• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to primary sidebar
StukRoodVlees

Politicologie en actualiteit

  • OVER SRV
  • AUTEURS
  • CATEGORIEËN
  • ARCHIEF
  • CONTACT

Turkse scheidslijnen

door Matthijs Rooduijn 12/06/2013 0 Reacties

De protesten op het Taksim-plein in Istanbul domineren al dagenlang het nieuws. Journalisten, wetenschappers en andere deskundigen buitelen over elkaar heen om de maatschappelijke onrust in Turkije te duiden. Zo gaat het volgens sommigen om een diepgewortelde strijd tussen gelovigen en seculieren, terwijl de opstand volgens anderen vooral een protest is tegen het autoritarisme van de Turkse premier Erdogan. Hoe het ook zij, in de analyses wordt weinig aandacht besteed aan de belangrijke achterliggende vraag hoe het politieke landschap in Turkije er nu eigenlijk uitziet. Wat is de belangrijkste politieke scheidslijn?

In West-Europa wordt meestal een onderscheid gemaakt tussen linkse partijen en rechtse partijen.  Het zijn volgens de meeste politicologen (al zijn er uitzonderingen) vooral economische thema’s die het links-rechts onderscheid bepalen (zie hier). Links wordt geassocieerd met het ideaal van gelijkheid en daarom economische herverdeling en een grote staat, terwijl rechts wordt gekoppeld aan het ideaal van vrijheid en daarom marktwerking en een terughoudende overheid.

In Turkije loopt de links/rechts-scheidslijn anders. Op basis van een computergestuurde inhoudsanalyse van 19 Turkse verkiezingsprogramma’s, concluderen Abdullah Aydogan en Jonathan Slapin dat de retoriek van linkse partijen in Turkije gekenmerkt wordt door thema’s die we in West-Europa met rechtse partijen associëren, terwijl het taalgebruik van rechtse partijen juist voor een groot deel wordt bepaald door volgens West-Europese begrippen linkse onderwerpen. Linkse partijen in Turkije drukken zich uit met behulp van een nationalistisch en populistisch discours, terwijl rechtse partijen juist onderwerpen als armoede en klimaatverandering benadrukken.

Dit grote verschil met West-Europa vindt zijn oorsprong in de ontstaansgeschiedenis van Turkije. De linkse partij CHP heeft zich sinds het ontstaan van de Turkse republiek opgesteld als de beschermer van de seculiere staat. De ‘Kemalistische’ CHP heeft altijd nauwe banden met het leger gehad, en het leger heeft ook diverse malen, met steun van de partij, een staatsgreep gepleegd teneinde het seculiere karakter van het land te beschermen. Sinds het begin van de eenentwintigste eeuw biedt de rechtse en religieuze AK-partij van premier Erdogan echter verzet tegen dit secularisme. De partij richt zich met name op de Islamitische meerderheid op het Turkse platteland. De CHP is sinds de opkomst van de AK-partij nog meer dan het al was een partij van de middenklasse geworden.

Ironisch genoeg is de AK-partij (en dan met name haar leider Erdogan), na jaren de scepter te hebben gezwaaid in de Turkse politiek, inmiddels net zo arrogant en autoritair geworden als de Kemalistische elite waar hij zich in het verleden tegen verzette. De combinatie van een autoritaire houding en een volgens velen op godsdienst gefundeerde politiek is de stedelijke middenklasse nu teveel geworden.

En zo lijkt aan de opstand in Istanbul een scheidslijn ten grondslag te liggen met aan de linkerkant een seculiere middenklasse die de historisch gezien autoritaire Kemalisten van de CHP steunt, en aan de rechterkant een islamitische plattelandsbevolking die een partij steunt die ook steeds autoritairder wordt. Niet bepaald een recept voor toenadering in de nabije toekomst.

Filed Under: Civil society, Religie, ideologie en ethiek Tagged With: Protesten, Scheidslijnen, Turkije

Over de auteur

Matthijs Rooduijn
Matthijs Rooduijn is universitair hoofddocent bij de afdeling Politicologie van de Universiteit van Amsterdam.
Website: http://matthijsrooduijn.nl
  • Sociale media links 

Reader Interactions

Geef een reactie Reactie annuleren

Je moet inloggen om een reactie te kunnen plaatsen.

Primary Sidebar

Volg ons

  • Facebook
  • Twitter
  • RSS Feed

Populaire berichten

De ideologie van Forum voor Democratie

De ongemakkelijke realiteit van de antivaccinatie-beweging

Wat als… Nederland het Britse kiesstelsel zou hebben?

Willekeurige berichten

Aflevering 70 – Het werk van een klinisch viroloog in tijden van Covid-19, met Katja Wolthers

Kan je met geld de uitkomst van een referendum kopen?

Eerlijke verkiezingen en de Nederlandse poststem

Podcast

Episode 106 – “I’m f**king furious and I don’t f**king care anymore”, with Rob Ford

Rob Ford (University of Manchester) joins us to discuss the resignation of Liz Truss and the sorry … [Lees verder...]

Episode 105 – A new prime minister and a new monarch, with Rob Ford

For the first time ever, the UK acquired a new prime minister and a new monarch in the same week. … [Lees verder...]

Aflevering 104 – Terugblik gemeenteraadsverkiezingen, met Josje den Ridder, Simon Otjes en Tom van der Meer

We gaan de gemeenteraadsverkiezingen nabeschouwen met Josje den Ridder (SCP), Simon Otjes … [Lees verder...]

Populisme

Plaatjes van de electoraatjes: de radicaal-rechtse ruimte

Over anderhalve week stemmen we voor de Provinciale Staten en de waterschappen. Waar zullen we – … [Lees verder...]

Analyse van raadsinstrumenten laat zien: ook in gemeenteraden heerst het monisme

Het is alweer ruim een half jaar geleden dat de gemeenteraadsverkiezingen plaatsvonden. Inmiddels … [Lees verder...]

Gevoelens van culturele afstand als verklaring voor de opleidingskloof in anti-establishment-opvattingen en -gedrag

In veel Westerse democratieën leven onder een aanzienlijk deel van de bevolking … [Lees verder...]

Blogroll

  • Andrew Gelman
  • Ballots & Bullets
  • Fight Entropy
  • FiveThirtyEight
  • The Monkey Cage
  • The Upshot
  • Wonkblog
  • OVER SRV
  • AUTEURS
  • CATEGORIEËN
  • ARCHIEF
  • CONTACT

© 2023 StukRoodVlees

Copyright © 2023 · SRV Theme op Genesis Framework · WordPress · Log in