

In België vonden tegelijk met de Europese verkiezingen ook federale verkiezingen plaats. Sofie Marien (KU Leuven) schuift aan om de verkiezingsuitslag bij onze zuiderburen verder te duiden. Sofie (_SofieMarien) is sinds kort verantwoordelijk voor de prognose van de uitslag voor de Vlaamse publieke omroep en vertelt hier meer over aan het begin van ons gesprek. We staan ook stil bij de grote verkiezingswinst van het Vlaams Belang, de verdere versplintering van het partijlandschap en de grote verschillen tussen Vlaanderen en Wallonië.

Download de podcast via iTunes | Spotify | Stitcher | Soundcloud | RSS

Muziek: ‘Pollution‘ by Dexter Britain (CC BY-NC-SA 3.0)

Filed Under: Kiezers en publieke opinie Tagged With: België, stuk rood vlees podcast, verkiezingen, vlaams belang

Ja, er valt echt iets te kiezen bij de verkiezingen voor het Europees Parlement

door Simon Otjes, Harmen Van der Veer 17/05/2019 1 Reactie

Volgende week zijn de verkiezingen voor het Europees Parlement. Partijen doen nu beloften over wat ze gaan doen, maar wat hebben ze de afgelopen vijf jaar gedaan? In dit stuk kijken we naar het stemgedrag van partijen in het Europees Parlement en wat de centrale tegenstellingen daarin zijn.

Ruimtelijk model van stemgedrag in het Europees parlement
Legenda: EVP/EPP zwarte rondjes, ALDE blauwe driehoekjes, S&D rode diamantjes, G/EFA (‘Greens’) groene kruisjes, GUE/NGL donkerrode driehoekjes, ECH/ECR donkerblauwe kruisjes, ENF paarse sterretjes, EFDD oranje diamantjes, Zonder groep grijze vierkantjes.

Een tweedimensionaal model

Bovenstaande figuur laat zien hoe alle Europees Parlementariërs gestemd hebben. Een uitgebreide methodologische toelichting staat onderaan dit stuk, maar de logica achter de figuur is simpel. Iedere stip is een lid van het Europees Parlement. Hebben twee Europees Parlementariërs vaak hetzelfde gestemd dan staan ze dicht bij elkaar. Hebben ze vaak anders gestemd dan staan ze ver uit elkaar. De methode gaat niet uit van tevoren vastgestelde dimensies. Het plaatst de parlementariërs en op basis daarvan hebben wij de dimensies een naam gegeven. De verticale dimensie is belangrijker dan de horizontale dimensie: dat wil zeggen dat er meer stemmingen waren in dit Europees Parlement die de pro-Europese van de eurosceptische partijen scheiden dan stemmingen die links van rechts scheiden.

De machtigste groepen

Onderaan de figuur staan de drie grote groepen: de meest rechtse hiervan in de zwarte rondjes is de Europese Volkspartij (EPP). Deze groep bestaat uit met name grote pro-Europese centrumrechtse partijen in de Europese Unie, die in de regering zitten of daar vaak hebben gezeten, zoals in Nederland het CDA. Net links van de EPP staat de Alliantie van Liberalen en Democraten in Europa (ALDE) in blauwe driehoekjes. Zij bestaan met name uit pro-Europese sociaal-liberale partijen als D66, maar ook de VVD een wat meer conservatieve liberale partijen zitten hierin. Links van de liberalen staat de Progressieve Alliantie van Socialisten en Democraten (S&D) in rode diamantjes. Deze groep bestaat uit centrum-linkse, pro-Europese sociaaldemocraten, zoals in Nederland de PvdA. Dit zijn drie oudste groepen in het Europees Parlement; ze bestaan al even lang als het parlement zelf. Ze zijn ook machtigste groepen: de Europese Volkspartij en de Socialisten en Democraten zijn de grootste twee groepen. De Liberalen ontlenen hun macht aan hun middenpositie tussen deze twee machtsblokken in.

