• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to primary sidebar
StukRoodVlees

Politicologie en actualiteit

  • OVER SRV
  • AUTEURS
  • CATEGORIEËN
  • ARCHIEF
  • CONTACT

Stockholmsyndroom? Steun voor de euro nauwelijks aangetast door de crisis

door Armen Hakhverdian 05/12/2013 0 Reacties

De economische crisis – inmiddels een parapluterm voor eerst de kredietcrisis van 2007, vervolgens de schuldencrisis van 2009 – heeft grote invloed gehad op allerlei aspecten van publieke opinie. Politiek vertrouwen en aanverwante houdingen zoals tevredenheid met de democratie hebben zonder meer een al dan niet tijdelijke deuk opgelopen door de crisis. Vertrouwen in de Europese Unie is gekelderd, hoewel diezelfde EU in tweederde van de lidstaten nog steeds meer vertrouwen geniet dan het nationale parlement en de regering. Maar hoe zit het met gevoelens jegens de euro, vooralsnog het sluitstuk van ruim een halve eeuw Europese integratie? Voor de één belichaamt de euro alles wat fout is aan het Europese project en vormt de gemeenschappelijke munt juist één van de oorzaken van de schuldencrisis, voor de ander is het een baken in de nacht zonder welke we nog veel harder door de crisis waren getroffen.

In de recent uitgebrachte bundel Mass Politics in Tough Times onderzoekt een team van vooraanstaande politicologen de reacties van het publiek op de Great Recession. Sara Hobolt en Patrick Leblond gaan specifiek in op attitudes ten opzichte van de euro voor en tijdens de financiële crisis. Je zou op voorhand denken dat de euro als kop van Jut zou fungeren voor de economische puinhoop van de afgelopen jaren, maar niets is minder waar.

 

Publieke opinie over de euro

Hobolt en Leblond brengen steun voor de euro in kaart voor vier groepen landen:

  1. GIIPS: Griekenland, Ierland, Italië, Portugal en Spanje, “the politically correct version of the malicious ‘PIIGS’ moniker that has often been used to identify these countries” (p. 131-132). Deze groep is het hardst getroffen door de schuldencrisis.
  2. Eurozone (zonder GIIPS).
  3. Euro opt-outs: Denemarken, Zweden en het Verenigd Koninkrijk. Dit zijn landen die voldoen aan de criteria om de euro in te voeren. In Denemarken en Zweden waren nationale regeringen veelal voor invoering van de euro maar dit stuitte op weerstand in referenda in 2000 en 2003. Gezien het huidige Britse opinieklimaat zal alleen een masochistische regering vragen om een referendum over invoering van de euro…
  4. Euro hopefuls: de overige EU-lidstaten. Deze landen zullen officieel toetreden wanneer zij hebben voldaan aan de EU-convergentiecriteria.

De onderstaande figuur laat zien hoe steun voor de euro zich heeft ontwikkeld in deze vier groepen landen vanaf 1999 tot nu (zie p. 122 van de laatste Eurobarometer voor cijfers per land). De stabiliteit van publieke opinie in de eurozone, zowel met als zonder de GIIPS-landen, is ronduit verrassend te noemen. Met name in de GIIPS-landen lijkt van een dalende steun voor de euro geen sprake. In de overige landen van de eurozone is er een lichte daling, maar zelfs op het hoogtepunt van de eurocrisis sprak een ruime meerderheid haar steun uit voor de gemeenschappelijke munt.

 

hoboltleblond

(Bron: Hobolt en Leblond 2013. Geplaatst met toestemming van de auteurs.)

 

Het beeld buiten de eurozone is radicaal anders. Niet alleen lag steun voor de euro daar sowieso al lager, maar we zien ook dat sinds het uitbreken van de crisis met name de Euro opt-outs steeds minder vertrouwen hebben gekregen in de euro. De dalende populariteit van de euro onder Euro hopefuls is eigenlijk al ruim voor de schuldencrisis ingezet.

 

Stockholmsyndroom

Nu rijst onmiddellijk de vraag waarom steun voor de euro binnen de eurozone zo stabiel is gebleven in deze roerige jaren. Is er sprake van een collectieve vorm van het Stockholmsyndroom, dat burgers tegen beter weten in sympathie gaan koesteren voor hun monetaire gijzelnemer?

