• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to primary sidebar
StukRoodVlees

Politicologie en actualiteit

  • OVER SRV
  • AUTEURS
  • CATEGORIEËN
  • ARCHIEF
  • CONTACT

Verliest de SP door het asieldebat?

door Eelco Harteveld 07/10/2015 2 Reacties

Matthijs Rooduijn besprak hier vorige week al de recent winst van de PVV. “Asieldebat stuwt Wilders naar grote hoogte”, kopte de Volkskrant afgelopen zaterdag. Tegelijkertijd verloor de SP de afgelopen maanden behoorlijk in de peilingen. Toeval? Geert Wilders zou zeggen van niet: SP-kiezers lopen naar hem over, aldus de PVV-voorman. En dat is niet zo verrassend. Er is een groep kiezers die zowel een stem op de SP als op de PVV overweegt. Of die kiezers links of rechts afslaan, hangt af van waar het debat over gaat, laat onderzoek zien. En daarover heeft Wilders nu niet te klagen.

 

Dilemma

Eerst iets over dat gedeelde electoraat. Tijdens de Algemene Beschouwingen wierp Wilders zijn collega Roemer (SP) voor de voeten dat het toewijzen van sociale huurwoningen aan asielzoekers de SP-achterban extra raakt. Inderdaad zijn SP-kiezers relatief vaak te vinden onder mensen met lagere inkomens. Dat geldt echter ook voor de PVV-kiezer. In een artikel in Acta Politica uit 2013 ($, link) merkt Dennis Spies op dat veel kiezers met een lagere sociaaleconomische positie in een dilemma zitten. Enerzijds wordt hun economisch eigenbelang het beste vertegenwoordigd door linkse partijen, zoals de SP. Aan de andere kant zijn deze (vaak lager opgeleide) kiezers relatief minder kosmopolitisch en tolerant. Daarvoor kunnen ze dan weer beter bij radicaal-rechts zijn, zoals de PVV. Een dilemma dus.

 

Saliency

De vraag die Spies stelt is: stemt deze kiezer uiteindelijk voor haar/zijn linkse economische of rechtse culturele voorkeur? Zijn antwoord: dat hangt af van waar het politieke debat over gaat. Met behulp van het Comparative Manifesto Project stelde Spies vast, voor alle partijen in 13 landen op meerdere momenten tussen 1980 en 2002, welke onderwerpen relatief veel aandacht kregen in partijprogramma’s (‘salient’ waren). Hij onderscheidde daarbij economische onderwerpen van culturele (immigratie en veiligheid). Wat blijkt? In jaren en landen waarin het debat vooral over economische onderwerpen gaat, stemmen kiezers uit lagere sociaaleconomische klassen vaak op een linkse partij. Zijn immigratie of veiligheid salient, dan gaan precies dezelfde kiezers naar een radicaal-rechtse partij als de PVV.

 

Immigratiecrisis

Deze bevinding verklaart waarom de immigratiecrisis Wilders electoraal goed uitkomt en de SP niet. Maar Spies toont vooral aan dat niet de immigratie zelf maar het debat erover er toe doet. Hij laat namelijk zien dat saliency uitmaakt ongeacht de economische situatie of het aantal asielzoekers. Daarom probeert de PVV altijd een debat over immigratie aan te zwengelen, en de SP liever over iets anders. Wat kan de SP doen? Nu het onderwerp toch op de agenda staat zou de SP kritischer kunnen worden over immigratie. De partij zou zo het dilemma voor deze kiezers wegnemen. Het lijkt er op dat de PVV in dezelfde vijver vist door economisch steeds linkser uit de hoek te komen. Zo behoudt de PVV bezorgde kiezers wanneer de immigratiecrisis van de agenda af is. De SP kan ook proberen een andere groep kiezers te trekken met juist een uitgesproken progressief immigratiestandpunt. Maar veel van zulke (hoogopgeleide) kiezers zien het economische programma van de SP weer minder zitten. Daarvoor zijn ze liever bij GroenLinks of D66. Kortom: afwachten wie weet te bepalen waar het debat bij de volgende Tweede Kamerverkiezingen over zal gaan.

