• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to primary sidebar
StukRoodVlees

Politicologie en actualiteit

  • OVER SRV
  • AUTEURS
  • CATEGORIEËN
  • ARCHIEF
  • CONTACT

Provinciale Staten: een mannenbolwerk?

door Daphne van der Pas, Liza Mügge 08/03/2019 0 Reacties

Het is vandaag 8 maart, internationale vrouwendag. Deze dag staat historisch in het teken staat van gelijke vertegenwoordiging van vrouwen in de politiek en dan met name Algemeen Vrouwenkiesrecht. Nadat vrouwen actief kiesrecht kregen in 1919 werd internationale vrouwendag aangegrepen om te demonstreren tegen oorlog en voedsel tekorten. Tegenwoordig is 8 maart een dag om aandacht te vragen voor ongelijkheid van vrouwen in verschillende privé en publieke domeinen.[i] Het politieke domein vergt blijvende aandacht, want ondanks politieke rechten zijn vrouwen nog steeds flink ondervertegenwoordigd in de politiek. Op 20 maart mogen we stemmen voor de Provinciale Statenverkiezingen, een mooi moment deze minder zichtbare laag onder de loep te nemen. Wat kunnen we verwachten wat betreft de vertegenwoordiging van vrouwen, op basis van de kieslijsten van de partijen?

Momenteel is het aandeel vrouwen onder Provinciale Statenleden 32%,[ii] dus evenveel als in de meer zichtbare Tweede Kamer. Als we kijken naar de volledige kieslijsten lijkt het aandeel zelfs iets omlaag te gaan na de komende verkiezingen, gezien van de meer dan 5000 kandidaten 31% vrouw is (zie Figuur 1).[iii] Partijen leveren vaak enorme lijsten aan, waarvan duidelijk is dat de kandidaten onderaan nooit verkozen zullen worden. Kijkend naar de verkiesbare plekken – op twee manieren gedefinieerd – [iv] kunnen we en kleine verhoging van het aandeel vrouwelijke Statenleden verwachten, van 36% tot 34%. Het aandeel vrouwen onder de lijsttrekkers bedroevend laag met slechts 24%,[v] hoewel dit wel hoger is dan op het landelijk niveau (14% in 2017).[vi]

Figuur 1.Percentage vrouwen op kieslijsten Provinciale Staten.

De provincies variëren onderling in het percentage vrouwen op verkiesbare plekken van 28% tot 44% (zie Figuur 2).[vii] Opvallend is hierbij dat drie van de vier Randstad provincies relatief hoog scoren, namelijk Noord-Holland, Utrecht en Zuid-Holland met 44%, 44% en 36% vrouwen, maar Flevoland juist het laagst scoort met 28%. 

Figuur 2.Percentage vrouwen op kieslijsten Provinciale Staten per provincie.

Behalve regionale verschillen, is variatie tussen partijen groot (zie Figuur 3). De Partij voor de Dieren (PvdD), D66, GroenLinks en nieuwkomer Code Oranje hebben lijsten met minstens de helft vrouwen. Daarentegen is het deel vrouwen laag bij lokale partijen, ouderen partijen, kleine Christelijke partijen, rechts-populistische partijen en bij Denk. Onder dat lijstje zit een flink aantal partijen met nu geen zetels; het aandeel verkozen vrouwen zal dus sterk afhangen van de behoefte aan verandering ten opzichte van de gevestigde orde onder kiezers.

Figuur 3.Percentage vrouwen op kieslijsten Provinciale Staten per partij.[viii],[ix]

Noot: Het aantal vrouwen op de lijst van Forum voor Democratie is grotendeels onbekend omdat alleen initialen aangegeven zijn op de kieslijsten. Bron voor de kieslijsten https://provincialestaten2019.nl/.

Overigens biedt het feit dat de Provinciale Statenverkiezingen weinig zichtbaar zijn ook mogelijkheden. Door de lage opkomst (vorige keer 47.76%) is de kans dat een individuele stem de uitslag beïnvloedt iets groter. De tactiek van Stem op een Vrouw – op de vrouw stemmen die naar verwacht nét niet verkozen zou worden op basis van haar lijstpositie – zou dus goed kunnen werken op 20 maart. Stemmen op een vrouw kan effect hebben op de het uiteindelijke totaal percentage vrouwen, maar zou de grootste verandering brengen bij partijen die een laag percentage vrouwen op verkiesbare plekken heeft staan. Voor echte gelijkheid moet het streven zijn om meer vrouwen binnen conservatievere en rechtpopulistische partijen te krijgen. Els Borst zei: ‘Politiek is te belangrijk om alleen aan mannen over te laten.’ Laten we hieraan toevoegen: gelijkheid is te belangrijk is om alleen aan linkse partijen over te laten. Gendergelijkheid is geen ‘linkse hobby’, van de verbeelde witte wijn drinkende elite, maar een slag naar betere politiek.[x]

Afbeelding: Gedeputeerde Staten Limburg


[i] Voor een historisch overzicht zie https://atria.nl/nieuws-publicaties/feminisme/feminisme-20e-eeuw/8-maart-internationale-vrouwendag/

[ii] Gebaseerd op eigen telling op de websites van de provincies.

[iii] Bron voor de kieslijsten: https://provincialestaten2019.nl/.

