• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to primary sidebar
StukRoodVlees

Politicologie en actualiteit

  • OVER SRV
  • AUTEURS
  • CATEGORIEËN
  • ARCHIEF
  • CONTACT

Strafvervolging tegen Wilders en de gevolgen voor publieke opinie: lessen uit de eerdere zaak-Wilders

door Armen Hakhverdian 27/03/2014 0 Reacties

Inmiddels hebben honderden burgers aangifte gedaan tegen PVV-leider Geert Wilders om zijn gewraakte uitspraken over Marokkanen op de avond van de gemeenteraadsverkiezingen. Het is nu aan het Openbaar Ministerie om te besluiten om tot strafvervolging over te gaan. Voor- en tegenstanders van zo’n strafvervolging buitelen over elkaar heen (zie Nieuwsuur gisteravond), maar heeft zo’n besluit eigenlijk invloed op het electoraat?

 

Het eerdere strafproces

UvA-collega’s Joost van Spanje en Claes de Vreese hebben onderzocht hoe publieke opinie in 2009 reageerde op het besluit om Wilders destijds strafrechtelijk te vervolgen wegens haat zaaien en discriminatie. Hoewel het Openbaar Ministerie aanvankelijk niet tot strafvervolging wilde overgaan, besloot het Gerechtshof in Amsterdam op 21 januari 2009 dat dit wel diende te gebeuren. (Een belangrijke getuige-deskundige uit dat proces staat inmiddels op de verkiezingslijst van de PVV voor de Europese Verkiezingen, maar dat terzijde.)

Van Spanje en De Vreese hadden in december 2008 TNS Nipo ingeschakeld voor opinieonderzoek en maakten van de timing van het besluit van het Hof gebruik om dezelfde respondenten op een aantal cruciale tijdstippen nogmaals te ondervragen. Vervolgens keken ze naar verschillende politieke houdingen van respondenten die wel of geen kennis hadden genomen van dit besluit om Wilders te vervolgen. Een uitsproken mogelijkheid dus om de invloed van die beslissing in kaart te brengen.

 

Twee onderzoeken

Uit het eerste onderzoek (paywall) blijkt dat Wilders electorale winst boekte door het besluit hem te vervolgen. Men name cultureel gematigde kiezers bleken vatbaar voor de strafvervolging. De effecten op kiezers met sterke mono- of multiculturele houdingen waren zwak tot niet-significant omdat deze groepen sowieso al wel of juist niet op Wilders zouden stemmen. Van Spanje en De Vreese schatten dat de PVV op de korte termijn zo’n één tot vier zetels (virtuele) winst boekte door dit besluit van het Hof.

Het tweede onderzoek (paywall) laat zien dat strafvervolging ook effect had op tevredenheid met het functioneren van de democratie. Van Spanje en De Vreese vinden dat het besluit invloed had op kiezers met uitgesproken mono- of multiculturele houdingen. Kiezers die het inhoudelijk met Wilders eens zijn op dit punt zijn aanmerkelijk minder tevreden over de democratie ná het besluit dan hiervoor. Tegenstanders van Wilders voelen zich daarentegen juist gesterkt in hun opvattingen over het functioneren van de democratie. Het besluit om over te gaan tot strafvervolging had wat dat betreft een polariserende werking.

Uiteindelijk geven Van Spanje en De Vreese zelf ook een aantal beperkingen van hun onderzoek aan. Gegeven de timing van de metingen blijft het onduidelijk wat het strafproces zelf, niet alleen het besluit tot strafvervolging, teweeg heeft gebracht. Daarnaast is het onmogelijk om in dit geval het besluit zelf te isoleren van de media-aandacht over het besluit. We zien dit in de huidige ophef eigenlijk ook. Heeft de PVV steun verloren vanwege de uitspraken van Wilders of vanwege de ophef in politiek en media over die uitspraken?

Zie ook dit eerdere stuk van Joost van Spanje over strafvervolging van Wilders en Le Pen.

Filed Under: Kiezers en publieke opinie, Religie, ideologie en ethiek Tagged With: discriminatie, Geert Wilders, PVV, Strafvervolging

Over de auteur

Armen Hakhverdian
Armen Hakhverdian
Armen Hakhverdian is universitair hoofddocent politicologie aan de Universiteit van Amsterdam. Hij doet onderzoek naar politieke vertegenwoordiging, publieke opinie en ongelijkheid. Hij schreef samen met Wouter Schakel het boek 'Nepparlement? Een pleidooi voor politiek hokjesdenken' (2017, Amsterdam University Press) over ongelijke vertegenwoordiging in Nederland.
  • Sociale media links 

Reader Interactions

Geef een reactie Antwoord annuleren

Je moet inloggen om een reactie te kunnen plaatsen.

Primary Sidebar

Volg ons

  • Facebook
  • Twitter
  • RSS Feed

Populaire berichten

De ideologie van Forum voor Democratie

De ongemakkelijke realiteit van de antivaccinatie-beweging

Wat als… Nederland het Britse kiesstelsel zou hebben?

Willekeurige berichten

A Game of Chicken? Mogelijke scenario’s voor het belastingplan

Kiesrecht voor iedereen, snelle uitbreiding van de verzorgingsstaat?

De diepe wortels van het racisme

Podcast

Stemmen: een verkiezingspodcast zonder peilingen. Aflevering 3 – Zeg me hoe je denkt over immigranten en ik vertel je je mening over windmolens

In de derde aflevering van Stemmen gaan we het hebben over de conflicten achter de … [Lees verder...]

Stemmen: een verkiezingspodcast zonder peilingen. Aflevering 2 – Waarom kiezers wél trouw blijven aan hun standpunten, maar niet aan partijen

In deze tweede aflevering van Stemmen spreken we over hoe burgers een partij kiezen die bij hen … [Lees verder...]

Stemmen: een verkiezingspodcast zonder peilingen. Aflevering 1 – Waarom (en waarop) stemmen we?

Naast onze reguliere podcast gaan we in samenwerking met de Correspondent een podcastreeks maken … [Lees verder...]

Populisme

Plaatjes van de electoraatjes: FVD

Op 17 maart zijn er verkiezingen voor de Tweede Kamer. In deze serie ga ik aan de hand van een … [Lees verder...]

Aflevering 87 – De crisis bij Forum voor Democratie, met Sarah de Lange en Léonie de Jonge

Deze aflevering staat in het teken van de crisis bij Forum voor Democratie. Waarom ontplofte juist … [Lees verder...]

Corona en radicaal-rechts populisme: einde van een tijdperk?

Betekent de coronacrisis het begin van het einde van het radicaal-rechtse populisme in Europa? Deze … [Lees verder...]

Blogroll

  • Andrew Gelman
  • Ballots & Bullets
  • Fight Entropy
  • FiveThirtyEight
  • The Monkey Cage
  • The Upshot
  • Wonkblog
  • OVER SRV
  • AUTEURS
  • CATEGORIEËN
  • ARCHIEF
  • CONTACT

© 2021 StukRoodVlees

Copyright © 2021 · SRV Theme op Genesis Framework · WordPress · Log in