Het leek deze zomer een proefballonnetje: studenten moesten de spits uit. Maar deze week bevestigde Minister Bussemaker haar standpunt in verschillende universiteits- en hogeschoolkranten. “Universiteiten en hogescholen die niet zorgen dat studenten zoveel mogelijk buiten de spits kunnen reizen, krijgen in de toekomst mogelijk minder geld,” schreef de NOS.
De minister wil bezuinigen op de OV-kaarten en daarom studenten buiten de spits laten reizen. Maar ze wil studenten niet nog zwaarder laten opdraaien voor deze bezuiniging. Daarom moeten universiteiten en hogescholen studenten maar vrijplannen, zodat ze buiten de spits kunnen reizen. Feitelijk betekent dat al snel dat tussen 8 en 10 uur ’s ochtends, en tussen 16 en 19 uur ’s avonds geen college kan worden gegeven, terwijl contacturen toch al moeten worden opgehoogd. En als onderwijsinstellingen hier niet in meegaan, worden ze blijkbaar – individueel of collectief – gekort.
De eerste reacties waren bepaald niet positief. Toch lijkt echte ophef uit te blijven. Dat komt wellicht ook doordat het plan ook zo onduidelijk is. Zes vragen voor de minister.
Ruimtegebrek
1. Is het logistiek wel mogelijk om studenten voor 10.00 en na 16.00 vrij te roosteren?
Laten we beginnen met het meest evidente probleem. De meeste hogescholen en universiteiten lijken simpelweg niet de beschikbare lokalen te hebben om zulke roosters in te plannen. Het is nu al vaak een speurtocht om de juiste zalen te krijgen. We hebben collegezalen, seminarruimtes, computerruimtes en labs. Dat zijn geen multifunctionele ruimtes die eenvoudigweg naar believen kunnen worden omgezet. Hebben universiteiten en hogescholen inderdaad aangegeven dat dit mogelijk is? En zo nee, hoeveel moet dan worden geïnvesteerd in vastgoed om dit wel mogelijk te maken?
Penny wise en Pound foolish
2. Is het wenselijk om leegstand van moderne lesruimtes af te dwingen?
Als het logistiek al mogelijk is, is de wenselijkheid van het plan twijfelachtig. Natuurlijk, als forens vind ik het idee van een rustiger spits prachtig. En het is mooi als studenten ondanks uw bezuinigingen niet te veel op extra kosten worden gejaagd. Maar het gevolg is wel dat vaak moderne lesruimtes een groot deel van de tijd leeg zullen staan. U bent vast bekend met de nieuwe huisvesting van Sociale Wetenschappen van de UvA op het Roeterseiland. We hebben werkelijk prachtige nieuwe gebouwen met multimediale faciliteiten. Maar die gaan we dus voor 10 uur en na 16 uur niet kunnen gebruiken. Dat is niet alleen inefficiënt; bij elke vernieuwing zal het leiden tot onnodig extra kapitaalverlies.
Is het plan daarmee niet penny wise en pound foolish?
Subsidie voor vastgoedspeculanten
3. Gaan welgestelde onderwijsinstellingen het meest van uw beleid profiteren?
Hogescholen en universiteiten die niet meegaan in de eis van de minister kunnen een probleem hebben. Mogelijk krijgen juist zij dan een boete. Het is niet moeilijk te bedenken welke onderwijsinstellingen daar het meest onder te lijden zullen hebben. Dat zijn die universiteiten die toch al weinig kapitaal hebben. De welgesteldere instellingen zitten vaak lekker ruim in hun jasje. Zij zullen zonder problemen aan uw eisen kunnen voldoen. En dus wordt uw plan een verkapte subsidieregeling voor kapitaalkrachtige onderwijsinstellingen, en anders wel aan die instellingen die overactief zijn geweest op de vastgoedmarkt.
Het nieuwe werken
4. Bereidt uw plan studenten goed voor op het werkende leven?
Universiteiten en hogescholen hebben de doelstelling om studenten voor te bereiden op het beroepsbestaan. Dat kan zijn als onderzoeker, als ambtenaar, in de private sector of als zelfstandige. Bij een voltijdsstudie worden studenten geacht een volledige werkweek aan hun studie dienen te besteden (60ECTS op jaarbasis, die elk staan voor 28 uur studiewerk). Hoe reëel is dat wanneer studenten worden geacht elke dag uit te kunnen slapen tot kort voor 9 uur, en om 17 uur weer thuis kunnen zijn?
Volgt Minister Asscher over enkele jaren met een bijpassend voorstel voor Arbeidstijdsverkorting?
Variabele werktijden
5. Wordt academisch personeel geacht nog vaker in de avonduren te doceren, wanneer studenten minder opsteken?
Er is een uitwijkmogelijkheid: een deel van de colleges kan worden verplaatst tot na de avondspits, tussen 19 en 23 uur bijvoorbeeld. Dat studenten in de avonduren minder opsteken dan in de ochtend, is al langere tijd bekend. Alleen daarom al lijkt het wenselijk om college’s zo min mogelijk ’s avonds in te plannen. Maar ook voor de academische staf is deze mogelijkheid problematisch. Reguliere colleges in de avonduren vormen een inbreuk op de werk-privé balans van academici.
De grens
6. Met welke reisafstand moeten universiteiten en hogescholen rekening houden?
De maatregel is vooral bedoeld voor studenten die bij de ouders blijven wonen (wat door andere bezuinigingen wordt gestimuleerd). Wie in de stad woont waar hij of zij studeert, heeft immers de beschikking over een fiets. Thuiswonende studenten moeten dus kunnen reizen buiten de spits. Maar wat betekent dat in de praktijk? Moet de Erasmusuniversiteit rekening houden met studenten uit Leiden, Utrecht en Breda en misschien nog verder, of alleen met studenten uit de regio? Maar zelfs in dat laatste geval is de reistijd al snel drie kwartier. Denk aan die arme studenten die in het Westland wonen, of op Voorne-Putten. Moet de Universiteit van Amsterdam de colleges ophouden tot studenten uit Purmerend, Den Helder en Alkmaar zijn gearriveerd? Hoe ver mogen studenten van Groningen wonen, om toch buiten de spits te kunnen reizen? Vindt u Doesburg (40 kilometer, 5 kwartier reizen) een acceptabele woonplaats voor een forenzende student naar Nijmegen?
Ik zie de uitwerking van de plannen met angst en beven tegemoet.
Geef een reactie
Je moet inloggen om een reactie te kunnen plaatsen.