Filed Under: Kiezers en publieke opinie, Overig, Religie, ideologie en ethiek Tagged With: PVV, sociale klasse, SP

Over de auteur

Eelco Harteveld
Eelco Harteveld is universitair docent aan de afdeling Politicologie van de Universiteit van Amsterdam. Zijn onderzoek richt zich op politiek gedrag en in het bijzonder polarisatie en populisme.
Website: http://www.eelcoharteveld.nl
  • Sociale media links 

Reader Interactions

Comments

  1. Josse de Voogd says

    07/10/2015 at 09:32

    Goed stukje. Ik vergeleek de geografische vertaling van de uitslagen van 2010 en 2012. In 2010 werd het politieke debat meer bepaald door Wilders en thema’s als immigratie. Ook tegenstrever Cohen zocht dat debat op. In 2012 stonden bezuinigingen en zorg meer centraal, onder aanvoering van Samsom.
    In 2010 schoven Noord-Holland en Utrecht op in links-progressieve richting en de rest van het land naar rechts (volgens de oude definities). In 2012 won links juist weer flink in de minder welvarende periferie van Nederland. Waar het debat over gaat bepaalt de uitslag en ook de geografische uitsortering. De links conservatieve kiezers lijken vooral buiten de boog Rotterdam-Den Bosch-Deventer-Groningen-Leeuwarden te wonen.

    Log in om te reageren
    • Josse de Voogd says

      07/10/2015 at 09:36

      PS ik heb het hier vooral over de PvdA terwijl het stukje over de SP gaat. Er is een grote groep die strategisch PvdA stemde en daarvoor en daarna aangaf SP te stemmen. De SP verliest in de peilingen tov even geleden, maar dat zullen vaak kiezers zijn die in 2012 PvdA stemden. Vergelijk je 2012 met nu dan zie je ook de PvdA aan de PVV verliezen, waarbij de SP vermoedelijk een tussenstap is geweest.

      Log in om te reageren

Geef een reactie Reactie annuleren

Je moet inloggen om een reactie te kunnen plaatsen.

Primary Sidebar

Volg ons

  • Facebook
  • Twitter
  • RSS Feed

Populaire berichten

De ideologie van Forum voor Democratie

De ongemakkelijke realiteit van de antivaccinatie-beweging

Wat als… Nederland het Britse kiesstelsel zou hebben?

Willekeurige berichten

Belgische (en allicht ook Nederlandse) politici schatten hun kiezers te rechts in

De Stuk Rood Vlees Podcast, aflevering 9: Congreseditie met Sarah de Lange, Tom Louwerse en Sofie Marien

Plaatjes van de electoraatjes: de PVV

Podcast

Episode 106 – “I’m f**king furious and I don’t f**king care anymore”, with Rob Ford

Rob Ford (University of Manchester) joins us to discuss the resignation of Liz Truss and the sorry … [Lees verder...]

Episode 105 – A new prime minister and a new monarch, with Rob Ford

For the first time ever, the UK acquired a new prime minister and a new monarch in the same week. … [Lees verder...]

Aflevering 104 – Terugblik gemeenteraadsverkiezingen, met Josje den Ridder, Simon Otjes en Tom van der Meer

We gaan de gemeenteraadsverkiezingen nabeschouwen met Josje den Ridder (SCP), Simon Otjes … [Lees verder...]

Populisme

Plaatjes van de electoraatjes: de radicaal-rechtse ruimte

Over anderhalve week stemmen we voor de Provinciale Staten en de waterschappen. Waar zullen we – … [Lees verder...]

Analyse van raadsinstrumenten laat zien: ook in gemeenteraden heerst het monisme

Het is alweer ruim een half jaar geleden dat de gemeenteraadsverkiezingen plaatsvonden. Inmiddels … [Lees verder...]

Gevoelens van culturele afstand als verklaring voor de opleidingskloof in anti-establishment-opvattingen en -gedrag

In veel Westerse democratieën leven onder een aanzienlijk deel van de bevolking … [Lees verder...]

Blogroll

  • Andrew Gelman
  • Ballots & Bullets
  • Fight Entropy
  • FiveThirtyEight
  • The Monkey Cage
  • The Upshot
  • Wonkblog
  • OVER SRV
  • AUTEURS
  • CATEGORIEËN
  • ARCHIEF
  • CONTACT

© 2023 StukRoodVlees

Copyright © 2023 · SRV Theme op Genesis Framework · WordPress · Log in