De recente mediarellen rond Diederik Samson (zie hier) en Onno Hoes zorgen weer voor een hoop consternatie in het Nederlandse journalistieke landje. Er vond weer een heleboel reflectie plaats over het gedrag van PowNews en hoe andere media over de privélevens van politici rapporteren. Bij reflectie horen data en omdat wij de laatste tijd erg dol zijn op het vergelijken van de ‘linkse’ Volkskrant en de ‘rechtse’ Telegraaf (zie hier en hier) heb ik eens gekeken naar het woordgebruik in de berichtgeving over de affaire Onno Hoes.
Methode
De aanpak is simpel: ik verzamelde alle artikelen die in beide kranten verschenen waarin Onno Hoes genoemd werd in de periode 1 december tot en met 13 december. In de Telegraaf waren dat er 20, in de Volkskrant 19. Vervolgens is er voor beiden een woordfrequentielijst gemaakt die aangeeft welke woorden hoe vaak voorkomen en hoe hoog zij scoren op een ranglijst die loopt van meest naar minst voorkomende woorden. Een aantal zeer frequent gebruikte woorden zonder sterke inhoudelijke betekenis (‘stopwoorden’) is buiten beschouwing gelaten.
Resultaten
Wat leverde dit op? Het tabelletje hieronder presenteert de aanwezigheid van tien woorden en namen die de meer ‘sensationalistische’ kant van de affaire belichten. We zien een aantal overeenkomsten, maar ook duidelijke verschillen. Zo besteedt de Telegraaf veel aandacht aan de hoofdrolspelers in de affaire en de ‘toyboys’ van Hoes: Robbie Hasselt en Ruud Schepers. Ook het feit dat zij erg jong zijn wordt uitgebreid belicht. Voor de toyboys heeft de Volkskrant weinig aandacht. Deze krant richt zich meer op Pownews en Rutger Castricum, die de affaire in gang hebben gezet. Ook de meer abstracte term ‘Onnogate’ wordt veel gebezigd, terwijl deze in de Telegraaf helemaal niet voorkomt.
| Volkskrant | Telegraaf | |
| Pownews | 51 (10) | 9 (94) |
| media | 16 (73) | 11 (75) |
| Rutger Castricum | 13 (88) | 6 (220) |
| Albert Verlinde | 13 (88) | 9 (100) |
| Onnogate | 9 (135) | – (-) |
| Robbie Hasselt | 9 (135) | 27 (18) |
| jong | 9 (135) | 13 (62) |
| privé | 8 (166) | 3 (342) |
| toyboy | 4 (330) | 13 (60) |
| Ruud Schepers | – (-) | 5 (231) |
Logische verschillen
De verschillen zijn goed te verklaren – dit keer niet vanuit een links/rechts tegenstelling – Onno Hoes is een VVD-er, maar komt er in de Telegraaf bekaaid van af. Hier speelt het meer sensationalistische karakter van de ‘wakkere krant van Nederland’ een belangrijke rol. Bovendien zijn PowNed en de Telegraaf van dezelfde eigenaar, waardoor een wat meer kritische reflectie van het gedrag van de PowNed journalisten minder logisch maakt.
Dit simpele woorden tellen legt al een aantal interessante verschillen bloot tussen media, die in de reflectie over journalistiek gedrag de moeite van het beschouw