Volgens Hobolt en Leblond speelt het politieke establishment uiteindelijk een belangrijke rol. Zowel in de GIIPS-landen als daarbuiten buitelden politici over elkaar heen om duidelijk te maken dat een mogelijke instorting van de euro of een uittreding uit de eurozone nóg dramatischer zou zijn dan de al geleden pijn. Ook uit universitaire hoek zagen sommigen de euro als “bulwark against the forces currently wreaking havoc in the global economy” (p. 52).

Het lijkt erop dat het publiek deze argumenten heeft overgenomen. Zo laten Hobolt en Leblond zien dat binnen de eurozone economische onzekerheid een negatief effect heeft op steun voor de euro, maar alleen buiten crisistijd: “When economic conditions are severe, economic insecurity tends to favor the euro”(p. 143). Hierbij moet worden opgemerkt dat de auteurs nergens expliciet laten zien dat burgers eliteretoriek overnemen, maar dit zou best een plausibel mechanisme kunnen vormen om deze resultaten te verklaren. Het publiek blijft de euro steunen in de hoop dat de gemeenschappelijke munt de pijn van de crisis zal verzachten…

Filed Under: Economie, EU en internationaal, Kiezers en publieke opinie Tagged With: Economische crisis, EU, euro, Publieke opinie

Over de auteur

Armen Hakhverdian
Armen Hakhverdian is universitair hoofddocent politicologie aan de Universiteit van Amsterdam. Hij doet onderzoek naar politieke vertegenwoordiging, publieke opinie en ongelijkheid. Hij schreef samen met Wouter Schakel het boek 'Nepparlement? Een pleidooi voor politiek hokjesdenken' (2017, Amsterdam University Press) over ongelijke vertegenwoordiging in Nederland.
  • Sociale media links 

Reader Interactions

Geef een reactie Reactie annuleren

Je moet inloggen om een reactie te kunnen plaatsen.

Primary Sidebar

Volg ons

  • Facebook
  • Twitter
  • RSS Feed

Populaire berichten

De ideologie van Forum voor Democratie

De ongemakkelijke realiteit van de antivaccinatie-beweging

Wat als… Nederland het Britse kiesstelsel zou hebben?

Willekeurige berichten

Aflevering 70 – Het werk van een klinisch viroloog in tijden van Covid-19, met Katja Wolthers

Kan je met geld de uitkomst van een referendum kopen?

Eerlijke verkiezingen en de Nederlandse poststem

Podcast

Episode 106 – “I’m f**king furious and I don’t f**king care anymore”, with Rob Ford

Rob Ford (University of Manchester) joins us to discuss the resignation of Liz Truss and the sorry … [Lees verder...]

Episode 105 – A new prime minister and a new monarch, with Rob Ford

For the first time ever, the UK acquired a new prime minister and a new monarch in the same week. … [Lees verder...]

Aflevering 104 – Terugblik gemeenteraadsverkiezingen, met Josje den Ridder, Simon Otjes en Tom van der Meer

We gaan de gemeenteraadsverkiezingen nabeschouwen met Josje den Ridder (SCP), Simon Otjes … [Lees verder...]

Populisme

Plaatjes van de electoraatjes: de radicaal-rechtse ruimte

Over anderhalve week stemmen we voor de Provinciale Staten en de waterschappen. Waar zullen we – … [Lees verder...]

Analyse van raadsinstrumenten laat zien: ook in gemeenteraden heerst het monisme

Het is alweer ruim een half jaar geleden dat de gemeenteraadsverkiezingen plaatsvonden. Inmiddels … [Lees verder...]

Gevoelens van culturele afstand als verklaring voor de opleidingskloof in anti-establishment-opvattingen en -gedrag

In veel Westerse democratieën leven onder een aanzienlijk deel van de bevolking … [Lees verder...]

Blogroll

  • Andrew Gelman
  • Ballots & Bullets
  • Fight Entropy
  • FiveThirtyEight
  • The Monkey Cage
  • The Upshot
  • Wonkblog
  • OVER SRV
  • AUTEURS
  • CATEGORIEËN
  • ARCHIEF
  • CONTACT

© 2023 StukRoodVlees

Copyright © 2023 · SRV Theme op Genesis Framework · WordPress · Log in