[iv] De nauwe definitie van verkiesbaar houdt in alle posities op de lijst die lager of gelijk zijn dan het huidige aantal zetels van de partij in de betreffende Provinciale Staten. De ruime definitie is 125% van de huidige zetels, plus de eerste twee kandidaten van partijen die momenteel geen zetels hebben. Deze ruime definitie is in het vervolg van het stuk gebruikt.

[v] Zoals te verwachten staan vrouwen vaak op de tweede plek op de lijst. Op die plek is het percentage vrouwen het hoogst met 44%. Voor de lijstposities 1, 2, 3, 4 en 5 is het percentage vrouwen respectievelijk 25, 44, 38, 29 en 37.

[vi] Bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2017 was het aantal vrouwen (alle partijen op het stembiljet meenemend) 4 op de 28, dus 14%. Aantal vrouwelijke lijsttrekkers:

https://www.parlement.com/id/vhnnmt7j73yk/vrouwelijke_lijsttrekkers. Aantal lijsten:

https://nl.wikipedia.org/wiki/Tweede_Kamerverkiezingen_2017.

[vii] Hier is de ruime definitie van verkiesbaar genomen.

[viii] Onder ‘Ouderen’ zijn de volgende partijen samengevoegd: 50Plus, Ouderen Politiek Actief (OPA), Ouderen Appèl, Ouderenpartij, Senior Belang en Senioren Brabant. Het percentage vrouwen op verkiesbare plekken bij alleen 50Plus is 25%, evenals het percentage vrouwelijke lijsttrekkers bij 50Plus.

[ix] Onder ‘Lokaal en overig’ zijn de volgende partijen samengevoegd: FNP Fryslân, Groninger Belang, Jezus Leeft, Lokaal, Lokaal Brabant, Lokaal Limburg, Lokale Partijen Zuid Holland, NIDA, Natuurlijk Fryslân, Onafhankelijke Partij Drenthe, Partij voor Zeeland, Partij voor het Noorden, Provinciaal Belang Fryslân, Respect!, Sterk Lokaal en U26.

[x] Voor dit laatste punt zie: https://www.noord-holland.nl/Actueel/Archief/2019/Februari_2019/Blog_Politieke_gelijkheid_een_onvoltooid_project

Filed Under: Lokale politiek

Over de auteurs

Daphne van der Pas
Daphne van der Pas is universitair docent Politicologie aan de Universiteit van Amsterdam. Haar onderzoek richt zich op de interactie tussen partijen en media, parlementair gedrag, en politiek leiderschap.
  • Sociale media links 
Liza Mügge
Liza Mügge is universitair hoofddocent aan de afdeling politicologie van de Universiteit van Amsterdam en directeur van het Amsterdam Research Center for Gender and Sexuality (ARC-GS).
  • Sociale media links 

Reader Interactions

Geef een reactie Reactie annuleren

Je moet inloggen om een reactie te kunnen plaatsen.

Primary Sidebar

Volg ons

  • Facebook
  • Twitter
  • RSS Feed

Populaire berichten

De ideologie van Forum voor Democratie

De ongemakkelijke realiteit van de antivaccinatie-beweging

Wat als… Nederland het Britse kiesstelsel zou hebben?

Willekeurige berichten

Teveel aandacht voor welke partij de grootste is

Enkele gedachten bij het referendumdebat

Hoe krijgen partijen lokale lijsten vol?

Podcast

Episode 106 – “I’m f**king furious and I don’t f**king care anymore”, with Rob Ford

Rob Ford (University of Manchester) joins us to discuss the resignation of Liz Truss and the sorry … [Lees verder...]

Episode 105 – A new prime minister and a new monarch, with Rob Ford

For the first time ever, the UK acquired a new prime minister and a new monarch in the same week. … [Lees verder...]

Aflevering 104 – Terugblik gemeenteraadsverkiezingen, met Josje den Ridder, Simon Otjes en Tom van der Meer

We gaan de gemeenteraadsverkiezingen nabeschouwen met Josje den Ridder (SCP), Simon Otjes … [Lees verder...]

Populisme

Analyse van raadsinstrumenten laat zien: ook in gemeenteraden heerst het monisme

Het is alweer ruim een half jaar geleden dat de gemeenteraadsverkiezingen plaatsvonden. Inmiddels … [Lees verder...]

Gevoelens van culturele afstand als verklaring voor de opleidingskloof in anti-establishment-opvattingen en -gedrag

In veel Westerse democratieën leven onder een aanzienlijk deel van de bevolking … [Lees verder...]

Aflevering 94 – De ‘Heilige Alliantie’ tussen orthodoxe christenen en radicaal-rechts, met Sander Rietveld

Mijn gast van vandaag is Sander Rietveld, politicoloog en onderzoeksjournalist bij Zembla. Sander … [Lees verder...]

Blogroll

  • Andrew Gelman
  • Ballots & Bullets
  • Fight Entropy
  • FiveThirtyEight
  • The Monkey Cage
  • The Upshot
  • Wonkblog
  • OVER SRV
  • AUTEURS
  • CATEGORIEËN
  • ARCHIEF
  • CONTACT

© 2023 StukRoodVlees

Copyright © 2023 · SRV Theme op Genesis Framework · WordPress · Log in