Forum voor Democratie (FVD) is de grote winnaar van de Provinciale Statenverkiezingen. Maar wat is nu eigenlijk de ideologie van Forum voor Democratie? In een reactie op de uitslag liet Klaas Dijkhoff, fractievoorzitter van de VVD, weten dat hij dit snel te weten hoopt te komen. Hij zei tegen het AD al twee jaar lang geen idee te hebben wat het FVD wil.
Hier het antwoord. Een korte impressie van de ideologie van het FVD aan de hand van de veelbesproken speech die Thierry Baudet gisteren hield. Om alvast met de deur in huis te vallen: het FVD is een schoolvoorbeeld van een radicaal-rechtse populistische partij – net als de PVV van Geert Wilders, het Rassemblement National (voorheen Front National) van Marine Le Pen en de Lega van Matteo Salvini.
Radicaal-rechtse populisten beweren dat er sprake is van een grote crisis van onze beschaving. En wel om twee hoofdredenen. De eerste is dat onze natie bedreigd wordt door “gevaarlijke anderen” die “niet bij ons passen”. Dit wordt ook wel “nativisme” genoemd. De tweede reden is dat er een “slechte elite” is die de belangen van het “goede en gewone volk” verkwanselt. Dit wordt ook wel “populisme” genoemd. De crisis kan volgens radicaal-rechtse populisten alleen door henzelf worden opgelost. Zij zullen de politiek weer teruggeven aan de burger en de grootsheid van de eigen cultuur weer herstellen. Veel radicaal-rechtse populisten combineren deze boodschap met Euro- en klimaatscepsis.
Waarom Baudet radicaal-rechts populistisch is? Zie hier een aantal elementen uit zijn speech, voorzien van kort commentaar.
“En zo staan we hier vanavond, te elfder ure, letterlijk, te midden van de brokstukken van wat ooit de grootste en mooiste beschaving was die de wereld ooit heeft gekend. Een beschaving die alle uithoeken van de wereld bestreek. Een beschaving die vol zelfvertrouwen was. […] Ons land maakt onderdeel uit van die beschavingsfamilie. Maar net als al die andere landen van onze Boreale wereld worden we kapotgemaakt door de mensen die ons juist zouden moeten beschermen. We worden ondermijnd door onze universiteiten, onze journalisten, door de mensen die onze kunstsubsidies ontvangen, en die onze gebouwen ontwerpen. En bovenal worden we ondermijnd door onze bestuurders. Een kliekje omhooggevallen netwerkers, beroepsvergaderaars, mensen die nog nooit een boek hebben gelezen in hun leven, en geen idee hebben wat op de lange termijn de belangrijke issues zijn. Zij beheersen helaas de besluitvormingsorganen van ons land en maken in een merkwaardige mengeling van onkunde en cynisch eigenbelang keer op keer de verkeerde keuzes. Niet lang meer. […]”
Als dit niet het schetsen van een crisissituatie is dan weet ik het niet meer. Zie de termen: ”te elfder ure”, “brokstukken”, “kapotgemaakt”, “ondermijnd”. Dit stukje speech is voornamelijk populistisch van aard. De boosdoeners zijn de elites (universiteiten, journalisten en politici). Maar er zit ook een hondenfluitje naar de wat extremistischere nativisten in zijn achterban. De term “Boreaal” kan namelijk verwijzen naar “de ‘arische’ en ‘polaire’ wortels van het Indo-Europese volk, de veronderstelde voorouders van de witte Europeanen”.
“Vervolgens lieten achtereenvolgende kabinetten Rutte de grenzen wagenwijd open staan, en braken die kabinetten immigratierecord na immigratierecord. Met alle immigratie- en integratieproblemen die we al hebben werden opnieuw honderdduizenden mensen uit totaal andere culturen dan de onze binnengelaten. […] Een absolute crisis bij de politie dreigt waardoor onze veiligheid op straat die al nauwelijks meer kan worden gewaarborgd nog verder onder druk zal komen te staan, en we natuurlijk ook afgelopen maandag in Utrecht zagen dat verkrachters, roofovervallers, levensgevaarlijke mensen, gewoon vrij rondlopen. Het is een schande. […]”
Hieruit blijkt het nativisme van Baudet directer. Hij stelt dat er teveel migranten in Nederland zijn, en suggereert dat dit een probleem vormt voor onze veiligheid.
“Hij [Rutte] liet bijvoorbeeld ook alle plannen van die verschrikkelijke Europese Unie om de baas over ons te spelen gewoon doorgang vinden. […] Wat is hier aan de hand? Waarom gebeurde dit allemaal? Men gelooft niet meer in Nederland. Dat is zeker. Niet meer in de Westerse beschaving ook, niet meer in onze taal, die inmiddels is afgeschaft op onze universiteiten. Men gelooft niet meer in onze kunsten, in ons verleden. Men gelooft niet meer in onze feestdagen, in onze helden. Onze traditionele stedenbouw.”
