• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to primary sidebar
StukRoodVlees

Politicologie en actualiteit

  • OVER SRV
  • AUTEURS
  • CATEGORIEËN
  • ARCHIEF
  • CONTACT

De vervuiler betaalt? Hoe politiek wantrouwen de steun voor klimaatbeleid ondermijnt

door Tom van der Meer 04/12/2018 1 Reactie

Deze week is de klimaattop in Polen, waar wordt onderhandeld over de invulling van de klimaatafspraken van Parijs uit 2015. Die onderhandelingen zullen geenszins makkelijk worden, alleen al door het freerider probleem. De kosten die individuele landen maken, leiden tot gemeenschappelijke baten. Daardoor is er een prikkel om andere landen de problemen op te laten lossen. En zonder sterke normen kan dat leiden tot de tragedie van de meent (tragedy of the commons) dat uiteindelijk het collectieve belang het onderspit delft.

Maar ook als de regeringsleiders er in slagen om internationale afspraken te maken, zijn we er nog niet.

Om het klimaatbeleid handen en voeten te geven, riepen economen deze week op tot de invoering van een belasting op de uitstoot van CO2. Deze CO2-taks is een belasting op vervuiling, die zal leiden tot een verhoging van de prijs van producten met een grotere ecologische voetdruk. Een deel van de politieke partijen had soortgelijke voorstellen in hun verkiezingsprogramma’s van 2017. Dit vooruitzicht leidt echter tot maatschappelijke onrust en weerstand.

Gedragssocioloog Malcolm Fairbrother toont waarom. Hij heeft uitvoerig onderzoek gedaan naar het vertrouwen van burgers in de politiek en naar steun voor milieubelasting, aan de hand van surveys en experimenten. In een recent artikel (verschenen in de British Journal of Political Science) legt hij het verband tussen de twee. Via een survey-experiment onderzoekt Fairbrother welke prikkels de steun voor milieubelastingen beïnvloeden.

Verschillende van zijn conclusies zijn bijzonder relevant voor beleidsmakers. Het concretiseren van de maatregelen naar specifieke producten (zoals benzine en elektriciteit) verlaagt de steun voor milieubelastingen. En als de regering de opbrengst van milieubelastingen louter investeert in milieubeleid, neemt de steun voor die belastingen af.

Een minstens zo belangrijke conclusie is echter dat burgers wantrouwen dat politici hun beloftes nakomen. Eén conditie in het experiment van Fairbrother is de compensatie van de invoering van nieuwe milieubelastingen door verlaging van andere belastingen. Maar als die compensatie niet als feit wordt omschreven, maar een belofte van politici, daalt de steun breed.

Dit betekent voor beleidsmakers, zo concludeert Fairbrother, dat de invoering van een milieubelasting niet om het probleem heen kan dat politici een betrouwbaarheidsprobleem hebben. Dat is een probleem dat ook niet makkelijk op te lossen is. Burgers menen dat politici niet voldoende betrouwbaar zijn om zo’n belofte na te leven. Denk in Nederland alleen maar aan de nu al bijna dertig jaar durende discussie over het Kwartje van Kok.

 

Afbeelding: Bron

Filed Under: Kiezers en publieke opinie Tagged With: klimaat, klimaatbeleid, klimaatwet, milieu

Over de auteur

Tom van der Meer
Tom van der Meer (1980) is Hoogleraar Politicologie, in het bijzonder Legitimiteit, Ongelijkheid en Burgerschap, aan de Universiteit van Amsterdam. Eerder werkte hij bij het Sociaal en Cultureel Planbureau en aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Hij is sinds 2015 co-Directeur van het Nationaal Kiezersonderzoek (NKO) en Lokaal Kiezersonderzoek (LKO). Hij doet voornamelijk onderzoek naar Politiek vertrouwen, Kiesgedrag (electorale volatiliteit), Politieke socialisatie, en Sociaal kapitaal (burgerparticipatie, etnische diversiteit).
  • Sociale media links 