De groepen aan de linkerkant

Weer links van deze grote drie staat de groep van de Groenen/Europese Vrije Alliantie (Greens) in het groene kruisjes. De kern van deze groep zijn groene partijen, zoals het Nederlandse GroenLinks. Zij werken reeds lange tijd samen in een verbond met separatistische en regionalistische partijen die zich verenigd hebben in de Europese Vrije Alliantie. Links van hen en aan de meer eurosceptische kant staat de Groep van Verenigd Europees Links/Noords GroenLinks (GUE/NGL) in donkerrode driehoekjes. De kern van deze groep zijn (voormalige) communistische partijen, zoals in Nederland de Socialistische Partij.  Verschillende andere linkse partijen hebben zich hierbij aangesloten zoals de Partij voor de Dieren uit Nederland.

De groepen aan de rechterkant

Aan de rechterkant van de figuur staat de Europese Conservatieven en Hervormers (ECR) in donkerblauwe kruisjes. Dit is een groep van eurosceptische rechtse partijen rondom de Britse conservatieven. Hun euroscepsis wordt vaak getemperd door hun regeringsdeelname. De Poolse regeringspartij (Recht en Rechtvaardigheid) zit hierin, maar ook bijvoorbeeld de ChristenUnie en de SGP. De paarse sterretjes zijn meer verdeeld. Dit is Europa van Naties en Vrijheden (ENF). Hier zitten partijen in die vaak beschouwd worden als radicaal-rechts populistisch, zoals de Nederlandse Partij voor de Vrijheid en de Lega Nord. Zij zijn verenigd in hun euroscepsis. Sterker verdeeld zijn de oranje diamantjes. Dit is het Europa van Vrijheid en Directe Democratie (EFDD). Dit is een gelegenheidsverbond van de UK Independence Party van Nigel Farage, de pro-Brexitpartij, en de Vijf Sterrenbeweging, een van de huidige regeringspartijen in Italië die economisch links maar eurosceptisch is. Beiden weigeren zich aan te sluiten bij de ENF of de ECR. Ze zijn een groep zonder afdwongen discipline, wat wil zeggen dat parlementariërs vrij zijn om te stemmen zoals zij dat zelf willen. Het gevolg daarvan is dat UKIP zich daarom in de buurt van de ENF bevindt. Ondanks dat de Vijf Sterrenbeweging verenigd is in dezelfde partijgroep, is deze partij te vinden aan de andere zijde van het politieke spectrum, in de buurt van de communistische partijgroep.

Eenheid in stemgedrag

Europarlementariërs stemmen vrij vaak met hun groep mee, daarom staan de meeste gekleurde cirkels bij elkaar in de buurt. Dit is vrij opmerkelijk want echte machtsmiddelen om discipline af te dwingen hebben groepen niet. Een nationale partij kan altijd dreigen een Kamerlid niet terug te laten keren op de lijst vanwege te solistisch optreden. Maar in de Europese Unie gaan nationale partijen over kandidaatstelling en niet de Europese groepen. De reden dat Europarlementariërs hetzelfde stemmen is dat er heel veel stemmingen in het Europees Parlement zijn; het is onmogelijk om je op elke stemming uitgebreid inhoudelijk voor te bereiden. Vanuit hun groep krijgen partijen een lijst, die is gemaakt door de partij op basis van input van de woordvoerders op de onderwerpen waar de stemming over gaat. Een Europees Parlementariër kan hiervan afwijken, maar zal dat alleen doen al deze sterk hecht aan het onderwerp dat in stemming komt. Op onderwerpen die hem of haar minder interesseren zal hij of zij met de fractie meestemmen.