Uit dit stuk tekst blijkt duidelijk dat het FVD Eurosceptisch is. Baudet stelt dat dit komt omdat men niet meer in onze beschaving gelooft.
“Maar in al dat ongeloof, in dat immense vacuüm, dat culturele en spirituele vacuüm, is tegelijkertijd haast ongemerkt een grandioze ketterij binnengedrongen. Een nieuwe immanente religie, een politieke theologie. De leden van het kartel, ze geloven in niets, maar vereren tegelijkertijd één afgod, genaamd “transitie”. Honderden miljarden (wij denken zelfs duizend miljard in totaal, als je alle kosten bij elkaar optelt) willen zij offeren op het altaar van deze afgod. In de vorm van windmolens, warmtepompen, zonnepanelen en andere volkomen onrendabele projecten die ons niets brengen, die de planeet niets verder helpen, maar die ons wel heel erg veel geld kosten, en dus heel erg straffen. Het is een masochistische ketterij, dit geseculariseerde zondvloedgeloof dat zich in onze tijd heeft meester gemaakt van de harten en geesten van onze bestuurders. […]”
Zoals ik eerder al schreef hóeven radicaal-rechts populisten niet klimaatsceptisch te zijn. Toch hebben veel radicaal-rechtse populisten hier voor gekozen omdat het idee van een “klimaathype” mooi aan kan sluiten bij hun populisme en hun betoog dat onze beschaving in de afgrond wordt gestort.
“De schoonheid van Nederland was mij nooit zo duidelijk op het netvlies gekomen als ons mooie land niet zo was verkwanseld door de bestuurders van het kartel. Sterker: als dit alles niet was gebeurd, deze ongecontroleerde immigratie die ons straatbeeld zo vertekent, al die linkse indoctrinatie in het onderwijs, al die lelijke architectuur, en die machtsuitbreiding van de EU, al die klimaatketterij, als al die zaken niet waren gebeurd dan was ik nooit de politiek ingegaan. Maar wij zijn naar het front geroepen. Omdat het moet. Omdat ons land ons nodig heeft. […]”
Mooie samenvatting: nativisme, populisme, Euroscepsis, klimaatscepsis allemaal samengebracht. Ons land is in crisis en er is maar één partij die het tij kan doen keren.
“Wij gaan een nieuwe generatie opleiden en we gaan de huidige leiders vervangen en verslaan. Wij hebben de mensen om de Europese Unie te verslaan, wij hebben concrete oplossingen om de massa-immigratie te stoppen, we hebben mensen die de controle over onze grenzen kunnen herstellen, en om de Euromunt te ontvlechten zodat wij eindelijk weer de baas worden in ons eigen land. Wij zullen niet rusten totdat onze democratie is hersteld en het partijkartel is gebroken. We gaan bindende referenda introduceren, volksinitiatieven, open sollicitaties voor publieke functies, gekozen burgemeesters, en wij saneren de NPO. […] We gaan een renaissance teweegbrengen waarin ons zelfvertrouwen is hersteld. Waarin we weer veilig kunnen leven in een vertrouwde omgeving, waarin de democratische rechtsstaat is hersteld, en de economische en culturele dynamiek kan terugkeren. […] Wij zijn het vlaggenschip van de renaissancevloot. En andere schepen kunnen zich bij ons voegen. […] Wij gaan met deze partij de trots van ons land herstellen. […]”
De kernboodschap van Baudet en zijn FVD is dus vrijwel gelijk aan die van Wilders. Natuurlijk zijn er inhoudelijke verschillen. Zo legt Baudet veel minder sterk de nadruk op de Islam en is hij op economisch vlak een stuk rechtser. Maar met betrekking tot hun kernthema’s – populisme, nativisme, Euro- en klimaatscepsis – lijken er nauwelijks verschillen tussen de twee partijen te bestaan.
Wat wel sterk verschilt is de stijl. Baudet presenteert zich, in tegenstelling tot Wilders, als een intellectueel. Hij komt op voor de belangen van het “gewone volk”, maar presenteert zichzelf als allesbehalve gewoon. Hij zet zichzelf neer als een wijze en dwarse intellectueel (net zoals Pim Fortuyn deed overigens). Zie bijvoorbeeld zijn taalgebruik in deze speech en het neerkijken op “machthebbende bestuurders” die volgens hem nog nooit een boek hebben gelezen. Dit geeft hem een gematigder imago dan Wilders en maakt hem daardoor ook aantrekkelijk voor sommige groepen VVD-stemmers.
Maar zo gematigd is Baudet niet. Zoals uit deze speech (opnieuw) blijkt zijn de standpunten van zijn partij radicaal-rechts populistisch. En hij flirt met nog veel radicalere ideeën.
Afbeelding: “Thierry Baudet Binnenhof” door Roel Wijnants (via Flickr).