In aanloop naar de verkiezingen vindt u hier de polarisatie-app. Daarin kunt u zelf uitzoeken hoe Nederlanders denken over politieke tegenstanders en andere groepen. Zo krijgt u een beeld langs welke lijnen Nederland gepolariseerd is. En heeft u woensdag iets te doen terwijl u wacht op de uitslag.
Hoe verdeelt politiek ons? Hoe verhoudt zich dat tot andere scheidslijnen in Nederland? En wie is het meest gepolariseerd? Vorig jaar berichtten we op dit blog hoe Nederlanders denken over politieke tegenpolen. We kregen daarover veel vragen. Hoe zit dit onder – bijvoorbeeld – jongeren? Gaat de politieke kloof dieper dan andere scheidslijnen? Wat is de rol van controversiële onderwerpen als immigratie? Komt het niet allemaal door sociale media? De polarisatie-app kan helpen om zulke vragen te beantwoorden. Hieronder kunt u zelf uitzoeken hoe Nederlanders denken over verschillende groepen in de samenleving – gedefinieerd door partijkeuze en ideologie, maar ook door opleiding, regio of religie. Ook kunt u uitzoeken of deze gevoelens het sterkst leven onder pakweg sociale-mediagebruikers, hoger opgeleiden, linkse Nederlanders, plattelandersbewoners, en vele andere groepen.
De polarisatie-app is gebaseerd op enquête-onderzoek onder een representatieve groep van 1084 Nederlanders in augustus 2019. Respondenten plaatsten verschillende groepen Nederlanders op een ‘gevoelsthermometer’ van 0 (koud en negatief) tot 100 (warm en positief). Zie deze pagina voor de exacte formuleringen in de vragenlijst.
Zoals ik eerder schreef, valt op dat de gevoelens het koelst zijn tussen aanhangers van linkse en van rechtspopulistische partijen, terwijl kiezers binnen dezelfde blokken (links, rechts, en rechtspopulistisch) redelijk neutraal over elkaar denken. De app laat zien dat gevoelens behoorlijk koud kunnen worden richting mensen die andere standpunten innemen, vooral op de thema’s vluchtelingen en gender. Nederlanders denken daarentegen niet bepaald negatief over mensen die in een ander deel van Nederland wonen of een ander opleidingsniveau hebben dan zijzelf. Misschien is dat deels sociale wenselijkheid. Maar over religieuze groepen wordt juist wel degelijk heel verschillend gedacht, en dit is vooral een ideologische kwestie. Sociale-mediagebruik – vaak gezien als de oorzaak van polarisatie – maakt verrassend weinig uit voor het niveau van polarisatie.
Maakt dit uit? Politiek gaat over conflict, en tijdens de campagne benadrukken partijen de verschillen. Na de verkiezingen moeten politici weer door één deur. Ze moeten dan verschillende standpunten en de belangen van verschillende groepen met elkaar verenigen. De polarisatie-app geeft een indruk hoe die scheidslijnen lopen in de samenleving. Na de verkiezingen moet blijken of ze te overbruggen zijn.