Vaak klagen we op dit blog over problematische peilingen en tenenkrommend slechte rapportages over opinieonderzoek. Maar peilingen zijn een waardevol instrument om uitspraken te kunnen doen over de publieke opinie. Geef mij liever een goede peiling dan de mening in het buurtcafé of de onderbuik van een pundit. Daarom vandaag vijf goede voorbeelden. Zo kun je de nuances van peilingen ook presenteren.

1. Zekerheid en onzekerheid van kiezers in De Stemming

Toen EenVandaag in 2012 begon met zetelpeilingen, gebaseerd op onderzoek met het Intomart GfK panel, pakte men het gelijk goed aan. Met een vernieuwende vraagstelling en een gelikte app boordenvol informatie. Net als de Politieke Barometer vraagt EenVandaag niet om één partijvoorkeur, maar om vijf stemmen te verdelen onder partijen. Op die manier kun je goed zien of kiezers zeer overtuigd zijn van hun keuze, of dat meerdere partijen om hun gunst strijden. Iets soortgelijks vinden we sinds kort bij de Politieke Barometer.

2. Trends in de Peilingwijzer

De Peilingwijzer combineert alle peilingen tot één schatting van de electorale steun per partij. Op die manier wordt het signaal van de peilingen van de ruis gescheiden. De kracht van de Peilingwijzer is dat de onzekerheid van de schattingen helder wordt weergegeven: peilingen zijn nu eenmaal gebaseerd op een steekproef en zijn onderhevig aan allerlei meetproblemen. De Peilingwijzer geeft, onder een aantal assumpties, een goed beeld van die onzekerheden. Bovendien kun je op de website zien of de stijging van een partij over de afgelopen periode statistisch hard te maken valt. Scheelt weer het zoeken naar allerlei verklaringen voor stijgingen of dalingen die waarschijnlijk gewoon ruis waren.

(Jaja, dit is mijn pet project, maar dat maakt het geen minder nuttig instrument).

3. Kiezersstromen in de Politieke Barometer

Waar blijven al die kiezers? Dat moeten ze zich bij de PvdA en VVD dezer dagen regelmatig afvragen. De Politieke Barometer van Ipsos geeft het antwoord. Zo zien we dat de VVD in de Barometer het sterkst verliest aan niet-stemmers (4 zetels) en de PVV (3 zetels). Een handig instrument omdat bruto en netto stijgingen/dalingen van partijen niet altijd hetzelfde zijn. Natuurlijk moeten we kleine kiezersstromen met een korreltje zout nemen, maar deze tool biedt een handig tegenwicht tegen ongefundeerde claims dat het halve PvdA-electoraat is overgelopen naar de PVV.

4. Concurrentie tussen partijen in De Stemming

Tussen welke partijen twijfelen kiezers? Gebaseerd op de eerder genoemde vijf stemmenmethode maakt EenVandaag inzichtelijk tussen welke partijen kiezers twijfelen. Kiezers die één van hun vijf stemmen in de peiling aan de PvdA geven; naar welke andere partijen gaan hun overige stemmen? En hoe groot is de concurrentie? In de Top-10 vinden we een rangschikking van zwevers, soms ook tussen meer dan twee partijen.

5. Huiseffecten in de Peilingwijzer

Het is welhaast een vertrouwd beeld: op zondag krijgt de VVD bij De Hond 17 zetels, vier dagen later zijn het er maar liefst 29 bij De Politieke Barometer van Ipsos. Een plotselinge populariteitsstijging van Mark Rutte? Welnee, er is sprake van structurele verschillen tussen peilingen. De Peilingwijzer geeft inzicht in zulke ‘huiseffecten’, die vaak goed zichtbaar zijn als je alle peilingen voor een partij in één figuur weergeeft. Het tabblad ‘Huiseffecten’ laat bovendien de structurele verschillen tussen peilingbureaus zien: zo scoort de VVD bij Ipsos gemiddeld 2,5% hoger dan bij de gemiddelde peiling, terwijl ze het bij De Hond gemiddeld genomen bijna 2% slechter doen dan in de gemiddelde peiling. Alles bij elkaar een structureel verschil van ruim 6 zetels.