De uitslag van de Europese verkiezingen wordt pas zondagavond bekend gemaakt, nadat alle stembureau’s in alle EU-lidstaten zijn gesloten. Toch hebben we door maar liefst drie verschillende prognoses een goed beeld van de uiteindelijke uitslag.
Ipsos voerde een traditionele exit poll uit, waar bij zo’n veertig zorgvuldig geselecteerde stembureau’s mensen bij de onderzoekers van Ipsos ‘voor de tweede keer’ hun stem konden uitbrengen. GeenStijl lanceerde een actie om aan de hand van de voorgelezen uitslag per stembureau de landelijke uitslag te schatten en kon putten uit ruim duizend ‘Stijlloze Stemmentellers’. En Maurice de Hond gebruikte een combinatie van stemmentellers en zijn opiniepanel.
De drie prognoses komen goed overeen. Het verschil zit hem vooralsnog tussen de gevestigde peilers aan de ene kant en GeenStijl aan de andere. In de poll van GeenStijl krijgt D66 een extra zeteltje ten koste van 50plus. Daarnaast rapporteert GeenStijl expliciet marges. Het is dus best mogelijkheid dat voor vier partijen – CDA, PVV, SP en 50plus – de definitieve uitslag net een zetel hoger of lager uitpakt.
Wat betreft de onderliggende percentages zijn de schattingen van Ipsos en Maurice de Hond ook vrijwel identiek (r = 0.99). Bij GeenStijl kon ik geen percentages vinden, maar afgaande op hun zetelverdeling zal die niet veel afwijken van de andere twee.
En dan tenslotte nog even over de opkomst. Ipsos schat deze op 37% (GeenStijl op 35%). Daarmee is de opkomst wederom bedroevend laag, maar de silver lining is dan misschien dat de opkomst al zo’n twintig jaar rondom dat percentage schommelt. De bodem lijkt wat dat betreft te zijn bereikt…
Update 23 mei 2014, 09:04.
Ik heb even de terminologie wat aangepast omdat ‘exit poll’ een specifieke connotatie heeft in de peilwereld. Bij een exit poll ga je af op een directe ondervraging van kiezers nadat deze hun stem hebben uitgebracht. Maurice de Hond en GeenStijl doen dit niet, maar maken een voorspelling aan de hand van daadwerkelijke resultaten. Let wel, dan blijven het alsnog schattingen van de definitieve uitslag, ook al zijn die schattingen gebaseerd op resultaten. Het zijn hoe dan ook alle drie prognoses.
Update 23 mei 2014, 17:34
GeenStijl heeft inmiddels hun data vrijgegeven. Maurice de Hond ook (grapje).
Update 25 mei 2014, 9:57
Maurice de Hond heeft net verslag gedaan van de prognoses. GeenStijl heeft sinds donderdag ook de percentages vrijgegeven, waaruit blijkt dat er voor D66, CDA en CU/SGP wat kleine afwijkingen bestaan ten opzichte van de twee peilers.
Onduidelijk in dit blog blijft in hoeverre de GeenPeil-stemlokalen representatief zijn voor Nederland. De NOS claimde gisteravond dat een exitpoll per definitie wordt uitgevoerd rond een groot aantal stembureaus die samen representatief zijn voor Nederland. Dan zou ik willen weten om hoeveel bureaus het precies gaat en om hoeveel ondervraagden.
GeenStijl beweert de uitslag (dus niet: peiling) te hebben van in totaal tussen 650.000 en 700.000 stemmen uitgebracht in 1278 stembureaus. Dat lijkt me zeer veel en het lijkt haast per definitie dichtbij ‘representatief’ te komen. De kwalificatie ‘zeer veel’ kan ik pas definitief waarmaken als ik beter weet op welke basis Ipsos werkt.
GeenPeil lijkt me een innovatief en toe te juichen fenomeen dat Palingenland minder glad maakt. Ik ben benieuwd naar nadere duiding hiervan.
Ik heb hierboven alleen vluchtig wat resultaten uiteengezet. Behalve de exit poll van Ipsos is het nog niet duidelijk hoe de overige twee prognoses precies zijn uitgevoerd.
In dat stukje waar ik boven naar link krijg je wel inzicht hoe GeenStijl te werk wilde gaan, maar ik verwacht dat ze hier binnenkort wel een definitief stukje over schrijven. Hun resultaten staan of vallen inderdaad met de correctie voor niet-representativiteit. Het grote aantal stembureau’s is goed voor de nauwkeurigheid van de prognoses, maar helpt niet tegen eventuele vertekening.
Van Maurice de Hond heb ik totaal geen verwachting dat hij methodologische verantwoording aflegt, dus ik kan alleen maar aangenaam verrast worden als hij dat wél doet.
Het initiatief van GeenStijl is bijzonder. Maar roepen dat je het beter, of zelfs als enige goed doet, omdat je 2000 stembureaus ipv 50 hebt is niet terecht. Het gaat om de spreiding. Volgens mij hebben ze niet gekeken naar de uitslag in deze stembureaus in 2009. Ze hebben volgens mij alleen gecorrigeerd op aantal tellers per gemeente. Van Maurice weet ik dat nu niet, maar eerder deed hij dat wel goed. Hij wordt hier teveel gebashed naar mijn idee.
Ik heb eerder meegewerkt aan een exit-poll; 50 bureaus geselecteerd die exact de landelijke uitslag van een eerdere verkiezing representeerden. Helaas niet uitgevoerd. Maar de uiteindelijke uitslag in die bureaus liet zien dat het klopte.
Als ik die dekkingskaart van GeenPeil zie dan denk ik: PVV/D66 overschat, CDA/CU-SGP onderschat en dat zie je in de verschillende totaaluitslag.
Ik zie dat ze inmiddels percentages hebben dus dan geeft dat natuurlijk een mooier beeld van de afwijkingen dat de zetels. Heb je ergens gezien wat het exacte model is dat ze gebruiken en hoe ze corrigeren voor bias?