Reader Interactions

Comments

  1. Ronald says

    12/12/2018 at 13:12

    Wantrouwen is een belangrijk aspect. Mede door gebrek aan voelbare compenserende maatregelen voor selectieve belastingverhogingen en -verlagingen.
    Wat zal helpen is bijvoorbeeld:
    1. verlaag BTW op duurzame producten en verhoog BTW op producten met een belastende footprint
    2. verlaag de kosten voor duurzaam autorijden en verhoog de kosten van fossiel autorijden
    3. verhoog zichtbare belastingen van vervuilers bij bedrijven en verlaag die voor duurzame bedrijven
    4. verhoog koopkracht tot modaal en verlaag koopkracht boven 2 x modaal
    5. verhoog BTW op ongezonde producten en verlaag BTW op gezonde producten
    etc., etc.
    Doel is belastingopbrengst neutraal, door verlaging bij niet-belastende producten en burgers tot modaal en schone bedrijven en verhoging belasting bij bedrijven met belastende activiteiten en voor consumptie van belastende producten.

    Dit is goed te communiceren en hiervoor draagvlak te ontwikkelen. Gedrag zal worden veranderd, en dat is de cruciale succesfactor..

    Meer regie van de overheid is hierbij nodig. Ontkennende minderheden mogen het noodzakelijke beleid niet blokkeren, maar de massa moet worden gemobiliseerd naar verantwoord gedrag.

    Log in om te reageren

Geef een reactie Reactie annuleren

Je moet inloggen om een reactie te kunnen plaatsen.

Primary Sidebar

Volg ons

  • Facebook
  • Twitter
  • RSS Feed

Populaire berichten

De ideologie van Forum voor Democratie

De ongemakkelijke realiteit van de antivaccinatie-beweging

Wat als… Nederland het Britse kiesstelsel zou hebben?

Willekeurige berichten

Jongeren en democratie: naar een tirannie van de meerderheid?

Extreme kandidaten die voorverkiezingen winnen zijn op de lange termijn schadelijk voor hun partij

Beter geen advies, dan dit advies van Kieskompas

Podcast

Aflevering 104 – Terugblik gemeenteraadsverkiezingen, met Josje den Ridder, Simon Otjes en Tom van der Meer

We gaan de gemeenteraadsverkiezingen nabeschouwen met Josje den Ridder (SCP), Simon Otjes … [Lees verder...]

Aflevering 103 – Het regeerakkoord van het kabinet Rutte-IV, met Tom Louwerse en Tom van der Meer

Het regeerakkoord van het kabinet Rutte-IV opent met een aantal pagina’s over het functioneren van … [Lees verder...]

Episode 102 – German Election Recap, with Tarik Abou-Chadi

Let’s talk German elections! The SPD narrowly beat the CDU/CSU in their first Merkel-less election … [Lees verder...]

Populisme

Gevoelens van culturele afstand als verklaring voor de opleidingskloof in anti-establishment-opvattingen en -gedrag

In veel Westerse democratieën leven onder een aanzienlijk deel van de bevolking … [Lees verder...]

Aflevering 94 – De ‘Heilige Alliantie’ tussen orthodoxe christenen en radicaal-rechts, met Sander Rietveld

Mijn gast van vandaag is Sander Rietveld, politicoloog en onderzoeksjournalist bij Zembla. Sander … [Lees verder...]

Cas Mudde: “Rutte vormt grotere bedreiging voor de liberale democratie dan uiterst rechts”

Iris Beau Segers, onderzoeker aan het Center for Research on Extremism (C-REX), interviewt Cas … [Lees verder...]

Blogroll

  • Andrew Gelman
  • Ballots & Bullets
  • Fight Entropy
  • FiveThirtyEight
  • The Monkey Cage
  • The Upshot
  • Wonkblog
  • OVER SRV
  • AUTEURS
  • CATEGORIEËN
  • ARCHIEF
  • CONTACT

© 2022 StukRoodVlees

Copyright © 2022 · SRV Theme op Genesis Framework · WordPress · Log in