Nederlandse Europarlementariërs

Dan is natuurlijk de logische vervolgvraag: waar staan de Nederlandse Europees parlementariërs? De bovenstaande figuur laat dat zien. De meeste partijen zitten in de kern van hun groep, zoals bijvooreeld CDA, PvdA en GroenLinks. Uitzonderingen zijn de Partij voor de Dieren en de SP: zij zijn vooral eurosceptischer dan hun groep. De kleine christelijke partijen zijn op verschillende plekken in dezelfde partijgroep te vinden: de SGP in het midden, de ChristenUnie net iets ter linkerzijde. Belangrijk om op te merken is dat er daarom dus een groot verschil tussen waar de CU in de Tweede Kamer staat (in het midden) ten opzichte van hun positie in het Europees Parlement. Ook de PVV valt op, omdat zij veel rechtser zijn dan andere partijen de ENF. Zij stemmen vaker mee met VVD en CDA dan andere radicaal-rechtse populistische partijen. Maar het meest interessant is de VVD. Waar D66 midden in de ALDE groep staat, wijkt de VVD hier sterk van af. Hun stemgedrag lijkt meer op dat van een conservatieve eurosceptische EPP’er dan op ALDE. Ze zijn duidelijk rechtser en eurosceptischer in hun stemgedrag.

De grootste groepen in het Europees Parlement, de sociaal-democraten, de Christen-democraten en de liberalen staan allemaal aan de pro-Europese zijde van net links van het midden tot rechts van het midden. Zij steunen in grote lijnen het beleid van de commissie. Maar binnen dit blok zijn er, zeker voor Nederlanders verschillen in smaak: tussen meer pro-Europees links van de PvdA en meer Eurosceptisch rechts van de VVD. Als je de koers van de Europese Unie links wil bij stellen zijn er GroenLinks, SP en de Partij voor de Dieren. Als je de rem wil zetten op verdere Europese integratie zijn er de ChristenUnie, SGP en de PVV.

De bottom line: er is volgende week dus echt wat te kiezen: er zijn grote verschillen in het stemgedrag van deze partijen.

Methodologische toelichting

We maken hier gebruik van een optimal classification analyse ontwikkeld door Keith Poole. Iedere stemming wordt weergegeven als een lijn die de partijen voor en tegen scheidt zoals ze gestemd hebben. We kijken hier naar 6926 stemmingen. Natuurlijk kunnen we niet alle stemkeuzes perfect weergeven. Een twee-dimensionale oplossing plaatst 95% van de stemkeuzes correct. We beperken ons hier tot MEPs die in ten minste 50 stemmingen hebben meegestemd. De data loopt vanaf het begin van EP 8 in 2014 tot medio 2018. Er is bij dit grote aantal stemmingen geen reden om te denken dat de patronen er fundamenteel anders uit zouden zien als we het laatste jaar ook hadden meegenomen. De data is afkomstig van VoteWatch.eu. De partijkleuren in de figuur zijn op basis van de eerste groep waarbij partijen zich aansluiten.

Filed Under: EU en internationaal, Politieke partijen Tagged With: ALDE, christendemocraten, europa, Europees Parlement, europese integratie, Europese verkiezingen, euroscepsis, groene partijen, radicaal-rechts, sociaal-democratie, Verenigd Europees Links

Het gebruik van voorkeurstemmen bij verkiezingen

door Ron De Jong 09/11/2018 1 Reactie

In bijna elk lijstje met voorstellen tot hervorming van ons kiesstelsel neemt een versterking van de voorkeurstem om de band tussen kiezer en gekozene te versterken een prominente plaats in. Ook in de Tussenstand van de staatscommissie parlementair stelsel is dat het geval, hoewel de commissie (p30-33) openlaat of zij in haar eindrapport een verdere verlaging zal bepleiten. Het gebruik van de voorkeurstem, hier gedefinieerd als de stemmen die op andere kandidaten dan de lijsttrekker zijn uitgebracht, is sinds het begin van de jaren negentig bij de Kamerverkiezingen sterk toegenomen. Het ligt bij de verkiezingen voor de Tweede Kamer doorgaans tussen de 15 en 25% van de uitgebrachte stemmen, met uitschieters in 2002 en 2017 (27,0%).

