Honderd jaar geleden werd het stelsel van evenredige vertegenwoordiging aangenomen. De politieke voorkeuren van de bevolking zouden voortaan via verkiezingen zo nauwkeurig mogelijk weerspiegeld zouden worden in de Tweede Kamer. Ondanks decennia van discussie bleek het – als onderdeel van de grote Pacificatie – zelfs mogelijk om de evenredigheid te verankeren in de Grondwet.
Die evenredigheid is een belangrijke kracht achter de Nederlandse democratie gebleken.
De Algemene Politieke Beschouwingen gelden als één van de belangrijkste parlementaire debatten van het jaar. Spreektijd voor de fractievoorzitters tijdens de eerste termijn wordt bepaald aan de hand van de grootte van de kamerfracties. Daarbij geldt dat grotere fracties meer spreektijd krijgen. Maar recht evenredig is het verband tussen spreektijd en zetelaantal bepaald niet te noemen. De kleine partijen in de Tweede Kamer zijn duidelijk in het voordeel. Daarentegen is de spreektijd wel recht evenredig met de huidige populariteit van partijen…
Proefballonnetjes over wijzigingen in ons kiesstelsel worden met regelmaat opgelaten en doorgeprikt. Vaak gaat het om relatief eenvoudige ingrepen zoals het instellen van een kiesdrempel (we zijn geen fan), maar zo nu en dan zien we ook merkwaardige nieuwe ideeën zoals het kiesstelsel dat CDA-leider Sybrand Buma eerder dit jaar voorstelde.
Vrijwel altijd gaan de voorgestelde ingrepen ten koste van de proportionaliteit van het kiesstelsel. Dat is ook niet vreemd aangezien Nederland zo ongeveer het meest proportionele kiesstelsel ter wereld heeft. En toch kan het tornen aan proportionaliteit nadelige gevolgen hebben voor bijvoorbeeld de opkomst bij verkiezingen.
Nu weten we dat opkomst 5-10% hoger ligt in proportionele stelsels dan in meerderheidsstelsels, maar of er hier sprake is van louter samenhang of causaliteit blijft lastig te zeggen. In een knappe recente studie (paywall, open versie hier) maakt politicoloog Andrew Eggers handig gebruik van een curieus onderdeel van het kiesstelsel voor Franse lokale verkiezingen om de causale relatie tussen proportionaliteit en opkomst aan te tonen. De resultaten laten zien dat proportionaliteit een positief effect heeft op verkiezingsopkomst. [Read more…] about Proportionaliteit van het kiesstelsel stimuleert de verkiezingsopkomst
The Monkey Cage – één van de fijnste plekjes op het internet – heeft een mooie reeks blogs over politieke polarisatie in de Verenigde Staten. In een recente bijdrage kijken Marc Hetherington en Thomas Rudolph naar politiek vertrouwen onder Amerikanen. Vertrouwen in de overheid blijkt een sterke ideologische basis te hebben in de zin dat deze afhangt van de eigen partijvoorkeur ten opzichte van de partijpolitieke kleur van de president. Met andere woorden, onder Democratische presidenten zullen de Democraten meer politiek vertrouwen etaleren dan Republikeinen, maar onder Republikeinse presidenten klapt dit effect om:
Bron: Hetherington en Rudolph, The Monkey Cage
Dit is ook goed te zien wanneer we inzoomen op het presidentschap van Obama. [Read more…] about De ideologische basis van politiek vertrouwen
