Stilte op het Malieveld

Het is opvallend stil op het Malieveld. Ondanks de grootschalige bezuinigingen die het Kabinet ook voor volgend jaar weer heeft aangekondigd lijkt de maatschappelijke onrust beperkt te zijn. In  ieder geval trekken de protestbijeenkomsten die toch wel georganiseerd worden niet al teveel publiciteit. In oktober kreeg het protest van de medewerkers van de publieke omroep wel de nodige aandacht, maar vooral op de publieke omroep zelf. Verder kreeg de demonstratie die Geert Wilders organiseerde tegen het kabinetsbeleid ook maar beperkte aandacht.

Hoe komt het dat sommige demonstraties wel in de publiciteit komen en anderen niet? Dit is één van de vragen die politicoloog Ruud Wouters beantwoordt in zijn proefschrift (of ‘doctoraat’, zoals dat bij onze Zuiderburen heet) Selection. Description. Reaction. How Television News Covers Movements and Protest dat hij volgende week aan de Universiteit Antwerpen zal verdedigen. Het boek bevat een heleboel interessante inzichten over de manier waarop televisienieuws in Vlaanderen gedurende de periode 2003-2010 demonstraties en protest in beeld brengt.

Eén van de meest sterke punten van het proefschrift is dat het gebruik maakt van politiearchieven, waarin allerlei karakteristieken van demonstraties zijn vastgelegd. Hierdoor heeft Wouters de beschikking over een unieke dataset waarmee hij de eigenschappen van protesten die wel het nieuws halen kan vergelijken met die van protesten die dat niet doen (link naar artikel dat overeenkomst met betreffende hoofdstuk in proefschrift).

Het zal weinig verbazing wekken dat het aantal deelnemers de beste voorspeller is van zichtbaarheid op televisie: hoe meer mensen mee demonstreren, hoe groter de kans dat de demonstratie het journaal haalt. Daarnaast blijken demonstraties waarbij de demonstranten niet op één plaats blijven, maar een tocht afleggen nieuwswaardiger zijn. Een andere belangrijke factor is de steun die de demonstratie ontvangt van sociale bewegingsorganisaties. Wordt de actie ondersteund door met name ‘oude’ sociale bewegingen, zoals met name de vakbond, dan is de kans op aandacht een heel stuk groter.

Het ontbreekt veel recente demonstraties in Nederland aan de bovengenoemde ‘succesfactoren’: het aantal demonstranten is beperkt, de gekozen vorm statisch en de protesten worden zelden ondersteund door de vakbonden, die door het sociaal akkoord dat zij hebben gesloten met de regering met handen en voeten gebonden zijn. Vooral het ontbreken van de steun van de vakbeweging is een belangrijk verschil met veel meer succesvolle demonstraties uit het recente verleden. Het is dan ook niet waarschijnlijk dat de huidige demonstraties veel indruk zullen maken: media-aandacht is een voorwaarde om door politici gezien te worden als meer dan ‘bedelaars aan de poort van het beleidsproces‘, om de woorden van Wouters te gebruiken.