[Read more…] about Het gebruik van voorkeurstemmen bij verkiezingen

Filed Under: Civil society, Kiezers en publieke opinie Tagged With: voorkeursstemmen, voorkeurstemmen

Hoe de Europese crisis de Griekse politieke ruimte herstructureert

door Alexia Katsanidou, Simon Otjes 06/02/2015 0 Reacties

Alexis Tsipras. Credit: FrangiscoDer (Own work) [CC BY-SA 3.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0)]
Alexis Tsipras. Credit: FrangiscoDer (Own work) [CC BY-SA 3.0]

 

De recente Griekse verkiezingen en kabinetsformatie wijzen op een dramatische verandering van de Griekse politieke ruimte. Op 26 januari werd een nieuwe Griekse regering geïnstalleerd: het bestond uit de grote winnaar van de verkiezingen van de vorige dag, de Coalitie van Radicaal Links (SYRIZA) en de Onafhankelijke Grieken (ANEL), een nationalistische, populistische partij. Het resultaat verbaasde veel waarnemers: waarom zou een radicaal linkse partij samenwerken met een radicaal rechtse partij?

[Read more…] about Hoe de Europese crisis de Griekse politieke ruimte herstructureert

Filed Under: Kiezers en publieke opinie Tagged With: Griekenland, politieke ruimte, Syriza, voting advice applications

  • « Go to Previous Page
  • Go to page 1
  • Go to page 2
  • Go to page 3
  • Go to page 4
  • Go to page 5
  • Interim pages omitted …
  • Go to page 45
  • Go to Next Page »

Primary Sidebar

Volg ons

  • Facebook
  • Twitter
  • RSS Feed

Populaire berichten

De ideologie van Forum voor Democratie

De ongemakkelijke realiteit van de antivaccinatie-beweging

Wat als… Nederland het Britse kiesstelsel zou hebben?

Willekeurige berichten

Belgische (en allicht ook Nederlandse) politici schatten hun kiezers te rechts in

De Stuk Rood Vlees Podcast, aflevering 9: Congreseditie met Sarah de Lange, Tom Louwerse en Sofie Marien

Plaatjes van de electoraatjes: de PVV

Podcast

Episode 106 – “I’m f**king furious and I don’t f**king care anymore”, with Rob Ford

Rob Ford (University of Manchester) joins us to discuss the resignation of Liz Truss and the sorry … [Lees verder...]

Episode 105 – A new prime minister and a new monarch, with Rob Ford

For the first time ever, the UK acquired a new prime minister and a new monarch in the same week. … [Lees verder...]

Aflevering 104 – Terugblik gemeenteraadsverkiezingen, met Josje den Ridder, Simon Otjes en Tom van der Meer

We gaan de gemeenteraadsverkiezingen nabeschouwen met Josje den Ridder (SCP), Simon Otjes … [Lees verder...]

Populisme

Plaatjes van de electoraatjes: de radicaal-rechtse ruimte

Over anderhalve week stemmen we voor de Provinciale Staten en de waterschappen. Waar zullen we – … [Lees verder...]

Analyse van raadsinstrumenten laat zien: ook in gemeenteraden heerst het monisme

Het is alweer ruim een half jaar geleden dat de gemeenteraadsverkiezingen plaatsvonden. Inmiddels … [Lees verder...]

Gevoelens van culturele afstand als verklaring voor de opleidingskloof in anti-establishment-opvattingen en -gedrag

In veel Westerse democratieën leven onder een aanzienlijk deel van de bevolking … [Lees verder...]

Blogroll

  • Andrew Gelman
  • Ballots & Bullets
  • Fight Entropy
  • FiveThirtyEight
  • The Monkey Cage
  • The Upshot
  • Wonkblog
  • OVER SRV
  • AUTEURS
  • CATEGORIEËN
  • ARCHIEF
  • CONTACT

© 2023 StukRoodVlees

Copyright © 2023 · SRV Theme op Genesis Framework · WordPress · Log in