Rapportcijfers politici volgen gangbare politieke tegenstellingen

Vorige week presenteerde I&O Research in hun nieuwste politieke peiling rapportcijfers voor politici, uitgesplitst naar partij. Zo kreeg Aboutaleb gemiddeld een 8,1 van (huidige) PvdA-stemmers en een 5,7 van PVV-stemmers. Deze gegevens bieden inzicht in de mate van overeenstemming tussen kiezersgroepen en politici.

De rapportcijfers kun je omzetten in een soort afstandstabel tussen kiezersgroepen en politici, waarbij geldt: hoe groter de afstand, hoe minder de kiezers de politicus blieven. En van die afstandstabel kun je vervolgens een grafische weergave maken: een soort kaart waarop politici en kiezersgroepen met kleine afstanden (dus goede rapportcijfers) dicht bij elkaar staan en politici en kiezersgroepen met grote afstanden (ofwel slechte rapportcijfers) ver weg. Zo’n grafische weergave, met behulp van multidimensional unfolding, is misschien niet perfect, maar weet de afstandsmatrix redelijk goed te reproduceren.

Het resultaat staat hierboven. De assen hebben geen inherente betekenis; ze worden immers afgeleid uit de gegevens. Maar we kunnen wel vrij gemakkelijk een patroon zien. Horizontaal zien we een ordening van links (GroenLinks, SP, PvdA) naar rechts (VVD en PVV). En verticaal zien we (kleinere) afstanden tussen meer populistische of anti-establishment partijen (PVV en SP) tegenover de rest.

Sommige politici worden door bijna alle kiezers (relatief) goed beoordeeld, zoals Aboutaleb die bij elke groep een 5,7 of hoger scoort. Andere politici, zoals Klaver, doen het bij velen goed, maar bij sommigen juist niet (PVV’ers geven Klaver een 3,7). Wilders is het meest extreme geval die het alleen bij zijn eigen kiezers heel goed doet (8,3) en bij alle anderen maximaal een 3,8 scoort.

Het is interessant dat de twee dimensies ‘links-rechts’ en ‘establishment-populisme’ hier duidelijk naar voren komen. We zien deze dimensies bijvoorbeeld ook terug in parlementair stemgedrag, in de standpunten van de partijen en als je kijkt naar tussen welke partijen wordt getwijfeld door kiezers. Blijkbaar zijn beide tegenstellingen van groot belang, voor kiezers en voor partijen.

Technische noot: alleen politici waarvoor onder alle kiezersgroepen een gemiddelde is gerapporteerd worden hier meegenomen. Minder bekende politici ontbreken daarom in de figuur.