• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to primary sidebar
StukRoodVlees

Politicologie en actualiteit

  • OVER SRV
  • AUTEURS
  • CATEGORIEËN
  • ARCHIEF
  • CONTACT

Samenwerking in de Kamer: coalitie versus oppositie

door Tom Louwerse 21/06/2013 0 Reacties

In april zette ik het stemgedrag in de Tweede Kamer op een rijtje. Daaruit bleek dat coalitiepartijen VVD en PvdA vaak hetzelfde stemmen. Niet heel verwonderlijk gezien het feit dat deze twee partijen samen de regering vormen. De partijen moeten een redelijke mate van overeenkomst in het stemgedrag hebben om het kabinet niet in de problemen te brengen.  Dat hoeft natuurlijk niet te betekenen dat ze niet op andere manieren hun eigen profiel kunnen versterken. Eén van de manieren waarop dat kan is door moties in te dienen samen met oppositiepartijen. Op die manier kan de PvdA bijvoorbeeld laten zien dat ze nog steeds een centrum-linkse partij is. Maar gebeurt dat ook? Wie werkt met wie samen als het gaat om het indienen van moties en amendementen?

 

Gezamenlijk ingediende voorstellen
Percentage voorstellen dat de partij in de rij gezamenlijk indient met de partij in de kolom

 

In bovenstaande figuur staat de mate van samenwerking tussen de partijen. Van de voorstellen die  50PLUS heeft medeondertekend is bijvoorbeeld 39% ook medeondertekend door D66. Een hoog percentage, mede een gevolg van het feit dat 50PLUS als kleine partij niet heel veel voorstellen heeft ingediend (102). Van de door D66 ondertekende voorstellen (412 in totaal) was bijvoorbeeld maar 10% ook door 50PLUS ondertekend.

Net als bij het stemgedrag zien we in de patronen van mede-indiening een duidelijk verschil tussen de coalitie- en oppositiepartijen. Onder 46% van de voorstellen die de PvdA steunt, staat ook een handtekening van de VVD (omgekeerd zelfs 63%). De overeenkomst tussen PvdA en D66 is een stuk lager (28%), om maar te zwijgen van SP (15%) en GroenLinks (11%). De VVD op zijn beurt werkt niet veel samen met andere partijen ter rechterzijde als CDA (23%) en D66 (23%). De coalitiepartijen houden elkaar dus ook vast als het gaat om het indienen van moties en amendementen. Er lijkt geen sprake van een sterke profileringsdrang.

Bij de oppositiepartijen zien we een redelijk sterke samenwerking tussen SP, GroenLinks, D66, ChristenUnie en (zelfs) CDA. De SP dient veel voorstellen in waardoor het samenwerkingspercentage met andere afzonderlijke partijen wat lager ligt. De partij werkt relatief vaak samen met GroenLinks (26%), ChristenUnie (23%) en D66 (23%). Opvallend is dat de PvdD iets minder sterk in dit blok is geïntegreerd: ze werkt wel vaak samen met de SP en GroenLinks, maar minder met ChristenUnie en D66.

De grote buitenstaander qua samenwerking is de PVV. De partij diende ongeveer net zoveel voorstellen in als de ChristenUnie, maar werkte daarbij veel minder samen. Met de SP is de samenwerking nog het sterkste (14%), maar met andere partijen diende de partij maar weinig voorstellen in. Dit komt overeen met het beeld uit eerdere analyses van Simon Otjes en mijzelf, waarbij we vonden dat de PVV niet zo vaak samen voorstellen indiende in de periode voor 2012  – als PVV-Kamerleden dit al doen, dan vaak met een andere PVV’er. Aan de samenwerking met VVD’ers en CDA’ers is na het uiteenvallen van de gedoogconstructie ook een einde gekomen.

We kunnen de samenwerking van de verschillende Kamerfracties ook ruimtelijk weergeven met behulp van multidimensional scaling. Partijen die in onderstaande figuur dicht bij elkaar staan, dienen vaker samen voorstellen in, dan partijen die ver weg van elkaar staan. De grootte van de bolletjes correspondeert met het aantal voorstellen dat een partij indiende. Zoals we al constateerden zien we in het horizontale vlak een tegenstelling tussen coalitie en oppositie. In het verticale vlak is echter nog een andere tegenstelling te zien, die een combinatie lijkt van religieuze en protestfactoren. Aan de onderkant vinden we de drie confessionele partijen, terwijl aan de bovenkant partijen die zich verzetten tegen de gevestigde politiek, zoals PVV en PvdD. De SP staat redelijk in het midden, omdat zij zowel met de gevestigde oppositiepartijen als met de ‘protestpartijen’ samenwerkt.

