• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to primary sidebar
StukRoodVlees

Politicologie en actualiteit

  • OVER SRV
  • AUTEURS
  • CATEGORIEËN
  • ARCHIEF
  • CONTACT

Terugkijken: Buitenhof over directe democratie en de kloof tussen burger en politiek

door Armen Hakhverdian 07/04/2014 1 Reactie

Op dinsdag bespreekt de Eerste Kamer een initiatiefwetsvoorstel over het raadgevend en correctief referendum. Gisteren besteedde Buitenhof aandacht aan dit onderwerp in een gesprek tussen GroenLinks-kamerlid Linda Voortman, rechtsfilosoof Andreas Kinneging en politicoloog Kristof Jacobs, die vaker op dit blog heeft geschreven. Het item is het terugkijken meer dan waard.

 

 

Kinneging vertegenwoordigt het bekende standpunt dat in de representatieve democratie sprake is van een werkverdeling tussen kiezer en gekozene. Burgers hebben simpelweg niet de tijd en middelen om zich intensief te bemoeien met wetgeving en laten dit daarom over aan specialisten die zij kiezen om zichzelf als het ware te vervangen in het beleidsproces.

Kinneging maakt zich grote zorgen dat directe vormen van democratie leiden tot kwalitatief mindere besluitvorming. Hij noemt als voorbeeld het referendum over de Europese grondwet (rond minuut 19:00):

“We hebben een paar jaar geleden een raadgevend referendum gehad over het Europees constitutioneel verdrag. De meerderheid van de bevolking heeft daarvan gezegd: “dat willen we niet.” De grote vraag is natuurlijk: Hoe diep is daarover nagedacht? Heeft iemand die constitutie gelezen?”

Kinneging stelt verder ‘op basis van onderzoek’ te menen dat mensen toentertijd voornamelijk in een ‘anti-houding’ zijn geschoten.

Volgens mij begeef je je met een dergelijke redenering over de cognitieve beperkingen van burgers op glad ijs. Kun je dezelfde argumentatie ook niet loslaten op stemmen in het algemeen? Ja, mensen baseerden hun stem bij het befaamde EU-referendum op allerlei factoren, die in het gunstige geval slechts rakelings te maken hadden met het grondwettelijk verdrag. Maar hoe ‘diep’ – om Kinnegings eigen woorden te gebruiken – denken burgers dan na over hun stemkeuze bij Tweede Kamerverkiezingen? Universeel stemrecht kun je wat mij betreft niet los zien van een ander fundamenteel recht: dat mensen zelf bepalen op basis waarvan zij hun stem uitbrengen. Soms is dat inderdaad een ‘anti-houding’ of een signaal naar de gevestigde orde. Hoe frustrerend dat ook moge zijn voor hen die menen de wijsheid wél in pacht te hebben.

Bovendien, weten politici dan wel ‘genoeg’ om een land te besturen? Zoals de onnavolgbare E.E. Schattschneider schreef in zijn meesterwerk The Semi-Sovereign People: “There is no escape from the problem of ignorance because nobody knows enough to run the government [cursief in origineel]. Presidents, senators, governors, judges, professors, doctors of philosophy, editors, and the like are only a little less ignorant than the rest of us. Even an expert is a person who chooses to be ignorant about many things so that he may know all about one” (p. 134).

Kinneging legt de lat zo hoog dat in zijn ideale democratie nauwelijks plek overblijft voor burgers en politici van vlees en bloed. Misschien dat hij daarom aan het einde van het gesprek de term ‘empirische politicoloog’ welhaast als een verwijt gebruikt…

Filed Under: Civil society, Religie, ideologie en ethiek Tagged With: buitenhof, politieke kennis, referendum, Vertegenwoordiging

Over de auteur

Armen Hakhverdian
Armen Hakhverdian is universitair hoofddocent politicologie aan de Universiteit van Amsterdam. Hij doet onderzoek naar politieke vertegenwoordiging, publieke opinie en ongelijkheid. Hij schreef samen met Wouter Schakel het boek 'Nepparlement? Een pleidooi voor politiek hokjesdenken' (2017, Amsterdam University Press) over ongelijke vertegenwoordiging in Nederland.
  • Sociale media links 

Reader Interactions

Comments

  1. B. Rubble says

    07/04/2014 at 23:37

    Van degenen die vóór het verdrag stemden, zullen ook niet allen de teksten in extenso hebben doorgevlooid. Maar dat is dan blijkbaar geen probleem. Zij stemmen namelijk zoals Kinneging dat juist acht.

    Log in om te reageren

Geef een reactie Reactie annuleren

Je moet inloggen om een reactie te kunnen plaatsen.

Primary Sidebar

Volg ons

  • Facebook
  • Twitter
  • RSS Feed

Populaire berichten

De ideologie van Forum voor Democratie

De ongemakkelijke realiteit van de antivaccinatie-beweging

Wat als… Nederland het Britse kiesstelsel zou hebben?

Willekeurige berichten

SRV Podcast, episode 47 – How rich democracies repel asylum seekers, with David Fitzgerald

De “immigrationalisering” van herverdelingspolitiek

Heeft Rutte gelijk met zijn uitspraken over het referendum?

Podcast

Aflevering 104 – Terugblik gemeenteraadsverkiezingen, met Josje den Ridder, Simon Otjes en Tom van der Meer

We gaan de gemeenteraadsverkiezingen nabeschouwen met Josje den Ridder (SCP), Simon Otjes … [Lees verder...]

Aflevering 103 – Het regeerakkoord van het kabinet Rutte-IV, met Tom Louwerse en Tom van der Meer

Het regeerakkoord van het kabinet Rutte-IV opent met een aantal pagina’s over het functioneren van … [Lees verder...]

Episode 102 – German Election Recap, with Tarik Abou-Chadi

Let’s talk German elections! The SPD narrowly beat the CDU/CSU in their first Merkel-less election … [Lees verder...]

Populisme

Gevoelens van culturele afstand als verklaring voor de opleidingskloof in anti-establishment-opvattingen en -gedrag

In veel Westerse democratieën leven onder een aanzienlijk deel van de bevolking … [Lees verder...]

Aflevering 94 – De ‘Heilige Alliantie’ tussen orthodoxe christenen en radicaal-rechts, met Sander Rietveld

Mijn gast van vandaag is Sander Rietveld, politicoloog en onderzoeksjournalist bij Zembla. Sander … [Lees verder...]

Cas Mudde: “Rutte vormt grotere bedreiging voor de liberale democratie dan uiterst rechts”

Iris Beau Segers, onderzoeker aan het Center for Research on Extremism (C-REX), interviewt Cas … [Lees verder...]

Blogroll

  • Andrew Gelman
  • Ballots & Bullets
  • Fight Entropy
  • FiveThirtyEight
  • The Monkey Cage
  • The Upshot
  • Wonkblog
  • OVER SRV
  • AUTEURS
  • CATEGORIEËN
  • ARCHIEF
  • CONTACT

© 2022 StukRoodVlees

Copyright © 2022 · SRV Theme op Genesis Framework · WordPress · Log in