Gisteren zou Richard Feyman 95 jaar zijn geworden. Feynman won de Nobelprijs in de natuurkunde in 1965 en wordt algemeen beschouwd als één van de grootste natuurkundigen van de afgelopen eeuw. Zijn legende is niet alleen gebaseerd op wetenschappelijke merites – en zijn immers zoveel Nobelprijswinnaars in de natuurkunde – maar ook op zijn onweerstaanbare persoonlijkheid. Feynman was een briljant spreker en docent. Hij vormde een zeldzame combinatie van een buitencategorie talent wat betreft onderzoek én onderwijs. Het zou één van de voornaamste redenen zijn waarom hij keer op keer het gerenommeerde Institute of Advanced Study in Princeton afwees. Er liepen geen studenten rond en stafleden hadden dan ook nauwelijks onderwijstaken.

Het onderstaande clipje toont Feynman op zijn best. Hij legt hier uit wat volgens hem moet worden verstaan onder de wetenschappelijke methode. Veel van de elementen van zijn betoog komen niet alleen terug in de natuurwetenschappen, maar ook zeker in de meer positivistische stromingen binnen de sociale wetenschappen: het ontwikkelen van een samenhangend verhaal dat de werkelijkheid beschrijft en verklaart (een theorie), de direct toetsbare implicaties van die theorieën (een hypothese), en vervolgens het rijmen van die hypothese met waarneming (de empirische toets). Feynman bespreekt in deze context ook kort het Popperiaanse principe van de falsificatie.

P.S. De reden dat ik in de titel spreek van ‘de’ wetenschappelijke methode is omdat in tegenstelling tot de natuurwetenschappen er alles behalve een consensus bestaat over ‘de’ wetenschappelijke methode in de sociale wetenschappen.