Natuurlijk geven deze cijfers slechts een ruwe schets van de manier waarop Kamerfracties samenwerken. Toch geeft dit, net als het stemgedrag, een indicatie van het feit dat in het Kamerwerk de scheidslijn tussen oppositie en coalitie belangrijker lijkt dan de politiek-inhoudelijke verschillen. De laatste doen er toe, maar blijken bij het indienen van voorstellen toch secundair.

 

Cosponsor_2D
Ruimtelijke weergave van de mate waarin partijen samen voorstellen indienen, 2012-2013

 

Technische toelichting

Bovenstaande analyse van de indiening van moties en amendementen is gebaseerd op de periode vanaf de installatie van de Tweede Kamer tot en met 25 april januari 2013 (de laatste dag waarvoor de Handelingen op Officiële Bekendmakingen te vinden waren).

Het gaat hier om voorstellen die uiteindelijk in stemming zijn gebracht; dit is ontleend aan de Handelingen, zoals gepubliceerd op Officiële Bekendmakingen. Uit de Kamerstukken op Officiële Bekendmakingen is vervolgens met behulp van een computerprogramma informatie over de indieners van de partij gehaald. Omdat deze omzetting automatisch is, kunnen er kleine foutjes optreden, die het algemene beeld overigens nauwelijks zullen verstoren. Er is gekeken naar de mate van medeondertekening van moties en amendementen. Daarbij is geen weging toegepast voor de vraag of een partij eerste, tweede of derde indiener was.

De multidimensional scaling oplossing heeft een Stress van 9.8. De oplossing is gevonden met behulp van de functie isoMDS in het package MASS voor R.

Filed Under: Politieke partijen Tagged With: ammendementen, moties, multidimensional scaling, parlementair stemgedrag, tweede kamer

Over de auteur

Tom Louwerse
Tom Louwerse is universitair hoofddocent politicologie aan de Universiteit Leiden. Zijn onderzoek richt zich op politieke representatie, parlementair gedrag, verkiezingen, peilingen en stemhulpen.
Website: https://www.tomlouwerse.nl/nl
  • Sociale media links 

Reader Interactions

Geef een reactie Reactie annuleren

Je moet inloggen om een reactie te kunnen plaatsen.

Primary Sidebar

Volg ons

  • Facebook
  • Twitter
  • RSS Feed

Populaire berichten

De ideologie van Forum voor Democratie

De ongemakkelijke realiteit van de antivaccinatie-beweging

Wat als… Nederland het Britse kiesstelsel zou hebben?

Willekeurige berichten

Economisme in de wetenschap: Waarom het debat over het CPB-rapport zo belangrijk is

Lokale verkiezingen. Foto: Flickr/RNW (CC BY-ND 2.0)

Lokale verkiezingen: heb je iets aan landelijke peilingen?

Wat doet Wilders op de PVV poster voor de Provinciale Statenverkiezingen?

Podcast

Episode 106 – “I’m f**king furious and I don’t f**king care anymore”, with Rob Ford

Rob Ford (University of Manchester) joins us to discuss the resignation of Liz Truss and the sorry … [Lees verder...]

Episode 105 – A new prime minister and a new monarch, with Rob Ford

For the first time ever, the UK acquired a new prime minister and a new monarch in the same week. … [Lees verder...]

Aflevering 104 – Terugblik gemeenteraadsverkiezingen, met Josje den Ridder, Simon Otjes en Tom van der Meer

We gaan de gemeenteraadsverkiezingen nabeschouwen met Josje den Ridder (SCP), Simon Otjes … [Lees verder...]

Populisme

Plaatjes van de electoraatjes: de radicaal-rechtse ruimte

Over anderhalve week stemmen we voor de Provinciale Staten en de waterschappen. Waar zullen we – … [Lees verder...]

Analyse van raadsinstrumenten laat zien: ook in gemeenteraden heerst het monisme

Het is alweer ruim een half jaar geleden dat de gemeenteraadsverkiezingen plaatsvonden. Inmiddels … [Lees verder...]

Gevoelens van culturele afstand als verklaring voor de opleidingskloof in anti-establishment-opvattingen en -gedrag

In veel Westerse democratieën leven onder een aanzienlijk deel van de bevolking … [Lees verder...]

Blogroll

  • Andrew Gelman
  • Ballots & Bullets
  • Fight Entropy
  • FiveThirtyEight
  • The Monkey Cage
  • The Upshot
  • Wonkblog
  • OVER SRV
  • AUTEURS
  • CATEGORIEËN
  • ARCHIEF
  • CONTACT

© 2023 StukRoodVlees

Copyright © 2023 · SRV Theme op Genesis Framework · WordPress · Log in